Διαβάσαμε πρόσφατα στον τύπο για τις ανασκαφικές εργασίες στον Άραχθο και τα νέα ευρήματα που «αλλάζουν την ιστορία του ποταμού». Και αναρωτιόμαστε μήπως αληθεύει η θεωρία που είχε δημοσιεύσει πριν πολλά χρόνια ο Κων/νος Στρατής, Μηχανικός Υδρεύσεως του Δήμου Αρταίων, στο βιβλίο του «ΤΗΣ ΑΡΤΑΣ ΤΟ ΓΕΦΥΡΙ ΚΑΙ Η ΠΑΡΗΓΟΡΗΤΙΣΣΑ». Σύμφωνα με τον Κ. Στρατή η ροή του Αράχθου είχε παλιά διαφορετική κατεύθυνση. Ο Άραχθος άφηνε το λόφο της Περάνθης στα δεξιά του και έρεε προς τον Αμβρακικό, περνώντας από το Νεοχωράκι και την Λιμίνη, η οποία πιθανόν ήταν την αρχαία εποχή λιμάνι στον Αμβρακικό κόλπο ή ο Άραχθος ήταν πλωτός μέχρι εκεί….Περισσότερα για την θεωρία του Κ. Στρατή θα γράψουμε σύντομα…
Η βόλτα στην κοίτη του Αράχθου φαίνεται ότι ήταν μια δημοφιλής συνήθεια για τους Αρτηνούς, όταν βέβαια το ποτάμι δεν κατέβαζε πολύ νερό. Στη φωτογραφία μια νεανική παρέα απολαμβάνει την βόλτα της, στο σημείο απέναντι από την Βλαχέρνα, όπου σήμερα βρίσκεται το Παραποτάμιο Πάρκο. (Φωτο από αρχείο κ. Σοφίας Εξάρχου).
Το Γεφύρι της Άρτας το 1938, σε φωτογραφία του Σ. Μελετζή. Η μεταλλική γέφυρα Μπέλλευ δεν είχε τοποθετηθεί ακόμη. Είναι μάλλον η μοναδική φωτογραφία όπου στο βάθος διακρίνεται το κτίριο που χρησιμοποιήθηκε ως Τελωνείο από την ελληνική πλευρά των συνόρων του 1881. (Πηγή : Ευώνυμος Οικολογική Βιβλιοθήκη)
Βόλτα μπροστά από την πλατεία Κιλκίς. Πλήθος κόσμου και στο βάθος ένα από τα Χάνια κοντά στην πλατεία, το ΧΑΝΙ ΤΟΥ ΚΑΡΑΤΖΕΝΗ (πρώην Βαγγέλη Γαρουφαλιά).
Μια γελαστή παρέα απολαμβάνει την βόλτα της, μάλλον μια μέρα γιορτής. Πρόκειται για τα ζεύγη Βασιλείου Κουτσούμπα (αριστερά) και Ιωάννη Ρούκη (δεξιά). Στο κέντρο μάλλον η μετέπειτα κ. Ζουμπούλη. (Φωτο από ιδιωτική συλλογή)
Μια παρέα Αρτηνών κατά την επίσκεψή της στην Παιδόπολη “Άγιος Αλέξανδρος” Ζηρού Φιλιππιάδος, στις αρχές της δεκαετίας του ’50. Διακρίνονται οι ενήλικες Δημήτρης (Μίμης) Μάρκου – Δάσκαλος, Κων/νος Μάγγος και πίσω ο νεαρός τότε Χρήστος Μπαλάσκας, μαζί με κάποια από τα παιδιά που φιλοξενούνταν τότε στις εγκαταστάσεις της Παιδόπολης. (Φωτο από οικογενειακό αρχείο Α.Κ.)
Αριστερά ο Ιταλός Κάρλος Λιεβόρε (ΟΛΥΜΠΙΟΝΙΚΗΣ από το 1956), ο Ισπανός Σάντσεθ, ο ψηλός Μίλος Λούσιτς (Ε.Σ.Σ.Δ. – ΟΛΥΜΠΙΟΝΙΚΗΣ) και ο Χαράλαμπος (Μπάμπης) Παπαχρήστος από την Άρτα (Πράμαντα). (Φωτο από αρχείο Χ, Παπαχρήστου, Παρουσίαση Κ. Μπανιάς).
Ένα ακόμη αυτοκρατορικό Μπεράτι που πιστοποιεί την ύπαρξη Αυστριακού Υποπροξενείου στην Άρτα και εκδόθηκε στις 6 Μαίου 1775. Γράφει χαρακτηριστικά:
“Το Μπεράτι (Βerat) που δίνεται ως nişân-ı hümâyun (αυτοκρατορικό διάταγμα) μετά από αίτηση που υποβάλλεται σύμφωνα με τον ahidnâme-i hümâyun (αυτοκρατορικό όρκο) χορηγεί Πιστοποιητικό μεταφραστή στον Yoani, γιο του Νικόλα Καλαμανάκη, που είναι μεταφραστής στην εταιρεία του Υποπρόξενου του Ρωμαίου Αυτοκράτορα (Αυστρία) στο Λιμάνι της Άρτας (Narda Harbor), δηλώνοντας ότι είναι μεταφραστής στο εταιρεία του προαναφερθέντος Υποπροξένου για τις εξαιρέσεις, τα δικαιώματα και τα προνόμια σε θέματα όπως φόροι, τελωνεία, τρόφιμα, ποτά, ρούχα, ταξίδια, δίκη αυτού.
5 Rebiülevvel 1189 [6 Μαΐου/Μάιος 1775], I. Abdülhamid”
(Πηγή : Osmanlı Ferman ve Beratları = Ottoman Fermans and Berats, (Genişletilmiş 4. Baskı), İstanbul 2021, 486 s. BÖLÜM I, s. 1-249 Yayın No: 11 T.C. CUMHURBAŞKANLIĞI DEVLET ARŞİVLERİ BAŞKANLIĞI YAYINLARI)
“……..Σε περίπου μιας ώρας διαδρομή προς το Β.Α. της Άρτας, βρίσκεται το χωριό Πέτα (Peta), χτισμένο στα υψώματα ακριβώς πάνω από τον ποταμό Άραχθο, απ’ όπου αντικρίζεις όλο τον κάμπο. Το Πέτα ξεχωρίζει στη σύγχρονη Ελληνική ιστορία σαν ο τόπος όπου οι Έλληνες, στις 16 Ιουλίου του 1822, υπό τον Μαυροκορδάτο, νικήθηκαν από τους Τούρκους. Ήταν επίσης το αρχηγείο των επαναστατών το 1854, και εδώ όπου δέχτηκαν επίθεση από τους Τούρκους.
Φεύγοντας από την Άρτα, ο δρόμος περνά από τον Άραχθο, διασχίζοντας τη γέφυρα που αναφέραμε πιο πριν, και ακολουθεί την δεξιά όχθη του ποταμού μέχρι την περιοχή που ονομάζεται Μαράτι, η οποία βρίσκεται ακριβώς απέναντι από την Μητρόπολη της Άρτας (Archbishop’s house). Οι κήποι στο Μαράτι (Marati) είναι γεμάτοι φουντουκιές, έναν καρπό που αποτελεί ένα από τα εξαγώγιμα προιόντα της περιοχής.
Αφήνοντας πίσω μας την περιοχή αυτή, διασχίζουμε την πεδιάδα και συνεχίζουμε μέχρι τους πρόποδες της Γκιλμπερίνας (Mt. Kelberina), ακολουθώντας έναν πλακοστρωμένο δρόμο που κρέμεται πάνω από έναν βάλτο. Στη μέση αυτού του περάσματος, νερά από άφθονες πηγές βγαίνουν από τα έγκατα του βουνού, μια απ’ τις οποίες λέγεται ότι αποτελεί την υπόγεια διαδρομή της λίμνης των Ιωαννίνων. Πιο πέρα, ο δρόμος αφήνει το χωριό της Στρεβίνας (Strivina) στα αριστερά και ανεβαίνει σε μια κοιλάδα, που αποτελεί το φυσικό άνοιγμα ανάμεσα στον Αμβρακικό κόλπο και τα κεντρικά οροπέδια της Ηπείρου.
Μετά από 3 ώρες από την Άρτα ο ταξιδιώτης περνά από τους Κουμπζιάδες (Kometrades) στα δεξιά του δρόμου και ένα κατεστραμμένο Ελληνικό κάστρο στα αριστερά, που επιτηρούσε κάποτε αυτό το σημαντικό πέρασμα. Κάποιος μπορεί να βρει κατάλυμα για να περάσει εδώ τη νύχτα, αν παραστεί ανάγκη. Σε μια ώρα από το χωριό φτάνουμε στην κορυφή και κατεβαίνουμε σε μια κοιλάδα ανάμεσα σε βραχώδη βουνά και αμέσως μετά φτάνουμε στο Χάνι του Καρβασαρά, (Karavassera) που είναι υποφερτά καλό και μέσα σε μια ρομαντική κατάσταση. Οι ταξιδιώτες θα είναι καλό να κάνουν μια στάση εδώ, καθώς το μεγάλο Χάνι στα Πέντε Πηγάδια (Pentepigadia), που βρίσκεται περίπου 7 μίλια πιο μακριά , είναι ερειπωμένο και αν δεν έχει ήδη αποκατασταθεί, δεν είναι κατοικίσιμο.
Όλος ο δρόμος από την Άρτα είναι, για τα δεδομένα της Ελλάδας ή της Τουρκίας, πολύ καλός. Είναι περίπου 40 μίλια. Από τα Πέντε Πηγάδια ο δρόμος κατεβαίνει συνεχώς μέχρι να φτάσει στο μεγάλο οροπέδιο των Ιωαννίνων……
Μια εναλλακτική διαδρομή είναι να φτάσεις στη Άρτα διά ξηράς, αντί να πας με καίκι στη Σαλαώρα. Δια ξηράς είναι περίπου 12 ώρες από την Πρέβεζα στην Άρτα, αλλά με ένα καλό άλογο, η διαδρομή μπορεί να πάρει πολύ λιγότερη ώρα. Ο δρόμος περνάει από τα ερείπια της Νικόπολης και μέσα από το χωριό Λούρος (Luro), που είναι περίπου στα μισά της διαδρομής. Σε περιόδους ξηρασίας υπάρχει κι άλλος πιο σύντομος δρόμος μέσα από τον κάμπο που αφήνει το Λούρο στα αριστερά. Σε 2 ώρες από το Λούρο, τα Ελληνικά και Βυζαντινά ερείπια στους Ρωγούς, σηματοδοτούν την θέση της Χαράδρας. Μια ακόμη εναλλακτική διαδρομή με κατεύθυνση τα Γιάννενα, είναι να στρίψεις σ’ αυτό το σημείο Β.Α. αφήνοντας την Άρτα στα δεξιά σου….” (Πηγή : Murray’s Handbook for travellers, J. Murray, U.K., 1907)
Στις φωτογραφίες που ακολουθούν από το άλμπουμ του Richard William Holtermann, ( χωρίς να είμαστε απόλυτα σίγουροι καθώς οι πανοραμικές φωτογραφίες δεν έχουν τίτλο), πρόκειται για το σημείο που ο δρόμος από την Άρτα προς τα Γιάννενα έμπαινε στην κοιλάδα, στους πρόποδες της Γκιλμπερίνας, αφήνοντας αριστερά το χωριό Στρεβίνα… (Φωτος από αρχείο Οικογένειας Χόλτερμαν).
Μια αεροφωτογραφία της πόλης, όταν ακόμη η οδός Τζουμέρκων δεν είχε ρυμοτομηθεί, μάλλον στις αρχές της δεκαετίας του ’80.
Μπορεί κάποιος να παρατηρήσει πόσο έχει αλλάξει αυτή η πλευρά της πόλης! Όλα τα κτίρια, σκεπασμένα με κεραμίδια, έξω από τον περίβολο της Παρηγορήτισσας έχουν πλέον κατεδαφισθεί, το οικόπεδο στην οδό Ορλάνδου, όπου παλιά υπήρχε το στρατιωτικό τολ είναι κενό, στην δε Περιφερειακή οδό, πίσω από το 1ο Δημοτικό – Γυμνάσιο διακρίνει κανείς τα κτήματα που υπήρχαν εκεί και το ποτάμι. (Η φωτογραφία είναι αναρτημένη στο Υποθηκοφυλακείο Άρτης)
Τρεις φίλοι, Αρτηνές προσωπικότητες που διακρίθηκαν ο καθένας με τον δικό του τρόπο.
Δεξιά ο Ιωάννης Πανούτσος, Στρατηγός, Νομάρχης Αχαίας – Μαγνησίας (από Δεκέμβριο 1981 μέχρι Μάιο 1989), Πολιτευτής με το ΠΑΣΟΚ. Στο κέντρο ο Κων/νος Τσιλιγιάννης, παιδί της Ταμπακιάδας, Νομικός παρ’ Αρείω Πάγω, Ιστορικός και Συγγραφέας. Αριστερά ο Κλέων Τσέτης, Φαρμακοποιός, Ιδρυτής και Πρόεδρος της ομώνυμης φαρμακοβιομηχανίας. (Φωτο από αρχείο Ι. Πανούτσου, Παρουσίαση Κ. Μπανιάς)
Χρησιμοποιούμε cookies για την σωστή λειτουργία του ιστότοπου, καθώς και για βελτίωση των υπηρεσιών μας προς εσάς. Με τη χρήση αυτή της ιστοσελίδας, αποδέχεστε την Πολιτική Απορρήτου μας.
This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may affect your browsing experience.
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. These cookies ensure basic functionalities and security features of the website, anonymously.
Cookie
Duration
Description
cookielawinfo-checkbox-analytics
11 months
This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Analytics".
cookielawinfo-checkbox-functional
11 months
The cookie is set by GDPR cookie consent to record the user consent for the cookies in the category "Functional".
cookielawinfo-checkbox-necessary
11 months
This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookies is used to store the user consent for the cookies in the category "Necessary".
cookielawinfo-checkbox-others
11 months
This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Other.
cookielawinfo-checkbox-performance
11 months
This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Performance".
viewed_cookie_policy
11 months
The cookie is set by the GDPR Cookie Consent plugin and is used to store whether or not user has consented to the use of cookies. It does not store any personal data.
Functional cookies help to perform certain functionalities like sharing the content of the website on social media platforms, collect feedbacks, and other third-party features.
Performance cookies are used to understand and analyze the key performance indexes of the website which helps in delivering a better user experience for the visitors.
Analytical cookies are used to understand how visitors interact with the website. These cookies help provide information on metrics the number of visitors, bounce rate, traffic source, etc.
Advertisement cookies are used to provide visitors with relevant ads and marketing campaigns. These cookies track visitors across websites and collect information to provide customized ads.