Πολύ λίγοι από μας γνωρίζουν ότι ο παγκοσμίου φήμης βυζαντινολόγος Σπυρίδων Λάμπρος, παρόλο που γεννήθηκε στην Κέρκυρα, είχε καταγωγή από τα Τζουμέρκα και μάλιστα από τους Καλαρρύτες. Ο γενάρχης της οικογένειας, Ιωάννης Λάμπρος, ήταν επιφανής έμπορος με αξιόλογη δραστηριότητα στη Νεάπολη της Ιταλίας και με την έναρξη της επανάστασης συλλαμβάνεται από τους Τουρκαλβανούς, μεταφέρεται ως όμηρος στα Γιάννενα, κατηγορείται ως πρωταίτιος της επανάστασης και απαγχονίζεται. Από το σημείο αυτό αρχίζει η οδύσσεια αλλά και η αρχή μιας νέας πορείας για την οικογένεια Λάμπρου. Η χήρα του Ιωάννη Λάμπρου με τον περίπου διετή γιο της Παύλο μετά από πολλές περιπέτειες φυγαδεύτηκε στην Κέρκυρα, όπου βρήκε άσυλο. Σε μικρό χρονικό διάστημα πεθαίνει και ο ορφανός, από δυο γονείς Παύλος, βρίσκει προστασία στο θείο του Απόστολο Ν. Παπαγεωργίου, χρυσοχόο το επάγγελμα, στη Χαλκίδα.
Από το θείο του αυτόν έμαθε ο Παύλος Λάμπρος την τέχνη του χρυσοχόου και του χαράκτη. Το επάγγελμα αυτό άσκησε στην Κέρκυρα μαζί με τον Ζακύνθιο Διονύσιο Φραγκόπουλο, την κόρη του οποίου, Γεωργία, έλαβε ως σύζυγό του. Απέκτησαν πέντε τέκνα, εκ των οποίων το τρίτο, ο Σπυρίδων Λάμπρος, είναι ο γνωστός ιστορικός, Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και μετέπειτα Πρωθυπουργός της Ελλάδας.
”Είνε αληθέστατον μεν ότι κατάγομαι εκ Καλαρρυτών, μικρού χωρίου, επί της παραμεθορίου γραμμής του Ελληνικού Βασιλείου, έναντι του επί οθωμανικού εδάφους Συρράκου, πατρίδος ενός εκ των εξοχωτάτων πολιτικών ανδρών της Ελλάδος, του Κωλέττη, και ενός εκ των μάλλον φημισμένων ημετέρων ποιητών, του Ζαλοκώστα, αυτού τούτου του Συρράκου μετά της τέως ρουμανικής άνευ μαθητών σχολής, αλλ’ είνε ακόμη αληθέστερον ότι ο πάππος μου υπήρξεν έν εκ των θυμάτων του Αλή Πασά των Ιωαννίνων και ότι ουδείς εκ των συμπατριωτών μου των Καλαρρυτών, ως ουδείς εκ των κατοίκων του Συρράκου και των λοιπών χωρίων των διεκδικουμένων ως αρουμανικών αναγνωρίζει ότι τυγχάνει άλλο τι ή γνησιώτατος και αδιαφιλονείκητος Έλλην”.
Ο Σπυρίδων Λάμπρος γεννήθηκε το 1851 στην Κέρκυρα και σπούδασε ιστορία στην Λειψία, στο Παρίσι, στο Βερολίνο, στο Λονδίνο και στην Βιέννη. Το 1890 έγινε καθηγητής της Ελληνικής ιστορίας και της Παλαιογραφίας στο πανεπιστήμιο Αθηνών ενώ διετέλεσε πρύτανης του πανεπιστημίου (1893-1894, 1912-1913). Το 1916 διορίστηκε από τον Βασιλιά πρωθυπουργός, αξίωμα στο οποίο παρέμεινε μέχρι το 1917. Με την επάνοδο του Βενιζέλου εξορίστηκε στην Ύδρα και στην Σκόπελο ενώ δημεύτηκε και η περιουσία του. Τελικά λόγω των κακουχιών πέθανε στην Σκόπελο το 1919. Ήταν μαθητής του Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου.
Στις αρχές του 1900, ο Σπυρίδων Λάμπρος έκανε μια μεγάλη περιοδεία στα Τζουμέρκα. Με οδηγό και άμεσο συμπαραστάτη τις αφηγήσεις που κράτησε η μνήμη των πρεσβυτέρων, αλλά και από την προσωπική του επιθυμία, ήθελε να γνωρίσει από κοντά τα μέρη που έζησαν και δραστηριοποιήθηκαν οι προγονοί του και οι γονείς του, έτσι με συνοδοιπόρο τον φοιτητή του Πανεπιστημίου Χρήστο Λαμπράκη από τους Σκιαδάδες, μέσω Πρεβέζης έφτασε στην Άρτα κι απ’ εδώ ξεκίνησε το ταξίδι του προς τα χωριά των Τζουμέρκων. Από την περιοδεία του αυτή μας άφησε το έργο του «Σημειώματα ποικίλα ἐκ Τζουμέρκων ».
Αξίζει δε να αναφέρουμε ότι η μια από τις δυο κόρες του, η Λίνα, ήταν σύζυγος του Παναγή Τσαλδάρη και η πρώτη γυναίκα Υπουργός της Ελλάδας.
Πηγές : 1) Η ΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΙΑ ΤΩΝ ΑΘΑΜΑΝΩΝ, Χ. Η. Μακρυγιάννης, Αθήνα, 2021 2) http://vlahofonoi.blogspot.com/2012/11/blog-post_23.html 3) https://www.agon.gr/istories/36467/spyridon-lampros-o-diamorfotis-toy-ellinikoy-istorismoy/
Για τον καθηγητή Χρήστο Λαμπράκη μπορείτε να διαβάσετε στο λινκ https://doxesdespotatou.com/oikogeneia-christoy-lampraki/
και στο λινκ https://doxesdespotatou.com/kathigitis-christos-lamprakis-skiadad/
Στη φωτογραφία “Ο Σπυρίδων Π. Λάμπρος, Πρόεδρος του Υπουργικού Συμβουλίου της Ελλάδος. Έχει πάρει μέρος σε πολλές θυελλώδεις σκηνές”. (Πηγή : Bain News Agency)
