————————-
“O Άραχθος το χειμώνα κατεβάζει πολύ νερό και περνιέται μόνο με μονόξυλα επειδή εκεί κοντά λείπουν γεφύρια και περαταριές. Πολλοί κάτοικοι των χωριών έχουν κτήματα ή σπίτια και συγγενείς στα απέναντι μέρη και γι’ αυτό η διάβαση του ποταμού είναι μεγάλο ζήτημα. Συνήθως αναλαμβάνουν ωρισμένοι παραποτάμιοι κάτοικοι ως περατάροι κάτοχοι μονόξυλου να διαπεραιώνουν τους ανθρώπους πληρωνόμενοι κάθε φορά. Οι τακτικοί όμως στο πέρασμα είναι «νοριάτες» στον περατόρο, δηλαδή πληρώνουν ή δίνουν κάθε χρόνο ωρισμένο ποσό γεννήματος και τους περνάει πέρα δώθε ωρισμένες ώρες της ημέρας.
Άλλοτε γίνονταν και συμφωνητικά με τον περατάρο και τους ενδιαφερόμενους κατοίκους. Παραθέτομε το παρακάτω από τη Συλλογή του συγχωριανού μου Χριστοδούλου Δασκάλου ή Δασκαλάκη που βρίσκεται στα Γενικά Αρχεία του Κράτους (Κ.48,8)
«Σήμερον εσυμφωνήσαμαν ημείς οι χωριανοί Νησιστιώτες, όσοι περάμε πέρα και εσυμφωνήσαμαν με τον Χρίστο Δάσκαλο διά να μας περάσει στο ξύλο του πέρα και δώθε από σήμερον έως να περάσει το ποτάμι μέσα, να περάγουν γενικά ( ; ) μέσα, τότες θα τ’ αφήση το ξύλο και όσα ονόματα περάσουν πέρα και δώθε, έχομε να τον πλερώσωμε από ενάμισο πινάκι γέννημα το σπίτι, τα όσα ονόματα μας περάση και δεν έχει να λείψη από το ξύλον ούτε μία μέραν και σε τούτο εμείναμαν σύμφωνοι και τα δύο μέρη και υποφαινόμεστε διά χειρός μας.
1881 : 1 : Φλεβαρίου Νησίστα
Ακόμα αν και περάσω κανέναν κακούργον άνθρωπον και δεν δώσω χαμπέριν την ιδίαν ώραν εις τον μουχτάρην έχω να παιδεύωμαι κατά το βασιλικόν νιζάμι και να πληρώνω και γκίζαν.
μουχτάρι του χωριού
γιάννι κοσταντής
(Τ.Σ.)
«κοσταντη καπρουτζος
«βασιλη κήτζους
«γηόργου παλαούρας
Γηότη κοσταντης
«Ανασταση Γουλας
Θαναση γηοργος
Παναγηοτης Θα
ναση βασιλης
«χρηστο αναγνωστης
«αναγνωστη Θοδωρης
Σονης Θοδορης
«κολιω παλαουρας
«δημ. Πιλιούμης
«γληγόρη Ραχιώτης
«μητζος ραχηοτης».
(Όπισθεν) «Τούλα Θανας Σουσος»
Φωτοτυπία του εγγράφου τούτου δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «ΝΕΑ ΕΠΟΧΗ», αριθμ. 4, Ιούλιος 1936, εν Αθήναις.”
(Πηγή : ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ ΝΗΣΙΣΤΑΣ ΤΖΟΥΜΕΡΚΩΝ, Κ. Α. Διαμάντης, Ηπειρωτική Εστία, τχ. 31, 1954)
Στη φωτογραφία “ο μικρός και μοναδικός καπετάνιος της περιοχής θα επιχειρήσει να περάσει έναν ακόμη επιβάτη απέναντι με το μονόξυλο. Η ιστορία επαναλαμβάνεται κάθε μέρα εκεί ακριβώς όπου «πρόκειται» να γίνει η γέφυρα….Στο ύψος των χωριών Κεντρικού και Ροδαυγής.”
(Φωτο και σχόλιο από εφημερίδα ΑΡΑΧΘΟΣ, α.φ. 31, 1980)
