Χάρτης του Κόλπου της Άρτας του Jean-Baptiste d’Anville από το βιβλίο “Côtes de la Grèce en général, depuis le (sic) Venise jusqu’au cap Matapan, et en particulier depuis Venise jusqu’au Golfe de l’Arta / [attribué à Jean-Baptiste d’Anville ou à son élève Jean-Denis Barbié du Bocage]Anville, Jean-Baptiste d’ (1697-1782).
…και σε μεγέθυνση.
Σκίτσο της εκκλησίας της Παρηγορήτισσας στην Άρτα από το βιβλίο του Marius Bernard με τίτλο “Autour de la Méditerranée. l’Autriche et la Grèce. De Venise à Salonique” που εκδόθηκε στο Παρίσι, 1894 – 1902. Η εικονογράφηση είναι του Henri Avelot.
Η εργασία με τίτλο «Δυο Ελβετοί ταξιδιώτες στην Άρτα, το 1876», είναι η μετάφραση του αποσπάσματος που αφορά την περιοχή της Άρτας, από το βιβλίο “Grèce & Turquie : notes de voyage : L’Épire, Janina, Ithaque, Delphes, le Parnasse, Athènes, Grecs et Turcs” του Ελβετού Alfred Gilliéron, ο οποίος ταξίδεψε στην Ελλάδα με τον αδελφό του Émile Gilliéron père την δεκαετία του 1870.
Ο Alfred Gilliéron ταξίδεψε δυο φορές στην Ελλάδα τη δεκαετία του 1870. Στο δεύτερο ταξίδι ο Alfred προσκάλεσε τον αδελφό του Émile, για να τεκμηριώσει ζωγραφικά τις περιηγήσεις τους. Ο αρχαιολόγος Léon Heuzey, καθηγητής του Émile στην École des Beaux-Arts και διάσημος εξερευνητής της Θεσσαλίας και της Μακεδονίας, τους προέτρεψε να εξερευνήσουν την αρχαία Απολλωνία (Pojan) στην Αλβανία, τότε ακόμη μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ξεκίνησαν από την Ιταλία και τα Ιόνια νησιά, όπου αναζήτησαν τα χνάρια του Ερρίκου Σλήμαν στην ομηρική Ιθάκη. Πέρασαν στην Ήπειρο, επισκέφτηκαν «την Άρτα και τα Γιάννενα» και έφτασαν στο Pojan, στην αρχαία Απολλωνία. Επιστρέφοντας, επισκέφτηκαν τους Δελφούς, τους οποίους πρόλαβαν πριν από την έναρξη των μεγάλων ανασκαφών των Γάλλων και την κατεδάφιση του χωριού Καστρί….. Ελάχιστα από τα σχέδια του Émile δημοσιεύτηκαν…
Η περιγραφή της Άρτας από τον συγγραφέα είναι θαυμάσια…..Παρατηρώντας το φυσικό τοπίο στο οποίο είναι κτισμένη η πόλη, ο συγγραφέας την παρομοιάζει με τη Ρώμη, που την περιβάλει ο Τίβερης….και περιδιαβαίνοντας τις εκκλησίες της, νιώθει σαν να βρίσκεται στους δρόμους της Ραβένας, στην Ιταλία……(Α. Καρρά)
Μπορείτε να διαβάσετε την μεταφραστική εργασία στο λινκ https://doxesdespotatou.com/wp-content/uploads/2025/02/Δυο-Ελβετοί-ταξιδιώτες-στην-Άρτα-το-1876-1.pdf
ή στο λινκ της academia.edu https://independent.academia.edu/AnastasiaKarra4
Η ορκωμοσία της πρώτης Ομάδας Εθελοντριών Αδελφών του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού Άρτης έλαβε χώρα το 1968. Στην φωτογραφία διακρίνουμε πολλές Αρτηνιές που προσέτρεξαν να γίνουν εθελόντριες, όπως οι κυρίες Ραβανού, Διαμάντη, Σχωρτσανίτη, Παχούλα, Μπίκα, Αξιώτη, Αλίβερτη, Μασίνα, Νύχτη, Ευστρατιάδη – Γκολομάζου, Κατσιμπόκη – Διαλέτη, Παππά – Κατσάνου, Λιάκατση – Ιωάννου, Συγγούνα, Μάρκου και άλλες που δεν μπορέσαμε να ταυτοποιήσουμε. Η κυρία αριστερα είναι η Άρτεμις Καινούριου -Ζαμάνη, διευθύνουσα του νοσοκομείου Άρτης και δεξιά η υπεύθυνη του Ερυθρού Σταύρου κ. Χορταριά. (Ευχαριστούμε θερμά το Τμήμα του Ε. Σ. Άρτης για την φωτογραφία).
Ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός ενεργοποιήθηκε στην πόλη της Άρτας σε όλους τους πολέμους που έλαβαν χώρα στην περιοχή. Κατά τη διάρκεια του ελληνοτουρκικού πόλεμου του 1897 λειτούργησε ελληνικό στρατιωτικό νοσοκομείο του Ε.Σ. στην Άρτα.
Γράφει ο Ευαγγελίδης «…Εν Ηπείρω δε τη 8η Απριλίου, ως το Υπουργείον των Στρατιωτικών προς πάσας τας Αθηναϊκάς εφημερίδας επέστειλεν, (οι Τούρκοι) εκανονιοβόλησαν τον Ελληνικόν Ερυθρόν Σταυρόν, ιδού δε τί έλεγε το υπ’ αριθ. 4626 επίσημον έγγραφον του αρχηγού του της Ηπείρου στρατού Θρασύβουλου Μάνου :
“Εκ Κοροδήμου Άρτης, 8 Απριλίου.
Οι Τουρκικοί σταθμοί εκανιοβόλησαν στρατιωτικόν νοσοκομείον Άρτης επί του οποίου εκυμάτιζε η σημαία του Ερυθρού Σταυρού. Ως ήτο επόμενον ο εν Αθήναις Ερυθρός Σταυρός ετηλεγράφησεν εις Ευρώπην και προς την κεντρικήν επιτροπήν του Ερυθρού Σταυρού εν Γενεύη τον βομβαρδισμόν του νοσοκομείου, εφ’ ου εκυμάτιζεν η σημαία του Ερυθρού Σταυρού και έλαβεν αυθημερόν τηλεγράφημα της κεντρικής επιτροπής της Γενεύης, ήτις ανήγγειλε τω Ερυθρώ Σταυρώ ότι η εκ τούτου εντύπωσις υπήρξε μεγίστη εν Ευρώπη και ότι το γεγονός ετηλεγραφήθη εις την Κωνσταντινούπολιν προς τους υπουργούς της Τουρκίας και τους πρέσβεις των εκεί Μεγάλων Δυνάμεων. Οι Τούρκοι ουδαμώς έλαβον το πράγμα υπ’ όψει, διά μυριοστήν φοράν εμπαίζοντες τους αφελείς Ευρωπαίους, οίτινες ίδια έχοντες εν Ανατολή συμφέροντα, ουδαμώς δείκνυνται ομόφωνοι ως προς την χρήσιν εκβιαστικών κατά της Τουρκίας μέσων, όπως καταστήσωσι σεβαστάς τας αποφάσεις αυτών….”», (Ευαγγελίδης, 1898).
Στον πόλεμο του 1912 – 13, σύμφωνα με στοιχεία της Υγειονομικής Υπηρεσίας Στρατού, «….στις 23 Οκτωβρίου αναπτύχθηκε στην Άρτα και άλλο Νοσοκομείο 50 κλινών του Ε.Ε.Σ.. Επίσης στο φρούριο της Άρτας εγκαταστάθηκε Νοσοκομείο 50 κλινών του Ιταλικού Ερυθρού Σταυρού…». Στον δε πόλεμο του 1940 – 41 «….Το Νοσοκομείο του Ερυθρού Σταυρού, εγκαταστάθηκε στο Γυμνάσιο της πόλεως….. Το δε Α’ Χειρουργείο του Ερυθρού Σταυρού, εγκαταστάθηκε στο Β’ Δημοτικό Σχολείο». (Πηγή : “Τα Λοιμοκαθαρτήρια και οι Υγειονομικοί σταθμοί στην περιοχή της Άρτας τον 19 αιώνα”, Αναστασία Καρρά, Άρτα, 2025)
Στη φωτογραφία, απόσπασμα από την εφημερίδα ΑΤΛΑΝΤΙΣ της Νέας Υόρκης, ότι «…..οι Τούρκοι εκανονιοβόλησαν το εν Άρτη στρατιωτικόν νοσοκομείον, επί του οποίου εκυμάτιζεν η σημαία του Ερυθρού Σταυρού» (ΑΤΛΑΝΤΙΣ α. φ. 165/Νέα Υόρκη, 20 Απριλίου 1897)
Σύμφωνα με φωτογραφία που περιλαμβάνεται στο Λεύκωμα ΠΡΟΤΑΣΗ (Άρτα, 1999) με τίτλο “1930. Το Ρολόι και το Κάστρο της Άρτας – ( Δίπλα στο Ρολόι διακρίνεται το κτίριο της Ηλεκτρικής Εταιρείας Άρτας)”, το ένα από τα δύο εικονιζόμενα κτίρια χρησιμοποιήθηκε αρχικά για την εγκατάσταση της Ηλεκτρικής Εταιρείας Άρτης. Δεν γνωρίζουμε αν είναι το κτίριο στα δεξιά ή το κτίριο στα αριστερά για το οποίο έχουμε εκτενές αφιέρωμα στο λινκ https://doxesdespotatou.com/i-poreia-enos-ktirioy-tis-artas-mesa-st/
Η Ηλεκτρική Εταιρεία Άρτης με την επωνυμία «Θεμ. Γκινάκας, ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΡΤΗΣ», ιδρύθηκε το 1931, λαμβάνοντας απλή άδεια. Σύμφωνα με τον Γιάννη Τσούτσινο όμως, η ηλεκτροδότηση της Άρτας είχε ξεκινήσει πολύ πιο πριν, επί δημαρχίας Μιχαήλ Πατσαλιά, όταν στις 22 Ιουνίου 1915 ανατέθηκε ο ηλεκτροφωτισμός της πόλης στην εταιρεία Γιανγκοπούλου. Αργότερα, στις 24 Οκτωβρίου 1924, ο ίδιος Δήμαρχος υπέγραψε τη σύμβαση της ηλεκτροδότησης της πόλης με την Εταιρεία Θεμιστοκλή Γκινάκα και Σία και Αφών Ισραήλ Μπορόθες. Στην αρχή τα μηχανήματα εγκαταστάθηκαν στο κτίριο που βρισκόταν δίπλα στο Ρολόι της Πόλης και αργότερα μεταφέρθηκαν στην περιοχή Μουχούστι.
Η Εταιρεία (Μονάδες παραγωγής, υλικά και δίκτυο) εξαγοράστηκε από την ΔΕΗ στις 23 Μαρτίου 1957, με αντίτιμο 1.100.000 δραχμές. Την εποχή που εξαγοράστηκε, η επιχείρηση διέθετε 1.500 μονοφασικές και 30 τριφασικές παροχές.
Τα άτομα που κατείχαν μερίδιο στην Εταιρεία το 1957 ήταν αρκετά, από εύπορες οικογένειες της πόλης, όπως η οικογένειες Γκινάκα, Μπαλντά, Ζάγκλη, Κομπορρόζου και άλλες. Με το ξεκίνημα, η ΔΕΗ προσέλαβε προς εργασία 11 άτομα.
Ένα χρόνο αργότερα, στις 14 Ιουλίου 1958, εξαγοράστηκε από τη ΔΕΗ και έτερη Ηλεκτρική εταιρεία, που λειτουργούσε στη Γραμμενίτσα και είχε ιδρυθεί από τον Σ. Ι. Κέφη. Η εταιρεία πιθανόν να λειτουργούσε στην περιοχή της Γραμμενίτσας από το 1948 και τη στιγμή της εξαγοράς της διέθετε 128 μονοφασικές παροχές. Το ποσό της εξαγοράς (μονάδες παραγωγής, υλικά και δίκτυο) ανήλθε στις 40.000 δραχμές. Εξαγοράστηκε επίσης και μια γεννήτρια Siemens 18 kw, ο δε ιδιοκτήτης προσελήφθη στην ΔΕΗ ως πωλητής. (Πηγή : 1. Η ΕΞΑΓΟΡΑ ΤΩΝ ΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΑΠΟ ΤΗ ΔΕΗ, Δήμητρα Σαμίου, Ε.Ι.Ε., Αθήνα, 1998 – Ευχαριστούμε την κ. Ελισάβετ Σακκά που μας έστειλε το υλικό & 2. ΑΡΤΙΝΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ, Γ. Τσούτσινος, ‘Αρτα, 2001).
Στη φωτογραφία η αντίστοιχη σελίδα με την πληροφορίες για την Ηλεκτρική Εταιρεία Άρτης, από το παραπάνω βιβλίο.
Γκορτσιά – Ένας ξεχασμένος καρπός της νιότης πολλών, που τάισε ανθρώπους και ζωντανά στην Κατοχή κι αργότερα ήταν μια απ’ τις λίγες γλυκές γεύσεις που μπορούσες να γευτείς σαν παιδί, πετροβολώντας τα κλαριά της. Την θυμάμαι στολισμένη με τα άσπρα της λουλούδια κάθε άνοιξη και φορτωμένη με τους καστανοκίτρινους καρπούς της κάθε Σεπτέμβριο, εκεί, πριν μπεις στην αυλή του σχολείου, στα Πλατάνια! (Πηγή φωτογραφίας : ΤΟ ΒΟΥΝΟ, 1964)
“Αύγουστος, 1994 – Τα υπομονετικά αλογομούλαρα, που κουβαλούσαν επί αιώνες στο κορμί τους τις έγνοιες και τα εφόδια των ποιμένων όπου γης, ξεφορτώνονται μπροστά από το καλυβάκι στη Φούρκα Παχτουρίου, στη στάνη των Χηραίων και Καρατζεναίων…..”. (Πηγή φωτογραφίας και σχολίου : Η ΑΝΟΔΟΣ ΤΩΝ ΝΟΜΑΔΩΝ ΤΩΝ ΠΡΑΜΑΝΤΩΝ ΣΤΙΣ ΒΟΥΝΟΚΟΡΦΕΣ ΤΗΣ ΠΙΝΔΟΥ, Ν. Καρατζένης, Ιωάννινα, 2009)
“Οι κτηνοτροφικές φάρες των Πραμάντων ήταν:
Βαναίοι: Ο Κώστας Βάνας και τα παιδιά του Μήτρας, Σπύρος, Γιώργος και Χαράλαμπος, ο Μήτσιος Ν. Βάνας και τα παιδιά του Αλέξης και Πάνος.
Γκεσουλαίοι: Ο Νίκος Γκεσούλης και τα παιδιά του: Μήτσιος, Κώστας, Χρήστος, Αλέξης. Τα παιδιά του Κώστα Γκεσούλη: Γιώργος, Νίκος, Αλέξης, Μήτσιος. Ο Νάσιος Γκεσούλης και τα παιδιά του: Χρήστος, Βασίλης και Μήτσιος που είχαν μόνο κοπαδιάρικα γίδια. Τέλος ο Βασίλης Γκεσούλης και ο Σπύρος.
Γκαραγκουναίοι: Ο Χρήστος Γκαραγκούνης και ο γυός του Μήτσιος, ο Βασίλης και τα παιδιά του: Θύμιος, Νίκος, Μήτσιος. Ο Μήτσιος Γκαραγκούνης και τα παιδιά του: Νάσιος, Γιώργος, Χρήστος.
Γκουβαίοι: Γιώργος Αποστόλη Γκούβας και τα παιδιά του Κώτσιος και Θόδωρος, ο Μήτρος Α. Γκούβας και τα παιδιά του Τόλης και Κώτσιος, ο Χρήστος Α. Γκούβας και τα παιδιά του Γιάννης και Βασίλης, ο Μήτρος Γεωργάκη Γκούβας και τα παιδιά του Γιώργος, Θόδωρος κι Αριστείδης. Οι αδερφοί Πάνου Γκούβα: Γιαννάκης, Κώστας και Μήτρος, οι αδερφοί Θανάση Γκούβα: Γιώργος και Κίτσιος, τα παιδιά του Κίτσιον Θ. Γκούβα: Γιώργος, Θόδωρος και Δημητράκης, ο Κωνσταντής Γκούβας και τα παιδιά του: Θόδωρος, Μήτρος και Βασίλης. Ο Θόδωρος Χρ. Γκούβας και τα παιδιά του: Μήτσιος, Τάκης, Αντρέας, Κώστας, Γιώργος, Λάμπρος.
Οι Γκουβελαίοι: Ο Μήτρος και ο Γιώργος.
Θανασαίοι: Ο Χήτας Μήτρου Θανάσης και τα παιδιά του: Γιώργος, Νάσιος, Μήτσιος, Βασίλης. Ο Νίκος Θανάσης και το παιδί του Βασίλης.
Καλογηραίοι: Σιώζος Καλόγηρος και το παιδί του Νίκος, ο Μήτρος και το παιδί του Γιώργος, ο Γιώτης και το παιδί του Μήτσιος, ο Γιάννης Καλόγηρος και τα παιδιά του Μιλτιάδης και Δήμος, ο Κώστας κι ο Μήτρος και τα παιδιά τους Χρήστος και Θόδωρος αντίστοιχα.
Καραδημαίοι: Ο Βασίλης και ο Νάσιος Καραδήμας, παιδιά του Νάσιου: ο Μήτρος, ο Λάμπρος, ο Γιώργος, ο Χρήστος. Ο Τόλης Γάκη Καραδήμας.
Καρατζεναίοι: Ο Στέργιος Καρατζένης, ο Νάσιος και Βασίλης. Παιδιά του Βασίλη: Ο Κώστας, ο Μήτρος, ο Σπύρος και ο Γιάννης. Παιδιά του Κώστα: Ο Βασίλης, ο Πίπης, ο Θύμιος. Παιδιά του Μήτρου: Χρήστος, Νίκος, Γιώργος, Θόδωρος. Παιδί του Σπύρου,ο Βασίλης (πατέρας του συγγραφέα).
Κουφαίοι: Ο Χρήστος Κουφός και τα παιδιά του Μήτσιος και Νικόλας.
Λιαναίοι: Ο Χήτας Λιανός και τα παιδιά του: Γιώργος και Θανάσης, παιδιά του Γιώργου ήταν ο Τάκης κι ο Θωμάς, του Θανάση ο Γιώργος κι ο Τάκης. Ο Γιάννης Λιανός και τα παιδιά του: Νίκος, Πάνος, Θύμιος, Βασίλης, Τασιούλας (Μπέλλος). Ο Γιαννάκης Λιανός και ο γυός του Χαρίλαος. Ο Βασίλης Λιανός και τα παιδιά του Μήτσος και Γιώργος, ο Αναστάσης Λιανός και τα παιδιά του Μήτρος, Τάσιος και Γιώργος.
Μολωναίοι: Ο Ζαχαρής Μολώνης και τα παιδιά του: Γιώργος, Νίκος, Σωτήρης. Ο Σιώζος (Θόδωρος) και ο γυιός του Βαγγέλης. Παιδιά του Βαγγέλη Μολώνη: Μήτσιος, Θόδωρος, Γιωργαλής, Χρήστος. Ο Γάκης Μολώνης και τα παιδιά του Μήτρος και Γιαννάκης. Τα παιδιά του Μήτρου Τόλης και Κώστας, του Γιάννη: Βασίλης και Τόλης. Ο Θωμάς Μολώνης και τα παιδιά του Μήτσιος και Σπύρος. Ο Μήτρο Νάκο Μολώνης και τα παιδιά του Βασίλης, Κώστας, Βαγγέλης και Γιώργος.
Νουτσαίοι: Ο Γάκη Νούτσος και τα παιδιά του: Γιάννης, Λεωνίδας, Νίκος, Βαγγέλης. Παιδιά του Γιάννη: Ο Μήτσιος, ο Σπύρος κι ο Κώστας.
Ριζαίοι: Ο Χρήστος Ρίζος και τα παιδιά του: Θανασούλας, Γιάννης, Σπύρος και Οδυσσέας.
Σιαπλαουραίοι: Ο Χήτας Σιαπλαούρας και το παιδί του Τόλης, ο Γάκης και ο Μήτρος Σιαπλαούρας και τα παιδιά τους Κώστας και Τόλης αντίστοιχα. Ο Νίκος Σιαπλαούρας και το παιδί του Σπύρος. Παιδιά του Σπύρου: Ο Μήτρος, ο Χρήστος και ο Γάκης. Ο Βασίλης Νίκου Σιαπλαούρας και τα παιδιά του Κώστας, Θωμάς Νίκος. Νάκος Γιαν. Σιαπλαούρας ή Αρμύρας και τα παιδιά του: Γιώργος, Μήτρος, Νάσιος. Ο Χρήστος Σιαπλαούρας και τα παιδιά του Μήτσιος και Γιώργος.
Τασονικαίοι και Κωστανικαίοι: Κώστας Τασονίκος και τα παιδιά του: Τασιούλας, Γιώργος, Βασίλης, Πέτρος, Γιάννης. Τα παιδιά του Τασιούλα: Κώτσιος, Γιώργος, Μητρέλιας, Χρήστος, Λάμπρος. Τα παιδιά του Γιώργου: Μήτσιος και Νίκος, τα παιδιά του Βασίλη: Λάκιας και Κώστας. Γρηγόρης και Κωστούλας Κωστανίκος: Ο Γάκης Κωστανίκος και τα παιδιά του: Μήτρος, Χρήστος, Λάμπρος, Θύμιος και Νάσιος.
Τσιλιγιανναίοι: Ο Γιώργος Τσιλιγιάννης και τα παιδιά του Γιάννης, Μήτρος και Τόλης. Τα παιδιά του Γιάννη Τσιλιγιάννη: Σωτήρης, Μήτσιος, Αποστόλης, Γιώργος. Τα παιδιά του Μήτρου Τσιλιγιάννη: Ρίζος και Γιώργος (Μπούρας), παιδί του Τόλη Τσιλιγιάννη ήταν ο Λάμπρος. Ο Μήτρος Γιώτη Τσιλιγιάννης και τα παιδιά του Γιώργος, Χρήστος, Λάμπρος. Ο Κώστας Μήτρου Τσιλιγιάννης και το παιδί του Γιώργος. Παιδιά τον Γιώργου: Κώτσιος, Γιάννης, Μήτσος. Ο Βασίλης Τσιλιγιάννης που είχε παιδιά το Μήτσιο και τον Κώστα. Παιδιά του Μήτσιου: Ο Βασίλης, ο Σπύρος, ο Βαγγέλης. Παιδιά του Κώστα ο Πάνος και ο Γιάννης.
Χηραίοι: Ο Χήτας Χήρας και τα παιδιά του: Νίκος, Γιώργος, Μήτσιος, Σταύρος. Ο Τόλης και το παιδί του Μήτρος. Ο Γιαννακούλας Χήρας και τα παιδιά του: Θόδωρος, Βαγγέλης, Τάκης. Ο Χήτας Χήρας και τα παιδιά του Βασίλης και Μίχας, ο Γιώργος Χήρας και τα παιδιά του Κώστας και Βασίλης, ο Γάκης Χήρας με τα παιδιά του Κολιό και Κίτσο. Ο Κώστας και ο Μήτρος Χήρας….”.(Πηγή : (Πηγή : ΟΙ ΝΟΜΑΔΕΣ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΟΙ ΤΩΝ ΤΖΟΥΜΕΡΚΩΝ, Ν. Καρατζένης, Άρτα, 1991)
Στη φωτογραφία “Τα βουνά θέλουνδυνατή ψυχή και η δυνατή ψυχή γεννιέται με τον αγώνα της ζωής…Του λόγου το αληθές επιβεβαιώνουν οι ποιμένες Μιχάκης Χ. Χήρας, Σταύρος Β. Καρατζένης και Κώστας Σ. Καρατζένης στη Φούρκα Παχτουρίου. Στον ορίζοντα η Κακαρδίτσα, ορθή και ανυπότακτη στους αιώνες, εμπνέει στους νομάδες εγκαρτέρηση και προσδοκία – Αύγουστος, 1994”. (Πηγή φωτογραφίας και σχολίου : Η ΑΝΟΔΟΣ ΤΩΝ ΝΟΜΑΔΩΝ ΤΩΝ ΠΡΑΜΑΝΤΩΝ ΣΤΙΣ ΒΟΥΝΟΚΟΡΦΕΣ ΤΗΣ ΠΙΝΔΟΥ, Ν. Καρατζένης, Ιωάννινα, 2009)
