ΕΝΑ ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΑ ΠΡΩΤΑ ΣΥΝΟΡΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ – ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΣΟΠΥΡΓΟ ΣΤΗ ΧΡΥΣΟΡΡΑΧΗ

—————————–
“…….Με το Γιώργο Στασινό συζητήσαμε με τις ώρες. Για την ιστορία της περιοχής, το όνομα του χωριού, την καθημερινότητα και για τις διάφορες όψεις των προβλημάτων της περιοχής. Ούτε καταλάβαμε πως πέρασε η ώρα κι έφτασε μεσάνυχτα στη βεράντα του ξενοδοχείου, με νυχτερινό φόντο την κοιλάδα του Αχελώου. Το ποτάμι κυλάει τόσο ήσυχα μέσα στη σιγαλιά της νύχτας. Τίποτα δεν ακούγεται. Τον χειμώνα, όταν θα θυμώνει και φουσκώνει, υποψιάζομαι θα τους ξεκουφαίνει. Όπως πρόπερσι που το νερό περνούσε πάνω από τη Γέφυρα του Αυλακιού.
Έψαχνα να βρω τον Δημήτρη Γεροδήμο να τον ευχαριστήσω που με πήρε με το αυτοκίνητο ως το Μεσόπυργο. Αξίζει να αναφέρω ότι ο Δημήτρης είναι ένας νέος κτηνοτρόφος. Έχει με τον πατέρα του πάνω από 300 πρόβατα και γίδια, έχει αγελάδες και επίσης είναι σε ένα πρόγραμμα για τη διάσωση μιας ελληνικής φυλής αλόγων με 20 άλογα, καθώς και σε ένα ακόμα πρόγραμμα για τη μαύρη φυλή των χοίρων. Θεωρώ ότι είναι παράδειγμα επιχειρηματία στο χώρο της κτηνοτροφίας στην ορεινή Ελλάδα. Μου έλεγε για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι νέοι στο χωριό ιδιαίτερα για τη μόρφωσή τους, όταν καθημερινά πρέπει να διανύουν ογδόντα χιλιόμετρα για να πηγαίνουν και να έρχονται στο γυμνάσιο και στο λύκειο στην Άνω Καλεντίνη.
Η γραμμή των συνόρων άφηνε τον Μεσόπυργο στο Τούρκικο και ανέβαινε προς το χωριό Βελανιδιά. Συνεχίζοντας άφηνε δεξιά το Οροπέδιο και ακολουθώντας την οροσειρά του Γάβροβου, πάνω από τον Γιαννιώτη, έφτανε στο όρος Χελώνα πάνω από το ομώνυμο χωριό ή Πέτρα, όπως το συναντάμε σήμερα. Το χωριό Πέτρα ονομάζονταν αρχικά Βασιλοχώρι, αλλά έχει μείνει σήμερα γνωστό ως Χελώνα λόγω του βουνού, στους πρόποδες του οποίου κτίστηκε.” (Πηγή ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΑΓΑΣΗΤΙΚΟ ΕΩΣ ΤΟΝ ΑΜΒΡΑΚΙΚΟ, Στέφανος Σταμέλλος, Αθήνα, 2018)

Στη φωτογραφία “Ο Αχελώος από τον Μεσόπυργο, 1937” (Φωτο Σπ. Μελετζή, Μουσείο Μπενάκη) 

Δημοσιεύθηκε στη Τα Ραδοβίζια και τα χωριά τους | Σχολιάστε

ΧΩΡΙΟΝ ΣΟΥΜΕΡΟΥΣ (ΜΕΣΟΠΥΡΓΟΣ)

—————————-
“(Πολυπληθής), οικούμενον υπό 50 οικογενειών εν δυσί συνοικίαις, Σουμερούς και Λειβάδι, μετά δύω ιερών ναών, της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και του αγ. Γεωργίου, διοικουμένην υπό δύω ιερέων. Υπήρχέ ποτε έτερον χωρίον πλησίον τούτου ηρημωμένον ήδη από του έτους 1821, τούνομα Βερβίτσα, ου ερείπια σώζονται άπειρα, χρησιμεύον ήδη εις βοσκήν ζώων ενοικιαζόμενον υπό της ιεράς Μονής Σκουλικαριάς, τούτου του χωρίου το δύσβατόν εστιν απαραδειγμάτιστον.” (Πηγή : ΔΟΚΙΜΙΟΝ ΙΣΤΟΡΙΚΟΝ, Σεραφείμ Ξενόπουλου, 1884)

Στη φωτογραφία ο Μεσόπυργος το 1937 (Φωτο Σπύρου Μελετζή, Μουσείο Μπενάκη)

Δημοσιεύθηκε στη Τα Ραδοβίζια και τα χωριά τους | Σχολιάστε

1969 : ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΑΡΤΑΣ – Νέοι (Φωτο από αρχείο Γ. Μόρτη)

Δημοσιεύθηκε στη Η ομάδα της Αναγέννησης | Σχολιάστε

Η ΠΡΩΤΗ ΕΠΑΦΗ ΜΕ ΤΟΝ ΚΑΤΑΚΤΗΤΗ

————————–
“22 Απριλίου 1941. Εις την πόλιν ήλθον δύο Γερμανικά αυτοκίνητα με αξιωματικούς οι οποίοι ηγόρασαν πορτοκάλια και έπειτα επήγαν και εγκατεστάθησαν εις την Γέφυραν Άρτης” Ενθυμήσεις παπα-Σταύρου Παπαχρήστου.
“Οι Γερμανοί κατά την είσοδό τους δεν προέβησαν σε λεηλασίες, βιαιότητες και βιασμούς γυναικών ( σ’ αυτές ειδικά δεν έδιναν την παραμικρή σημασία, ούτε καν τις κοίταζαν). Οι μόνες που βιάστηκαν ομαδικώς, κατ’ επανάληψιν και κατά συρροή, ήταν οι…..πορτοκαλιές και τα μόνα που υπέστησαν τις συνέπειες λεηλασίας εκ μέρους των Γερμανών ήταν τα …εσπεριδοειδή.. Στην πατρίδα τους τα πορτοκάλια αποτελούν ένα περιζήτητο, εισαγόμενο φρούτο, προπολεμικά μάλιστα αρκετά σπάνιο και ακριβό. Μόλις λοιπόν, πλησιάζοντας τα περιβόλια της Άρτας βρέθηκαν αντιμέτωποι με τις κατάφορτες πορτοκαλιές ….λύγισαν μπροστά στη γοητεία τους, σταμάτησαν τα οχήματά τους και επέπεσαν εναντίον των. Οι αξιωματικοί έδειχναν μάλιστα πρόθυμοι να πληρώσουν με γερμανικά χαρτονομίσματα αγνώστου σε εμάς αξίας, ενώ οι στρατιώτες άρπαζαν, χωρίς να ρωτήσουν κανένα, ολόκληρα καφάσια ή κοφίνια ή αποσπούσαν από τα δένδρα ολόκληρα κλαδιά. Ο ενθουσιασμός τους δε δεν περιορίζονταν μόνον στα πορτοκάλια και τα μανταρίνια, αλλά επεκτείνονταν σε όλα τα εσπεριδοειδή. Από τη μανία λεηλασίας δεν γλύτωναν ούτε τα λεμόνια ούτε τα κίτρα. Τα ‘τρωγαν όλα με βουλιμία. Η ασυνήθιστη αυτή συμπεριφορά των απρόσκλητων εισβολέων, μας προκαλούσε θυμηδία και μας έδινε αφορμή για ειρωνικά σχόλια. (Πηγή : Η ΑΡΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ, Κ. Βάγιας, Έκδοση ΣΚΟΥΦΑΣ, Άρτα, 2004)

Στη φωτογραφία Γερμανοί στρατιώτες στους πορτοκαλεώνες της Άρτας (Πηγή : Η φωτο προέρχεται από το Γερμανικό Bundesarchiv, Propagandakompanie PK (Ομοσπονδιακό Γερμανικό αρχείο της πόλης Koblenz), όπως δημοσιεύτηκε από τον Lucas Braca στην Ομάδα Παλιές φωτογραφίες Άρτας).

Δημοσιεύθηκε στη Η Άρτα στην κατοχή και την Αντίσταση | Σχολιάστε

Η ΣΙΔΕΡΕΝΙΑ ΓΕΦΥΡΑ ΤΥΠΟΥ ΜΠΕΛΕΥ ΔΙΠΛΑ ΣΤΟ ΠΕΤΡΙΝΟ ΓΕΦΥΡΙ

————————
“Μέχρι τον πόλεμο η πέτρινη γέφυρα εχρησιμοποιείτο ακόμη και από αυτοκίνητα που μόλις τα χωρούσε το λιθόστρωτο τοξωτό κατάστρωμά της. Με την έναρξη του πολέμου και προκειμένου να εξυπηρετηθούν οι αυξημένες κυκλοφοριακές πολεμικές ανάγκες, κατασκευάστηκε βιαστικά από το μηχανικό του στρατού μας άλλη μια σιδερένια γέφυρα, η οποία για λόγους οικονομίας χρόνου και υλικού, στηρίχτηκε στα πέτρινα βάθρα της παλιάς. Η νέα γέφυρα ήταν τελείως επίπεδη, χωρίς τόξα , η δε μία πλευρά της ακουμπούσε στις βάσεις των τόξων της παλιάς που βρίσκονταν αρκετά χαμηλότερα απ’ αυτά , στο ύψος του δρόμου. Έγινε όμως ένα τρομερό κατασκευαστικό λάθος. Εκτός από την άσχημη αντιαισθητική εικόνα που απεδίδετο από τον αταίριαστο συνδυασμό της πρακτικής μεν αλλά φοβερά ακαλαίσθητης καινούργιας δίπλα στο αρχιτεκτονικό αριστούργημα, η σιδερένια γέφυρα τοποθετήθηκε στην επάνω πλευρά της παλιάς, δηλαδή από εκεί που ερχόταν το ρεύμα του ποταμού, λειτουργούσε δε ως φράγμα για τα φθαρτά υλικά που έφερνε ο Άραχθος και δεχόταν μεγάλη πίεση. Έτσι έπειτα από μια ισχυρή νεροποντή τον Νοέμβριο του ’41, τα νερά παρέσυραν τη γέφυρα. Επίσης η σιδερένια γέφυρα, με τους κραδασμούς των διερχόμενων οχημάτων ενήργησε ύπουλα και καταλυτικά στη συνοχή των δομικών υλικών του πέτρινου γεφυριού. Τα υλικά της δόμησης του γεφυριού αποσυνδέθηκαν σε πολλά σημεία και εμφανίστηκαν επικίνδυνες ρωγμές στο πέτρινο γεφύρι.
Μόλις η γέφυρα παρασύρθηκε, άμεσα επενέβη το ιταλικό μηχανικό σώμα και κατασκεύασε πρόχειρη πλωτή ξύλινη γέφυρα από βάρκες ενωμένες, η μια δίπλα στην άλλη, αυτή τη φορά στη μπροστινή πλευρά της γέφυρας.” ( Το απόσπασμα είναι από το βιβλίο του Σπύρου- Αγησίλαου Κατσαούνου “Παιδικές αναμνήσεις από τον πόλεμο και την κατοχή”, 12 ετών τότε, όπως δημοσιεύτηκε στο βιβλίο του Κ. Βάγια, Η ΑΡΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ, ΑΡΤΑ, 2004)

Στη φωτογραφία η σιδερένια γέφυρα δίπλα στην πέτρινη το 1940. (Φωτο από το site CNN)

Δημοσιεύθηκε στη Το Γεφύρι της Άρτας και ο Άραχθος Ποταμός | Σχολιάστε

1897 : Το γεφύρι της Άρτας με το κτίριο του σημερινού Λαογραφικού Μουσείου στο “Illustrated London News”

—————–

1897 : Το γεφύρι της Άρτας με το κτίριο του σημερινού Λαογραφικού Μουσείου στο “Illustrated London News” – ρεπορτάζ για τον Ελληνο- τουρκικό πόλεμο του 1897. (Φωτο από Οίκο Δημοπρασιών)

Δημοσιεύθηκε στη Το Γεφύρι της Άρτας και ο Άραχθος Ποταμός | Σχολιάστε

ΠΑΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΑΡΤΗΣ

——————

1932 : Αστέρια της ΠΑΝΕΡΓΑΤΙΚΗΣ. Η «Πανεργατική» ιδρύθηκε τον Ιούνιο του 1931 με ασπροκόκκινες φανέλες.

Δεξιά ο Υετίων Πέτρος (εκτελέστηκε στο στρατόπεδο Π. Μελά της Θεσσαλονίκης το 1944), στο κέντρο ο Αριστοτέλης Ράπτης και αριστερά ο Ιορδάνης Στεφανίδης (αργότερα μεγαλούργησε στον ΠΑΝΑΜΒΡΑΚΙΚΟ, σκοτώθηκε στην Κορυτσά το 1941) (Φωτο και έρευνα Κ. Μπανιάς)

Δημοσιεύθηκε στη Οι άλλες ομάδες | Σχολιάστε

Κιρκιζάτες Άρτης

————————

1955 : Δημοτικό Σχολείο Κιρκιζατών. Δάσκαλος Ιωάννης Παππάς. Μπορείτε να διαβάσετε τα ονόματα στο πρώτο σχόλιο (Φωτο & έρευνα Κ. Μπανιάς)

Και τα ονόματα των μαθητών…..

Δημοσιεύθηκε στη Τα χωριά στον Κάμπο της Άρτας | Σχολιάστε

Μπαίνοντας στην πλημμυρισμένη Άρτα….

Μπαίνοντας στην πλημμυρισμένη Άρτα, στην καρότσα του φορτηγού. Η φωτογραφία του Απόστολου Παπαδημητρίου (Φωτο Λάκης) , άνευ ημερομηνίας, είναι τραβηγμένη στην είσοδο της πόλης από τη μεριά του γεφυριού. Διακρίνεται το παλιό σπίτι απέναντι από το άγαλμα του τσολιά. (Πηγή : aspromavro.net)

Δημοσιεύθηκε στη Η Άρτα στο πέρασμα του χρόνου | Σχολιάστε

“ΦΩΤΟ ΛΑΚΗΣ”, Απόστολος Παπαδημητρίου

Γεννήθηκε το 1928 στη Γραμμένιτσα Άρτας, αυτοδίδαχτος Φωτογράφος, απόφοιτος δημοτικού σχολείου.
Ξεκίνησε σαν καραγκιοζοπαίχτης το 1937 και έπειτα στο τσαγκαράδικο του πατέρα του πάλεψε για την επιβίωση στα δύσκολα εκείνα χρόνια.
Με την φωτογραφία τον έφερε σε επαφή ένας συγχωριανός του ο οποίος στις στρατιωτικές άδειές του, φωτογράφιζε στα πανηγύρια. Κοντά του έμαθε την διαδικασία της εκτύπωσης της φωτογραφίας, τους χρόνους, τα χημικά και τα χαρτιά.
Έτσι αποφάσισε να ασκήσει το επάγγελμα του Φωτογράφου αγοράζοντας την δικιά του φωτογραφική μηχανή από την ‘Αρτα, ένα “κουτάκι τόσο δά… “
Τα πρώτα φίλμ με το “κουτάκι” δεν ήταν και τόσο καλά, αποφάσισε τότε να αγοράσει μία “καλή” φωτογραφική μηχανή από την Αθήνα.
Το 1945 τράβηξε τις πρώτες φωτογραφίες επί πληρωμή, ήταν γιά τις άδειες καλλιέργειας καπνών, μετά ακολούθησαν οι φωτογραφίες για τις αστυνομικές ταυτότητες.
Τα θέματά του ήταν πάντα “κάτα παραγγελία”, κοινωνικές εκδηλώσεις , γάμοι, βαφτίσια, πανηγύρια, γαϊτανάκια, αλλά και μεγεθύνσεις, διπλοτυπίες, κά.
Με το μοτοσακό και την φωτογραφική του μηχανή όργωσε όλα τα χωριά της ευρύτερης περιοχής της Άρτας και έγινε γνωστός σε όλους σαν “Φώτο Λάκης”. Όλοι τον γνώριζαν με το καλλιτεχνικό του όνομα.
Είπε : “Η φωτογραφία για εμένα ήταν το καλύτερο πράμα, η καλύτερη δουλειά που μ’αρεσε πολύ, τίποτις άλλο…”

Άρθρο & φωτο από μαγνητοφωνημένη συνέντευξη του Φωτογράφου στον Απόστολο Μπρέντα (12-2012) όπως δημοσιεύτηκε στο μπλογκ aspromavro.net.

Δημοσιεύθηκε στη Αρτινά Πρόσωπα και Παρέες | Σχολιάστε