Δόξες Αγήραντες του Δεσποτάτου

“……Όμως το πολύ και το καλό, ήτανε με τους καλαθάδες. Τ’ αγοράζανε τα καλάμια δεμάτια ανά πενήντα, καλοψωμωμένα και κομμένα γύρα το φθινόπωρο όπου στρίβανε τα καλαμόφυλλα.

Και ήτανε ένα σόδεμα για το νοικύρη όπου τάχε, για τον εργάτη όπου τ’ άκοβε και τα δεμάτιαζε, για τον αγωγιάτη όπου τα κουβάλαγε στο Μουχούστη, στους καλαθάδες. Στο Μουχούστη, οπούητανε τότε, αυγή βράδυ, ο τόπος που συνάζονταν η αργατιά του κάμπου, οι έμποροι και οι αφεντάδες. Και ήταν ένα σόδεμα για μας τα παιδόπουλα, τα σκολιαρούδια της γειτονιάς που καθισμένα σ’ ένα σκαμνάκι και με μια κεραμύδα δεμένη στο ποδάρι λίγο απάνω από το γόνατο για να μην μας κόβουνε τα κόμπια, καθαρίζαμε με το μαχαίρι τα καλαμόφυλλα, ίσα για το παστέλι και τις καραμέλες. Καθαρισμένα, κάποιοι τεχννίτες από τους καλαθάδες τα σχίζανε με το μαχαίρι στα τέσσερα ή στα έξι, ανάλογα με το πάχος, από την κορφή ως το τέλος, κόβοντας λίγο το πολύ λιανό στο τέλος, όπου δεν σχίζονταν και μ’ αυτές τις άκρες ανάβανε φωτιά οι καλαθάδες το χειμώνα στα εργαστήριά τους να ζεσταθούνε.

Όμως μόνο με τα καλάμια, δεν γίνονταν στέρεα τα καλάθια, θέλανε οπωσδήποτε και βέργες. Αυτές ήτανε νειά βλαστάρια από λιγαργιές, «λιγές» τις λέμε στον τόπο μας. Χαμόδεντρα που φυτρώνουν σε μέρη βαρκά, σε βαλτότοπους και σε άκρες από ποτάμια. Εκεί το φθινόπωρο, σαν πέφτανε τα φύλλα, γυναικόπαιδα από τα γύρω χωριά, τις κόβανε και δεματάκια καθώς τις κάνανε, τις πουλάγανε στους καλαθάδες.

Μ’ αυτές τις βέργες, τα καλφούδια πλέκανε τους πάτους των κοφινιών, απέ οι μάστοροι με πολύ τέχνη και μεράκι συνεχίζανε και σε καμιά ώρα το κοφίνι ήταν έτοιμο, με τα ζωνάρια του και με τα χερούλια του για να πηγαινοέρχεται εύκολα πέρα δώθε και άδειο και γιομάτο.

Σ’ αυτές τις κόφες βάζανε οι έμποροι τα πορτοκάλια αφού οι εργάτριες τα συπανιάζανε από μέσα με μια γαλάζια λαδόκολα  για να μην τρυπάνε στη μεταφορά τα πορτοκάλια από τα κόμπια των καλαμιών. Γιομάτα, τα σκεπάζανε με λίγο ξηρό χορτάρι  και από πάνω τα ράβανε με κομμάτι από λινάτσα. Κι έτσι, μέσω Κόπραινας,  με τις μαόνες και τα παπόργια, τραβούσανε για του κόσμου τα λιμάνια, κι από κει για την κατανάλωση.

Έτσι, μέσα σε λίγα χρόνια το Μουχούστι από γυφτομαχαλάς οπουήτανε με τους σιδεράδες και τους πεταλωτήδες, γίνηκε χώρος εμπορικός και βιοτεχνικός, καθώς θα λέμε σήμερα.

Δέκα, είκοσι καλαθάδικα, δουλεύανεναπό το χάραμα ως τα μαύρα μεσάνυχτα με βάρδιες και όλοι, μικροί και μεγάλοι, καλοπληρώνονταν. Και η ευημερία σέρνει πίσω της κι άλλα χίλια δυο καλά. Πάσα μέρα κολατσιό με καθάριος ψωμί, καρβέλι ακαίργιο κάτασορο και προσφάι, χώργια το γιόμα γιομάτο ως απάνω στο ράμα το κατσαρόλι με το μαγείρεμα. Κάπου, κάπου και από καμιά κούπα κρασί, έτσι για το κέφι και για τη δύναμη. Της δε Κυριακής τ’ απόβραδο, το δίχως άλλο, νταβά με μεζέ, και στο κρασοπλιό, δίπλα με τους ραφτάδες, τους τσαγκαράδες και που και που με τους μπαρμπέρηδες……..” (Πηγή : Άρθρο του Νίκου Καραβασίλη στην ΑΡΤΗΝΗ ΕΥΘΥΝΗ με τίτλο Μηχανήματα και…όνειρα ….φρούδα, Ιούνιος – Ιούλιος 1996)

Καλαθοπλέχτης στην Άρτα – Φωτογραφία Νο 114 στο βιβλίο της Ροδούλας Σταθάκη – Κουμάρη με τίτλο Η ΚΑΛΑΘΟΠΛΕΚΤΙΚΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, Έκδοση ΕΟΜΜΕΧ, 1985

Το εξώφυλλο του βιβλίου της Ροδούλας Σταθάκη με την παραπάνω φωτογραφία. Μπορείτε να διαβάσετε το βιβλίο με τις πολύ ωραίες φωτογραφίες στο λινκ https://www.ggb.gr/%CE%9A%CE%91%CE%9B%CE%91%CE%98%CE%9F%CE%A0%CE%9B%CE%95%CE%9A%CE%A4%CE%99%CE%9A%CE%97%20001%20%CE%97%20%CE%9A%CE%91%CE%9B%CE%91%CE%98%CE%9F%CE%A0%CE%9B%CE%95%CE%9A%CE%A4%CE%99%CE%9A%CE%97%20%CE%A3%CE%A4%CE%97%CE%9D%20%CE%95%CE%9B%CE%9B%CE%91%CE%94%CE%91%20%20%CE%A1%CE%9F%CE%94%CE%9F%CE%A5%CE%9B%CE%91%20%CE%A3%CE%A4%CE%91%CE%98%CE%91%CE%9A%CE%97-%CE%9A%CE%9F%CE%A5%CE%9C%CE%91%CE%A1%CE%97

“Κόφα Άρτας” – Φωτογραφία με το Νο 115 από το παραπάνω βιβλίο.

Μπορείτε να δείτε και την φωτογραφία με τους καλαθάδες δίπλα στο γεφύρι στο λινκ https://doxesdespotatou.com/kalathoplechtes-sto-gefyri/

“….Γλύνα και άμμος το χώμα στον κάμπο, και άσωτο το νερό, πότε από τις ατέλειωτες Αρτηνές βροχές, πότε από τις δροσιές της άνοιξηςκαι πότε από του ποταμού τα νεραγώγια, θρασομανάγανε στις παραβολές και στα χαντάκια τα βάτα και τα καλάμια. Μπελιάς τρανός και τα δυό, μα από τα καλάμια κάποιοι είχανε και κάποιες απολαβές….Ήταν φράχτης που χώριζε του κάθε νοικοκύρη το σύνορο. Ήτανε ο απόγονος για τις πορτοκαλιές που τις φύλαγε από το άγριο φυσατό του παγωμένου βοργιά του χειμώνα. Ήταν το υλικό που φράζανε οι νοικοκυρές τα κηπάρια τους, που πλέκανε οι μαραγκοί τους διαχωριστικούς τσιατμάδες στα νιόφκια  στα σπίτια, που στήνανε οι φτωχοί της καλύβες τους. Που ραβδίζανε οι Αρτηνοί τις ελιές τους, που φτάνανε τα φραγκόσυκα, που φκιάνανε τα βλαχόπουλα τις φλογέρες τους, και χόργια που αν κάτσουμε και τ’ αραδιάσουμε όλα τα όσα φκιάνουν οι νοικοκυραίοι με τα καλάμια τους, σωμούς δεν θάχει αυτό το μολόημα. Χώρια που καθώς είπε ο άλλος ο καημένος – καβάλα στο καλάμι τον κόσμο γύρισα……”(Πηγή : Άρθρο του Νίκου Καραβασίλη στην ΑΡΤΗΝΗ ΕΥΘΥΝΗ με τίτλο Μηχανήματα και…όνειρα ….φρούδα, Ιούνιος – Ιούλιος 1996)

Θρησκευτική εκδρομή Αρτηνών και αναμνηστική φωτογραφία δίπλα στους καλαμιώνες. Στα αριστερά, δεύτερος μετά την κυρία, ο χοροδιδάσκαλος Παλάντζας με την χαρακτηριστική κόμη….(Φωτο από αρχείο Φ. Μ.)