Συναντήσαμε πρόσφατα τον καθηγητή κ. Ηλία Μπάκο ο οποίος μας έκανε κοινωνούς της προδημοσίευσης του καινούργιου του πονήματος με θέμα τον άγνωστο στους περισσότερους Αρτηνούς σατιρικό ποιητή του Μεσοπολέμου Σεραφείμ Αρκομάνη και την απίστευτη ιστορία του.
“Ο Σεραφείμ Αρκομάνης του Παναγιώτη και της Μάρως με το ψευδώνυμο (ΣΕΡΠΑΡΚ) κατάγεται από το Ορεινό χωριό του άνω Ραδοβιζίου Πηγές, πρώην Βρεντενίτσα. Οι Πηγές-Βρεντενίτσα υπαγότανε στον Δήμο Τετραφυλλίας Άνω Ραδιβιζίου και τώρα στον Δήμο Γεώργιος Καραϊσκάκης Άρτας. Βρίσκεται κοντά στο Μοναστήρι Σέλτσο, πλησίον -στη δεξιά όχθη του ορμητικού ποταμού Ασπροπόταμου (Αχελώου). Εκεί όπου ο επίσκοπος Λάρισας το 1615 εκτισε το γεφύρι του Κοράκου και η Λένω Μπότσαρη έγραψε τον επίλογο της ζωής της μαζί με άλλους 1200 Σουλιώτες που έγιναν τον Απρίλη του 1804 το παρανάλωμα-ολοκαύτωμα του Σέλτσου.
Ο Σεραφείμ Αρκομάνης εμφανίζεται στην Αθήνα το 1936, εικοσαετής ων, ως σατυρικός ποιητής με την ποιητική συλλογή “Τσουκνίδες, Σατυρικοί στίχοι -Επιγράμματα” σε 64 σελίδες. Πρόκειται για πλειάδα σατυρικών στίχων και επιγραμμάτων που προκαλούν εντύπωση στους κύκλους των λογίων -ποιητών, οι οποίοι αιφνιδιάζονται “από την άκρα νεότητα του ποιητού”, “την σατυρική φλέβα”, την οποία “έχει και με το παραπάνω”. Κατά τον Κωστή Παλαμά, ο Σεραφείμ Αρκομάνης είναι ο “άφοβος σατυρικός ακροβάτης” που με τα ποιήματά του “έρχεται να πάρη θέση δίπλα στους μεγάλους σατυρικούς διδασκάλους της παρελθούσης”. Τις “Τσουκνίδες” διαδέχονται το 1939 τα “Επιτάφια γέλια” τα οποία δημοσιεύονται και αυτά στην Αθήνα, σε 63 σελίδες. Για την θεματογραφία, την στιχουργική τέχνη, το ύφος και το κάλλος των ποιημάτων καθώς και την δωρεάν του χαρίσματος τον λόγον έχουν οι ειδικοί, σχολιαστές, κριτικοί και σκιτσογράφοι. Η υφή και ο χαρακτήρας της σατυρικής ποιήσεως θα φανεί όταν αυτή η ποιητική δημιουργία δημοσιευθεί – αναδημοσιευθεί στο σύνολό της.
Και στα δύο προαναφερόμενα δημοσιεύματά του αυτοχαρακτηρίζεται ο ίδιος ο ποιητής μας και μας παρέχει χαριέστατα πλήρη βιογραφία στα σατυρικά του ποιήματα “Η σταδιοδρομία μου”, “Τα παράδοξα όνειρα” κ.ά. που είναι από τα πλέον χαρακτηριστικά.
Πριν ασχοληθούμε με την ποίηση του Σ. Αρκομάνη, οφείλουμε να ανατρέξουμε πίσω στα χρόνια του ποιητή, προτού των 20 ετών, στα παιδικά του όπως αυτά καταγράφονται στην οικογενειακή ζωή – παράδοση. Τότε θα κατανοήσουμε καλύτερα τα της ποιήσεως.
Εξ όσων γνωρίζουμε ο Σεραφείμ Αρκομάνης του Παναγιώτη και της Μάρως γεννήθηκε στις Πηγές Άρτας το 1915-1916. Σε ηλικία οκτώ ετών έφυγε κρυφά από το σπίτι του με προορισμό να φθάσει στην Αθήνα. Από ακούσματα που είχε στο χωριό του, η Αθήνα ήταν ένας επίγειος παράδεισος. Κάποιοι από το χωριό του ζούσαν σ΄αυτόν τον παράδεισο τον οποίο ονειρεύτηκε και ο Σεραφείμ. Σημείωνε στο μυαλό του ένα όνομα και το μέρος που ζούσε στην Αθήνα και ένα πρωί κρυφά-κρυφά ξεκίνησε για την υλοποίηση των παιδικών του ονείρων. Έκανε πεζοπορία την διαδρομή Πηγές-Άρτα, περίπου 15 ώρες. Μην έχοντας αρκετά χρήματα για να αγοράσει το εισιτήριο από Άρτα για Αθήνα με το Λεωφορείο της γραμμής, πέρασε μερικές μέρες στην Άρτα ζητώντας χρήματα από τους περαστικούς και έτσι κατόρθωσε να φτάσει στον προορισμό του. Είναι βέβαια απορίας άξιο πώς αυτό το παιδί των οκτώ ετών αποφάσισε, τόλμησε και έφθασε από τις Πηγές στην Αθήνα. Στην Αθήνα έψαξε και βρήκε το σπίτι του συγχωριανού του. Και εδώ είναι η τρομερή έκπληξή του. Την ώρα αυτή που έφθασε – όπως πίστευε – στον τελικό του προορισμό, ο συγχωριανός του είχε πεθάνει και γινότανε η κηδεία του. Εκεί κάποιος του υπέδειξε να γυρίσει πίσω στην Αθήνα και να μείνει σε ξενοδοχείο. Αυτό και έκανε. Το πρώτο ξενοδοχείο που συνάντησε ήταν το Μεγάλη Βρετανία. Ζήτησε να μείνει σ΄ αυτό χωρίς να δίνει το όνομά του. Ο ξενοδόχος κάλεσε την Αστυνομία και το παιδί το παρέδωσε για τα περαιτέρω. Η Αστυνομία τοΝ φρόντισε προσωρινά και ο περιπλανώμενος Σεραφείμ βρήκε θαλπωρή και στέγη. Παρακάλεσε να τον αφήσουν να πουλάει στους δρόμους καραμέλες. Στο χωριό του τον αναζητούσαν παντού, αγνοούσαν την πορεία του. Μετά από τρία χρόνια έστειλε μήνυμα στον αδελφό του Νίκο, που ήταν τότε και εκείνος οκτώ ετών και τον καλούσε να έλθει στην Αθήνα, ο οποίος κατά τον ίδιο τρόπο έφθασε στην πρωτεύουσα. Ο Σεραφείμ τα τρία πρώτα χρόνια πουλούσε στους δρόμους καραμέλες. Όταν έγινε 12 χρονών αγόρασε ένα μικρό εργαστήρι με σαπούνια. Στα 15 του χρόνια πήρε το εργοστάσιο “Αλεπουδέλης -Πούδρα”. Σε τρία χρόνια, μαζί με τον αδελφό του Νίκο, πούλησαν και αυτό το εργοστάσιο και ασχολήθηκαν με βάφλες και σοκοφρέτες και στη συνέχεια με αρώματα για σαπούνια και χρώματα.
Παράλληλα προς αυτές τις δραστηριότητες ο Σεραφείμ φοιτούσε σε νυκτερινό σχολείο. Εκεί με επιμέλεια μάθαινε γράμματα και τέχνες. Η θαυμάσια γραφή του, η οποία σώζεται σε αφιερώσεις των βιβλίων του, δηλώνει πολλά χαρίσματα. Σε ηλικία 23 ετών, το 1936, εξέδωσε τις “ Τσουκνίδες” και έπειτα από τρία χρόνια, το 1939, σε ηλικία 26 ετών, εξέδωσε τα “Επιτάφια γέλια”. Εδώ, φαίνεται να διακόπτεται η ποιητική του δραστηριότητα, δεν το πιστεύουμε, ευελπιστούμε να ευρεθούν χειρόγραφά του. Πέραν αυτών οφείλουμε να σημειώσουμε ότι το 1941 ο Σεραφείμ (ΣΕΡΠΑΡΚ) νυμφεύτηκε στην Κηφισιά, στον Άγιο Δημήτριο την Αλίκη, πρωτότοκη κόρη του Δημητρίου Μπάκου, υπαλλήλου της Εθνικής Τράπεζας. Εγκαταστάθηκε στο προικώο Νικοτσάρα 20 στην Κηφισιά και στο χώρο αυτόν εγκατέστησε την βιοποριστική του νέα επιχείρηση με παραγωγή αρωμάτων και συναφών ειδών – προϊόντων. Με την Αλίκη Δημητρίου Μπάκου απέκτησαν 4 αγόρια: τον Ωρίωνα, τον Ορφέα, τον Σόλωνα και τον Ορέστη, όλοι τους σήμερα εξαιρετικοί επιστήμονες και επιχειρηματίες.
Η παρουσία του εκλεκτού μας Σεραφείμ Αρκομάνη στα Γράμματα, στην ποίηση, στις τέχνες, στην επιχείρηση και στην οικογενειακή ζωή σταμάτησε αδόκητα το 1952 από εργατικό ατύχημα στο εργοστάσιο και στη συνέχεια από ιατρικό λάθος στο Νοσοκομείο ΚΑΤ Κηφισιάς και στο Ιπποκράτειο όπου κατέληξε τον Οκτώβριο του 1952. Για το ποιητικό -σατυρικό έργο του αειμνήστου, αμίμητου και “άφοβου σατυρικού ακροβάτη”, κατά τον Κωστή Παλαμά, απαιτείται ευρύτερη και συστηματικότερη μελέτη. Εδώ, αυτή η αναφορά μας ας είναι μία προδημοσίευση, ευελπιστούμε, αναφορά μας, μια πρώτη γεύση αυτής της ποιητικής δημιουργίας από τις “Τσουκνίδες” και με ποιητικά αποσπάσματα από τα “Επιτάφια γέλια”, τη “Σταδιοδρομία” και τα “Παράδοξα όνειρα”, συνοδευόμενα από σκιτσογραφήματα του Π. Παυλίδη. Ηλίας Μπάκος”
Στη φωτογραφία από το αρχείο του κ. Ηλία Μπάκου “Πίνακας εμπνευσμένος από τη ζωή του Σεραφείμ Αρκομάνη” που φιλοτέχνησε ο γιός του Ωρίων Αρκομάνης, μεταφραστής και εικονογράφος.
