
Ο Cassas αφιέρωσε 4 σκίτσα από τα 12 για να ζωγραφίσει την πόλη της Άρτας. Εδώ το σκίτσο με αρ. RE 4841.47, Front – Panoramic view of the Arta; occasions, lead pencil. (Πηγή : https://www.louvre.fr/en)

Ο Cassas αφιέρωσε 4 σκίτσα από τα 12 για να ζωγραφίσει την πόλη της Άρτας. Εδώ το σκίτσο με αρ. RE 4841.47, Front – Panoramic view of the Arta; occasions, lead pencil. (Πηγή : https://www.louvre.fr/en)

Mπορείτε να δείτε όλα τα σχέδια του LOUIS-FRANÇOIS CASSAS για την Άρτα στο λινκ https://doxesdespotatou.com/wp-content/uploads/2022/10/LOUIS-FRANCOIS-CASSAS-ARTA.pdf
Ο Louis–François Cassas, μια πολυσχιδής προσωπικότητα (σχεδιαστής, ζωγράφος, χαράκτης και γλύπτης), ήταν μανιώδης ταξιδιώτης και αρχαιολόγος. Το 1780 μια παραγγελία του “Une societe d’amateurs des beaux arts” τον οδήγησε από την Ίστρια στη νότια Δαλματία, για να κάνει μια σειρά από εικονογραφήσεις των αρχαιοτήτων στην ανατολική ακτή της Αδριατικής. Πρόκειται για σχέδια που προορίζονταν για την εικονογράφηση ενός τόμου του Voyage Pittoresque en Grèce, της εντυπωσιακής έκδοσης του Choiseul-Gouffier, πρεσβευτή της Γαλλίας στην Κωνσταντινούπολη. Όμως ο τόμος που θα περιλάμβανε τα σχέδια του άλμπουμ δεν εκδόθηκε ποτέ! Tα σχέδια του Louis–François Cassas σήμερα βρίσκονται σε ένα άλμπουμ με χειρόγραφα, που φυλάσσεται στο αρχείο του Μουσείου του Λούβρου, στο Παρίσι.
Αν και πρόκειται για πρωτόλεια έργα που δεν έχουν την ίδια αξία με άλλα έργα του σχεδιαστή, θα λέγαμε ότι για την πόλη μας, έχουν τεράστια ιστορική αξία, καθώς είναι τα πρώτα και πιο παλιά καλλιτεχνήματα που απεικονίζουν την Άρτα στα τέλη του 18ου αιώνα.

Το Γεφύρι της Άρτας απεικονίζεται σε 5 από τα συνολικά 12 σχέδια που αφορούν την πόλη. Στη φωτογραφία το πρώτο σχέδιο του Γεφυριού της Άρτας, μαζί με το σχέδιο του Γεφυριού στον Ευρώτα, στη Σπάρτη. (Πηγή : “ΤΑ ΣΧΕΔΙΑ ΤΟΥ LOUIS-FRANÇOIS CASSAS ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΡΤΑ ΤΟ 1780, Α. Καρρά, Άρτα, 2022)

Νυχτερινή άποψη του «Ξενία» της Άρτας το πρώτο χρόνο λειτουργίας του. (Πηγή : Μουσείο Μπενάκη – Αρχείο Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής, 2010).

Στον κήπο του Ξενία το 1962. Δεξιά η Κίτσα (Κυριακή) Πέτσα και στη μέση ο Νίκος Λιαγκούας, μεγάλη αθλητική μορφή. (Φωτο από αρχείο Κ. Μπανιά)
“Οι εργασίες ανέγερσης του «Ξενία» κόστισαν, σύμφωνα την εφημερίδα «ΕΜΠΡΟΣ» (15/11/1958, αριθμός φύλλου 92), «πεντέμιση εκατομμύρια δραχμές». Κτίστηκε επί κυβερνήσεως Κωσταντίνου Καραμανλή. Ως πρώτη διευθύντρια του Ξενία χρημάτισε η Εύη Βοντζίδου, ενώ η έρευνα στην εφημερίδα ο «ΣΧΟΛΙΑΣΤΗΣ» αναφέρει τον Γ. Παπαφωτόπουλο. Τα εγκαίνια του ξενοδοχείου έγιναν τον Ιούνιο του 1961. Το ξενοδοχείο διέθετε δύο ορόφους και προσέφερε 22 δωμάτια με 40 κλίνες εκ των οποίων τα 2 δωμάτια ήταν σουίτες, ( 11 δωμάτια στον Α’ όροφο και 11 στον Β’), με χώρο άνετο στο ισόγειο για στάθμευση αυτοκίνητου. Το κτίριο διέθετε 2 μπαρ, ένα εσωτερικό και ένα εξωτερικό, εστιατόριο με μενού προσεγμένο για τους πελάτες του, γήπεδα άθλησης κοντά στα τείχη, θερινό αναψυκτήριο και άνετο κήπο”. (Πηγή : Η ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ “ΕΙΚΟΝΑ” ΤΗΣ ΑΡΤΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΡΧΕΙΑΚΕΣ ΠΗΓΕΣ, 1945 – 1967, Π. Πασχαλίδης, Άρτα, 2011)

Στη φωτογραφία “Άποψη του χώρου υποδοχής του Ξενία” (Πηγή : Μουσείο Μπενάκη)

“Το Γεφύρι της Άρτας” σε φωτογραφία του Κλωστα Μπαλάφα. (Πηγή : Λεύκωμα ΗΠΕΙΡΟΣ, Εκδόσεις Ποταμός, Αθήνα, 2003)
“…..Δυο πράγματα αδυνατώ να ξεχάσω και μένουν βαθύτατα μέσα μου χαραγμένα απ’ εκείνα τα χρόνια και απ’ αυτό το πήγαινε – έλα. Πρώτο η σιωπή των παιδιών!
Λίγος ύπνος, λειψό, ξερό ψωμί – συχνά χωρίς προσφάι – καθόλου παιγνίδι, πολλή κούραση, μακρά πορεία κι ωστόσο καμιά διαμαρτυρία. Και γινόταν όλα αυτά άσκηση υπομονής, γύμνασμα αντοχής, διδαχή για αναμέτρηση από τα γενοφάσκια μας με τη ζωή και το θάνατο που παραμόνευε σε κάθε μας βήμα, στήνοντάς μας χίλιες παγίδες…..” (Μαρτυρία Μ. Β. Αυδίκου στο Λεύκωμα ΣΥΡΡΑΚΟ, ΠΕΤΡΑ – ΜΝΗΜΗ – ΦΩΣ, Συρράκο, 2004)

Φωτογραφία του Κ. Μπαλάφα από την ενότητα “Οι καιροί βαραίνουν……Κατεβαίνοντας για τα χειμαδιά…” (Πηγή : Λεύκωμα ΗΠΕΙΡΟΣ, Εκδόσεις Ποταμός, Αθήνα, 2003)
“…..Από τα αναγκαία για το δρόμο για τα χειμαδιά ακόμα ήταν η τέντα, η τραγομαλλούσα. Οι φούρκες για το στήσιμό της στο δρόμο, όταν μας έβρισκε η βροχή. Ήταν αδύνατο το φθινόπωρο στην κάθοδό μας να μη μας βρει βροχή ή βροχές, επίμονες και καταρρακτώδεις κάποτε. Μουσκίδι από τα γόνατα και κάτω, στριμωγμένοι μέσα στην πρόχειρη της κακιάς ώρας σκηνή (τσιατούρα) των 3-4 τετραγωνικών μέτρων που σπάνια μας χωρούσε όλους, ενώ τα πόδια έμεναν σίγουρα απ’ έξω, και , ω του θαύματος, ξημερώναμε ! κι είχαμε το κουράγιο να συνεχίσουμε….”. (Μαρτυρία Μ. Β. Αυδίκου στο Λεύκωμα ΣΥΡΡΑΚΟ, ΠΕΤΡΑ – ΜΝΗΜΗ – ΦΩΣ, Συρράκο, 2004)

Στη φωτογραφία “Πρόχειρος καταυλισμός με τέντες (τσιατούρες). Απαραίτητο εξάρτημα, η κάπα.(Φωτο από το ίδιο βιβλίο)

Καλαρρυτινός τσέλιγκας όπως τον απαθανάτισε ο φακός του Κώστα Μπαλάφα. (Πηγή : Μουσείο Μπενάκη)