Διαφημιστικό καθρεφτάκι για τα Ελβετικά ρολόγια ESPERUS με την επωνυμία του καταστήματος Γεωργίου Ζάγκλη στην Άρτα, από την δεκαετία του ’50. (Από τρέχουσα δημοπρασία).

Διαφημιστικό καθρεφτάκι για τα Ελβετικά ρολόγια ESPERUS με την επωνυμία του καταστήματος Γεωργίου Ζάγκλη στην Άρτα, από την δεκαετία του ’50. (Από τρέχουσα δημοπρασία).
Ένα από τα πιο παλιά χρυσοχοεία & ωρολογοποιεία της Άρτας είναι αυτό την οικογένειας Ζάγκλη. Η οικογένεια Ζάγκλη κατάγεται από τους Καλαρρύτες και τα μέλη της εξασκούσαν το επάγγελμα του χρυσοχόου εδώ και πολλά χρόνια. Ο Γεώργιος Ζάγκλης ο πρεσβύτερος άνοιξε το πρώτο του χρυσοχοείο στη Φιλιππιάδα, καθώς ήταν σ’αυτή την περιοχή που αρκετοί Καλαρρυτινοί κατέβαιναν το χειμώνα με τα κοπάδια τους για να ξεχειμωνιάσουν. Αργότερα το χρυσοχοείο μεταφέρθηκε στην Άρτα και το πρώτο μαγαζί λειτούργησε απέναντι από τον Άγιο Δημήτριο, δίπλα στον Λαλάκο.
Το επώνυμο Ζάγκλης είναι τοπωνυμικό και κατά πάσα πιθανότητα προέρχεται από την πόλη Ζάγκλη της Σικελίας. Ζάγκλη ονομαζόταν στην αρχαιότητα η πόλη Μεσσήνη που ιδρύθηκε γύρω στα 730 π.Χ. ως αποικία των Χαλκιδέων και ήταν μια από τις πρώτες ελληνικές αποικίες στη Σικελία. Το αρχικό όνομα της πόλης, Ζάγκλη, εικάζεται ότι οφειλόταν στο σχήμα του κόλπου στον οποίο ήταν χτισμένη, καθώς “ζάγκλον” στα αρχαία ελληνικά σημαίνει “δρεπάνι”. Όπως φαίνεται, κάποιος ταξιδιώτης από την πόλη Ζάγκλη της Σικελίας ταξίδεψε ως τους Καλαρρύτες, ίσως για να μάθει την τέχνη του αργυροχόου και χρυσοχόου, μια τέχνη για την οποία οι Καλαρρυτινοί ήταν φημισμένοι και τελικά έμεινε…..(Ευχαριστούμε τον κ. Γεώργιο Ζάγκλη για τις πληροφορίες).
Στη φωτογραφία το πρώτο κατάστημα του Γεωργίου Ζάγκλη στην Άρτα, δίπλα στον Λαλάκο, την δεκαετία του ’50. (Η φωτογραφία είναι από το αρχείο της οικογένειας Γ. Ζάγκλη)
Πορτραίτο του Αρτηνού ζωγράφου Γιάννη Μόραλη – Φωτογράφος John Deakin (1912 – 1972).
Παλιό, πέτρινο σπίτι στην Άρτα, που ακόμη ήταν όρθιο την δεκαετία του ’80 και φέρει αρκετά από τα στοιχεία που χαρακτήριζαν τις λαϊκές κατοικίες στην πόλη επί Τουρκοκρατίας. (Φωτο από προσωπική συλλογή).
Το πρώην “Μετόχι Κάτω Παναγιάς”, σημερινή Οικία Δημητρίου Τρουβά, βρίσκεται επί της οδού Ζαλόγγου, σε πολύ μικρή απόσταση από την ανατολική πλευρά του περιβόλου της Παρηγορήτισσας. Ευτυχώς το κτίριο αποκαταστάθηκε πλήρως, αποτελεί δε σήμερα ένα από τα ελάχιστα διασωθέντα, πολύ αξιόλογα δείγματα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής στην πόλη της Άρτας. Εδώ μια περιγραφή του κτιρίου στο Αρχαιολογικό Δελτίο, Τόμος 32, του 1977 :
“Πρόκειται για διώροφο οικοδόμημα με εσωτερική αυλή. Από τα μορφολογικά του στοιχεία προκύπτει ότι χτίστηκε στην πρώιμη τουρκοκρατία, αλλά υπέστη μεταγενέστερες διαρρυθμίσεις. Σήμερα ανήκει στη γνωστή βυζαντινή μονή Κάτω Παναγιάς της Άρτας, που ανθεί οικονομικά. Μολαταύτα, το κτίσμα είχε προ πολλού εγκαταλειφθεί, με το διαφανή σκοπό να κατεδαφιστεί ως ετοιμόρροπο και να «αξιοποιηθεί» το οικόπεδο. Η Υπηρεσία κίνησε διαδικασία απαλλοτρίωσης και παράλληλα αποφάσισε τη στερέωσή του με βάση τη μελέτη που εκπόνησε η Διεύθυνση Αναστηλώσεως. Καθαρίστηκε η αυλή από την άγρια βλάστηση. Καθαιρέθηκαν εσωτερικά και εξωτερικά τα κονιάματα, έγιναν συρράψεις ρωγμών και αρμολογήματα των εξωτερικών τοίχων. Στην ανατολική και βόρεια πλευρά ανακατασκευάστηκαν τμήματα της τοιχοποιίας που παρουσίαζαν σε επικίνδυνο βαθμό αποσάθρωση και απόκλιση από την κατακόρυφο. Η σάπια στέγη αντικαταστάθηκε με καινούρια, ενώ παράλληλα οι δύο παλιές καπνοδόχοι επανεύραν την αρχική τους μορφή. Στον όροφο έγινε σποραδική αντικατάσταση σκωληκόβρωτων ξύλινων υποστυλωμάτων με νέα της αυτής μορφής, ανακαινίστηκαν δε τα εντοιχισμένα ξύλινα ερμάρια….”.
Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα και να δείτε φωτογραφίες από το κτίριο όπως είναι σήμερα στο λινκ https://doxesdespotatou.com/ta-palaia-astika-spitia-tis-artas/
Στη φωτογραφία το κτίριο και η γύρω περιοχή, στην αρχή της οδού Ζαλόγγου, σε φωτογραφία από την δεκαετία του 1970. (Πηγή : ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΝ ΔΕΛΤΙΟΝ, τ. 32 (1977), Αθήναι, 1984)
Χάρτης του Κόλπου της Άρτας του Jean-Baptiste d’Anville από το βιβλίο “Côtes de la Grèce en général, depuis le (sic) Venise jusqu’au cap Matapan, et en particulier depuis Venise jusqu’au Golfe de l’Arta / [attribué à Jean-Baptiste d’Anville ou à son élève Jean-Denis Barbié du Bocage]Anville, Jean-Baptiste d’ (1697-1782).
…και σε μεγέθυνση.
Σκίτσο της εκκλησίας της Παρηγορήτισσας στην Άρτα από το βιβλίο του Marius Bernard με τίτλο “Autour de la Méditerranée. l’Autriche et la Grèce. De Venise à Salonique” που εκδόθηκε στο Παρίσι, 1894 – 1902. Η εικονογράφηση είναι του Henri Avelot.
Η εργασία με τίτλο «Δυο Ελβετοί ταξιδιώτες στην Άρτα, το 1876», είναι η μετάφραση του αποσπάσματος που αφορά την περιοχή της Άρτας, από το βιβλίο “Grèce & Turquie : notes de voyage : L’Épire, Janina, Ithaque, Delphes, le Parnasse, Athènes, Grecs et Turcs” του Ελβετού Alfred Gilliéron, ο οποίος ταξίδεψε στην Ελλάδα με τον αδελφό του Émile Gilliéron père την δεκαετία του 1870.
Ο Alfred Gilliéron ταξίδεψε δυο φορές στην Ελλάδα τη δεκαετία του 1870. “Στο δεύτερο ταξίδι ο Alfred προσκάλεσε τον αδελφό του Émile, για να τεκμηριώσει ζωγραφικά τις περιηγήσεις τους. Ο αρχαιολόγος Léon Heuzey, καθηγητής του Émile στην École des Beaux-Arts και διάσημος εξερευνητής της Θεσσαλίας και της Μακεδονίας, τους προέτρεψε να εξερευνήσουν την αρχαία Απολλωνία (Pojan) στην Αλβανία, τότε ακόμη μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ξεκίνησαν από την Ιταλία και τα Ιόνια νησιά, όπου αναζήτησαν τα χνάρια του Ερρίκου Σλήμαν στην ομηρική Ιθάκη. Πέρασαν στην Ήπειρο, επισκέφτηκαν «την Άρτα και τα Γιάννενα» και έφτασαν στο Pojan, στην αρχαία Απολλωνία. Επιστρέφοντας, επισκέφτηκαν τους Δελφούς, τους οποίους πρόλαβαν πριν από την έναρξη των μεγάλων ανασκαφών των Γάλλων και την κατεδάφιση του χωριού Καστρί….. Ελάχιστα από τα σχέδια του Émile δημοσιεύτηκαν…”(Μητσοπούλου, 2024).
Η περιγραφή της Άρτας από τον συγγραφέα είναι θαυμάσια…..Παρατηρώντας το φυσικό τοπίο στο οποίο είναι κτισμένη η πόλη, ο συγγραφέας την παρομοιάζει με τη Ρώμη, που την περιβάλει ο Τίβερης….και περιδιαβαίνοντας τις εκκλησίες της, νιώθει σαν να βρίσκεται στους δρόμους της Ραβένας, στην Ιταλία……(Α. Καρρά)
Μπορείτε να διαβάσετε την μεταφραστική εργασία στο λινκ https://doxesdespotatou.com/wp-content/uploads/2025/02/Δυο-Ελβετοί-ταξιδιώτες-στην-Άρτα-το-1876-2.pdf
ή στο λινκ της academia.edu https://independent.academia.edu/AnastasiaKarra4
Η ορκωμοσία της πρώτης Ομάδας Εθελοντριών Αδελφών του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού Άρτης έλαβε χώρα το 1968. Στην φωτογραφία διακρίνουμε πολλές Αρτηνιές που προσέτρεξαν να γίνουν εθελόντριες, όπως οι κυρίες Ραβανού, Διαμάντη, Σχωρτσανίτη, Παχούλα, Μπίκα, Αξιώτη, Αλίβερτη, Μασίνα, Νύχτη, Ευστρατιάδη – Γκολομάζου, Κατσιμπόκη – Διαλέτη, Παππά – Κατσάνου, Λιάκατση – Ιωάννου, Συγγούνα, Μάρκου και άλλες που δεν μπορέσαμε να ταυτοποιήσουμε. Η κυρία αριστερα είναι η Άρτεμις Καινούριου -Ζαμάνη, διευθύνουσα του νοσοκομείου Άρτης και δεξιά η υπεύθυνη του Ερυθρού Σταύρου κ. Χορταριά. (Ευχαριστούμε θερμά το Τμήμα του Ε. Σ. Άρτης για την φωτογραφία).
Ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός ενεργοποιήθηκε στην πόλη της Άρτας σε όλους τους πολέμους που έλαβαν χώρα στην περιοχή. Κατά τη διάρκεια του ελληνοτουρκικού πόλεμου του 1897 λειτούργησε ελληνικό στρατιωτικό νοσοκομείο του Ε.Σ. στην Άρτα.
Γράφει ο Ευαγγελίδης «…Εν Ηπείρω δε τη 8η Απριλίου, ως το Υπουργείον των Στρατιωτικών προς πάσας τας Αθηναϊκάς εφημερίδας επέστειλεν, (οι Τούρκοι) εκανονιοβόλησαν τον Ελληνικόν Ερυθρόν Σταυρόν, ιδού δε τί έλεγε το υπ’ αριθ. 4626 επίσημον έγγραφον του αρχηγού του της Ηπείρου στρατού Θρασύβουλου Μάνου :
“Εκ Κοροδήμου Άρτης, 8 Απριλίου.
Οι Τουρκικοί σταθμοί εκανιοβόλησαν στρατιωτικόν νοσοκομείον Άρτης επί του οποίου εκυμάτιζε η σημαία του Ερυθρού Σταυρού. Ως ήτο επόμενον ο εν Αθήναις Ερυθρός Σταυρός ετηλεγράφησεν εις Ευρώπην και προς την κεντρικήν επιτροπήν του Ερυθρού Σταυρού εν Γενεύη τον βομβαρδισμόν του νοσοκομείου, εφ’ ου εκυμάτιζεν η σημαία του Ερυθρού Σταυρού και έλαβεν αυθημερόν τηλεγράφημα της κεντρικής επιτροπής της Γενεύης, ήτις ανήγγειλε τω Ερυθρώ Σταυρώ ότι η εκ τούτου εντύπωσις υπήρξε μεγίστη εν Ευρώπη και ότι το γεγονός ετηλεγραφήθη εις την Κωνσταντινούπολιν προς τους υπουργούς της Τουρκίας και τους πρέσβεις των εκεί Μεγάλων Δυνάμεων. Οι Τούρκοι ουδαμώς έλαβον το πράγμα υπ’ όψει, διά μυριοστήν φοράν εμπαίζοντες τους αφελείς Ευρωπαίους, οίτινες ίδια έχοντες εν Ανατολή συμφέροντα, ουδαμώς δείκνυνται ομόφωνοι ως προς την χρήσιν εκβιαστικών κατά της Τουρκίας μέσων, όπως καταστήσωσι σεβαστάς τας αποφάσεις αυτών….”», (Ευαγγελίδης, 1898).
Στον πόλεμο του 1912 – 13, σύμφωνα με στοιχεία της Υγειονομικής Υπηρεσίας Στρατού, «….στις 23 Οκτωβρίου αναπτύχθηκε στην Άρτα και άλλο Νοσοκομείο 50 κλινών του Ε.Ε.Σ.. Επίσης στο φρούριο της Άρτας εγκαταστάθηκε Νοσοκομείο 50 κλινών του Ιταλικού Ερυθρού Σταυρού…». Στον δε πόλεμο του 1940 – 41 «….Το Νοσοκομείο του Ερυθρού Σταυρού, εγκαταστάθηκε στο Γυμνάσιο της πόλεως….. Το δε Α’ Χειρουργείο του Ερυθρού Σταυρού, εγκαταστάθηκε στο Β’ Δημοτικό Σχολείο». (Πηγή : “Τα Λοιμοκαθαρτήρια και οι Υγειονομικοί σταθμοί στην περιοχή της Άρτας τον 19 αιώνα”, Αναστασία Καρρά, Άρτα, 2025)
Στη φωτογραφία, απόσπασμα από την εφημερίδα ΑΤΛΑΝΤΙΣ της Νέας Υόρκης, ότι «…..οι Τούρκοι εκανονιοβόλησαν το εν Άρτη στρατιωτικόν νοσοκομείον, επί του οποίου εκυμάτιζεν η σημαία του Ερυθρού Σταυρού» (ΑΤΛΑΝΤΙΣ α. φ. 165/Νέα Υόρκη, 20 Απριλίου 1897)