“Κάποιο βραδάκι του Μάη του 1910 σταμάτησε στο Μονοπλιό το πρώτο αυτοκίνητο. Ήταν ένα μαύρο κουπέ με αναμμένα φανάρια, με πλούσια καρότσα και στο πίσω μέρος δίφυλλη πόρτα. Έπαιρνε μέσα 2 φορεία και καναπέ που έπεφτε όταν δεν ήταν φορεία.
Μόλις το είδαν οι Μονοπλήσιοι, τσαρουχάδες και άλλοι, μαζεύτηκαν γύρω και το χάζευαν. Όσο πέρναγε η ώρα τόσο γιόμιζε ανθρώπους η πλατεία, στριμώχνονταν να το πλησιάσουν. Άλλος έλεγε ότι τρέχει σαν αστραπή, άλλος ότι τρυπάει βουνά, ο καθένας με τη φαντασία του. Ως τότε ήξεραν μόνο κάρα, σούστες, νταλίκες.
Το αυτοκίνητο αυτό το στείλαν στον Συνταγματάρχη Μηχανικού Ιωάννου, για δουλειές που εκτελούσε στον Στρατώνα. Ψηλός, με στριμμένο μουστάκι, ανεβοκατέβαινε όλη μέρα το δρόμο της Άι Σοφιάς, καβάλα σ’ ένα καμαρωτό άλογο. Πιο πάνω απ’ την Άι Σοφιά, άρχιζε το βουνό. Το δρομάκι έστριβε αριστερά, ανηφορίζοντας, πέρναγε αριστερά του Άι Θωμά και συνέχιζε καλιγωτό δρομάκι που έβγαινε στο Στρατώνα. Άλλος δρόμος δεν ήταν.
Το αυτοκίνητο δούλευε όλη μέρα Κόπρενα – Άρτα, κουβαλώντας πυρομαχικά, υγειονομικό και άλλα διάφορα. Ήταν μέρες που το χάναμε, ξεφόρτωνε στο πεδίο των ασκήσεων. Όταν ξεφόρτωνε στο Νοσοκομείο της πλατείας του Άι Γιώργη, στο ανάκτορο της Άννας Κομνηνής, το ακολούθαγαν όλα τα παιδιά, καθώς και στο άλλο του Καραπάνου.
Η μηχανή του έκανε πολύ θόρυβο. Θα ήταν ατελειοποίητες τότε. Ακούγονταν απ’ τον Άι Μάρκο με την ησυχία που ήταν. Πολλά μεγάλα παιδιά βοήθαγαν στο ξεφόρτωμα και χαίρονταν όποιο κατάφερνε να πάει βόλτα ως την Κόπρενα.
Το αυτοκίνητο αυτό δούλεψε πολύ για την ετοιμασία του πολέμου που θ’ άρχιζε. Απ’ τις πρώτες δουλειές του Ιωάννου ήταν να φκιάσει δρόμο στο πλάι του βουνού για το Στρατώνα, αρχίζοντας από κοντά στο Νεκροταφείο, γιατί ήταν πολύ βαρύ υλικό για ανέβασμα. Θ’ ανέβαιναν τα πεδινά πυροβολικά που τα έσερναν δυο γερά άλογα και τα βαριά που τα έσερναν έξι. Όταν έγινε ο δρόμος έστειλαν γερά τετράτροχα που ανέβαζαν όλη μέρα οβίδες κι ότι άλλο βαρύ είχαν. Οι Τούρκοι παρακολούθαγαν αυτό που γινόταν εκεί πάνω απ’ το Γεφύρι και τ’ απέναντι βουνά. Κι όταν άρχισε η μάχη στις δυο το μεσημέρι, οι τσολιάδες παραταγμένοι στις καλαμιές αριστερά και δεξιά του Γιοφυριού και τα κανόνια στέλνοντας οβίδες στ’ απέναντι βουνά – καμιά απάντηση. Είχαν τραβηχτεί ψηλά κι έτσι όλη η πολύχρονη ετοιμασία, κόπος και χρήμα, πήγαν χαμένα. Ήξεραν πως θα κάρφωναν τους Έλληνες στο Μπιζάνι. Όταν έπεσαν τα Γιάννενα, το αυτοκίνητο πήγε να δουλέψει προς τα κει. Το θυμάμαι αυτό σαν να έγινε τον περασμένο μήνα…..” (Άρθρο του Λεωνίδα Βλάχου στην ΑΡΤΗΝΗ ΕΥΘΥΝΗ, Ιούλιος 1994)
*Μπορείτε να διαβάσετε επίσης https://doxesdespotatou.com/1912-to-proto-aytokinito-stin-arta/
Στη φωτογραφία “Φορτηγόν αυτοκίνητον μεταφέρον τραυματίας” στον πόλεμο του 1912-13, παρόμοιο με το αυτοκίνητο της ιστορίας μας…(Πηγή : https://www.balkanwars.gr/)
