(Ένα προσωπικό σημείωμα)
“Στην κορυφή του λόφου της Περάνθης, εκεί όπου κάποτε στεκόταν η αρχαία ακρόπολη του Πύρρου, στέκει ακόμη ο παλιός Αμυντικός Στρατώνας. Ανάμεσα στα πεύκα που μοιάζουν να τον φρουρούν σιωπηλά, κουβαλά τη μνήμη ενός τόπου που άλλαξε, μα δεν ξέχασε.
Το παιδικό μου σπίτι βρισκόταν στην οδό Ανεμομύλων· ένας δρόμος που τότε χώριζε τα σπίτια της Βαλαώρας από το δάσος του Στρατώνα. Από την εποχή του πολέμου η περιοχή είχε ναρκοθετηθεί, κι εμείς, τα παιδιά της γειτονιάς, γνωρίζαμε καλά τις ιστορίες με τα ατυχήματα εκείνων που τόλμησαν να περάσουν τα όρια. Η εντολή από τους γονείς ήταν ξεκάθαρη: «Απαγορεύεται το παιχνίδι στο δάσος του Στρατώνα». Κι έτσι, στη φαντασία μας, το δάσος έγινε ένας κόσμος μυστικός· γεμάτος δράκους, μάγισσες και σκοτεινά μυστικά που μόνο τα παιδιά μπορούσαν να φανταστούν.
Κι ενώ στη φαντασία μας εκεί ψηλά κυκλοφορούσαν σκιές, πιο κάτω, στα καλντερίμια της Βαλαώρας, η ζωή είχε άλλη όψη. Οι φαντάροι που έβγαιναν σε έξοδο, με τις χακί στολές τους και τα πειράγματά τους, έδιναν στα ήσυχα απογεύματα χρώμα και φωνές. Ήταν μια εικόνα φωτεινή, γεμάτη ζωή — η αντίθεση εκείνου του παιδικού φόβου με τη ζεστασιά της πραγματικότητας. Και κάθε βράδυ, η σάλπιγγα του Σιωπητηρίου αντηχούσε ως τα σπίτια μας· μια μελωδία γνώριμη, σχεδόν τρυφερή, που έκλεινε τη μέρα με έναν ήχο από πειθαρχία και νοσταλγία μαζί.
Πέρα όμως από τις παιδικές αναμνήσεις, για τους γονείς και τους παππούδες μας ο Στρατώνας είχε έναν άλλον, βαθύτερο συμβολισμό. Ήταν δεμένος με το 3/40 Σύνταγμα Ευζώνων — ένα από τα πιο ιστορικά σώματα του Ελληνικού Στρατού. Η συγκρότησή του ανάγεται στα τέλη του 19ου αιώνα, και η πορεία του ταυτίστηκε με τις πιο κρίσιμες στιγμές της νεότερης ιστορίας μας. Οι Εύζωνοί του πολέμησαν σχεδόν σε όλους τους πολέμους της Ελλάδας — από τον ατυχή πόλεμο του 1897, ως τη Μικρασιατική Εκστρατεία και τον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο του 1940 – και η παρουσία του Συντάγματος παρέμεινε ενεργή και στην δύσκολη μεταπολεμική δεκαετία, έως το τέλος του Εμφυλίου Πολέμου το 1949. Όμως η φήμη του Συντάγματος δεν θεμελιώθηκε μόνο στις μάχες, αλλά και στην αυταπάρνηση, την πειθαρχία και το ήθος των ανδρών του.
Στην Άρτα δύσκολα έβρισκες σπίτι — στην πόλη, στα χωριά στα βουνά και στον κάμπο — χωρίς μια φωτογραφία κάποιου Εύζωνα στον τοίχο· παππού ή πατέρα, με τη φουστανέλα και το βλέμμα στραμμένο μπροστά. Αυτές οι φωτογραφίες δεν ήταν απλώς οικογενειακά κειμήλια· ήταν μικρά μνημεία μέσα στα σπίτια, η συνέχεια της ιστορίας στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων.
Κι αν σήμερα ο Αμυντικός Στρατώνας παύει πια να λειτουργεί ως στρατιωτικό κτίριο και το στρατόπεδο έχει μεταφερθεί, οι πέτρες του μοιάζουν ακόμη να θυμούνται όσα είδαν: αναγεννήσεις, πολέμους, σιωπές. Οι παλιές φωτογραφίες μπορεί να ξεθώριασαν, να κλείστηκαν στα συρτάρια, μα η μνήμη παραμένει ζωντανή.
Η εργασία αυτή επιχειρεί να φωτίσει αυτή τη βαθιά σύνδεση — τον τρόπο που ο Αμυντικός Στρατώνας και το 3/40 Σύνταγμα Ευζώνων έγιναν φορείς ιστορικής μνήμης και συλλογικής ταυτότητας. Γιατί στην Άρτα, η ιστορία δεν βρίσκεται μόνο στα αρχεία ή στα μνημεία· βρίσκεται στις καρδιές, στα σπίτια και στις σιωπές εκείνων που θυμούνται.- Αναστασία Καρρά”
(Γράφτηκε με αφορμή το κλείσιμο του Αμυντικού Στρατώνα της Άρτας, Οκτώβριος 2025).
Μπορείτε να διαβάσετε την εργασία στο λινκ https://doxesdespotatou.com/wp-content/uploads/2025/10/ΤΟ-40ο-ΣΥΝΤΑΓΜΑ-ΕΥΖΩΝΩΝ-ΑΡΤΗΣ.pdf
ή, για καλύτερη οπτικοποίηση, στο https://independent.academia.edu/AnastasiaKarra4
