Οι περιφορά των Επιταφίων στην Άρτα την δεκαετία του ’70

Περιφορά του Επιταφίου την δεκαετία του ’70 στη Σκουφά, Ενορία Παντοκράτορα – Ο Βαγγέλης Γκούντας κρατάει τον Σταυρό. (Φωτο από αρχείο Γιάννη Νίκα)

Όταν ήμουν μικρός άκουγα ότι την Μεγάλη Πέμπτη ξενυχτούν στις εκκλησίες για να στολίσουν τον επιτάφιο. Άλλοι πηγαίνουν στους κήπους και κόβουν λουλούδια, άλλοι φτιάχνουν τον διάκοσμο του επιταφίου, άλλοι κτυπάνε συνεχώς λυπητερά την καμπάνα. Έπρεπε να μπω στη εφηβεία για να ζήσω κι εγώ αυτή την κατάσταση.
Η πρώτη μου εμπειρία ήταν στην Αγία Θεοδώρα. Δεν είχα αναλάβει κάποια δουλειά, απλώς χάζευα μαζί με άλλους αργόσχολους. Σαν απλός παρατηρητής είδα πως κολλούσαν τα πέταλα των λουλουδιών το ένα διπλά στο άλλο και φτιάχνανε τα σχέδια που κάποιος είχε προετοιμάσει σε χοντρό χαρτόνι. Ηλικιωμένες κυρίες φέρνανε καφέδες και κερνούσαν αυτούς που δούλευαν για να μην νυστάξουν. Έπεφτε δουλειά από μερικούς και φλερτ από τους περισσότερους.

Περιφορά του Επιταφίου την δεκαετία του ’70 στη Σκουφά. (Φωτο από αρχείο Γιάννη Νίκα)


Την επόμενη χρονιά επανέλαβα το ξενύχτι αλλά αυτή τη φορά περιφερόμενος από εκκλησία σε εκκλησία.
Την τρίτη χρονιά περιφερόμουν από καπηλειό σε καπηλειό, γιατί οι εκκλησίες είχαν κλείσει πόρτες, για να αποφύγουν τους άσχετους που κάνανε φασαρία και ενοχλούσαν αυτούς που δούλευαν. Γι αυτό κι εγώ στράφηκα σε άλλα στέκια. Με την συντροφιά «γερών ποτηριών» κατέληξα στο πατάρι της ταβέρνας ενός φίλου που σέρβιρε στα κρυφά και στα σκοτεινά, γιατί η ώρα ήταν περασμένη και δεν επιτρέπονταν να λειτουργεί. Περνούσαμε πολύ ωραία έτσι στην παρανομία και στο σκοτάδι, πίναμε τραγουδούσαμε, μέχρι που ήρθε η αστυνομία και ο αγουροξυπνημένος πατέρας, που είχε άγνοια του τι επικρατούσε στο μαγαζί του. Έριξε μια κατσάδα στο γιό του, ενώ εμείς για να μην θεωρηθούμε συνεργοί ,παίρναμε το μέρος του γονέα και αφήναμε το φίλο μας ανυπεράσπιστο.
Μεσολάβησε ένα διάστημα όπου το έθιμο από πολλούς θρησκευόμενους χαρακτηρίστηκε νυφοπάζαρο, και προκειμένου να καταργηθεί, οι εκκλησίες παράγγειλαν επιταφίους με ξυλόγλυπτο διάκοσμο. Όμως σε πείσμα όλων αυτών, πιστοί και μη, συνέχιζαν τις ολονυχτίες, επιμένοντας να στολίζουν και τους προκάτ επιτάφιους, βάζοντας πραγματικά άνθη πάνω στα ψεύτικα του διακόσμου. Και εννοείται οι ερωτιδείς δεν έπαψαν τις αναζητήσεις τους.
Το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής στην περιφορά των επιταφίων κάθε χρόνο ξεχώριζε ο επιτάφιος της Παρηγορήτισσας για τον περίτεχνο στολισμό και το ιδεολογικό του περιεχόμενο. Αντιπολεμικά και οικολογικά συνθήματα, κομμουνιστικά σφυροδρέπανα, καθώς και μια έκκληση να σώσουμε τον ναό τότε που κινδύνευε να καταρρεύσει. Όταν γίνονταν οι βομβαρδισμοί στην Γιουγκοσλαβία (1999) ο επιτάφιος είχε σχεδιασμένο τον στόχο με τον οποίο οι κάτοικοι της χώρας βγαίνανε στο δρόμο και στις γέφυρες, για να διαμαρτυρηθούν για τις καταστροφές που τους προκαλούσαν τα αμερικάνικα αεροπλάνα.
Τελευταία (2013) ο συμβολισμός στον επιτάφιο ήταν δυσανάγνωστος. Μάλλον επρόκειτο για κώδικα που ήθελε αποκρυπτογράφηση. Τι αλήθεια σήμαιναν τα δύο Φ που μοιάζανε κρεμασμένα σε μια ζυγαριά; Την λύση δώσανε αργότερα οι καλλιτέχνες. «Φωτιά στους φασίστες».

Περιφορά του Επιταφίου την δεκαετία του ’70 στη Σκουφά. (Φωτο από αρχείο Γιάννη Νίκα)


Παλιότερα η θρησκεία εκτός από κατάνυξη επέβαλε και μια αίσθηση πένθους στους πιστούς. Στους ναούς επικρατούσε το μαύρο. Μαύρες κουρτίνες, μαύρες κορδέλες, σκούρες λαμπάδες. Και στις διασκεδάσεις οι άνθρωποι έπρεπε να είναι συγκρατημένοι. Όχι τραγούδια, όχι γέλια. Αργότερα όταν ήρθε η τηλεόραση καθ’ όλη την διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας δεν μεταδίδονταν το καθιερωμένο ψυχαγωγικό πρόγραμμα, παρά ρέκβιεμ, ψαλμοί και ακολουθίες σε απευθείας μετάδοση. Οι κινηματογράφοι της πόλης πρόβαλλαν ταινίες με τα πάθη του Χριστού. (Πηγή : Άρθρο του Σωτήρη Σαρλή όπως δημοσιεύτηκε στο ιστολόγιό του στo facebook)

Δημοσιεύθηκε στην Η Άρτα στο πέρασμα του χρόνου. Αποθηκεύστε τον μόνιμο σύνδεσμο.

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *