“……Οκτώ ήταν τα μαντριά, οι μεγάλες στάνες των Μελισσουργών, στις οποίες συνεχίζουν να ξεκαλοκαιριάζουν τα κοπάδια των κτηνοτρόφων. Οι Μούρες που “‘έτρωγαν” 1100 γιδοπρόβατα, το Σέλλωμα 2000, το Βροτόπι 1400, το Κελάρι 1200, ο Καμψιαράς 900, το Φτερσακούλι 2000, η Νεράιδα 1400 και το Καταφύκι ή Καταθήκη 1500.
Στα μαντριά αυτά οι Μελισσουργιώτες “έριχναν” μόνο τα γαλάρια και τα γίδια, ενώ για τα στερφοκόπαδα το κάθε “μαντρί” είχε καθορισμέν τόπο σε άλλο σημείο της κοινοτικής έκτασης. Έτσι οι Μούρες είχαν για στερφοτόπι το Μούρζο, το Σέλλωμα είχε τα «Λιθάρια τα μεγάλα», το Βροτόπι είχε το Ρουπούσιο, ο Καμψιαράς το Ξηρολίβαδο, η Νεράιδα τον Κέδρο, το Καταφύκι είχε το Λιβάδι. Τ’ αλογομούλαρα βοσκούσαν σ’ όλα τα μαντριά «κατά πως κληρωνόταν ” ο κάθε κτηνοτρόφος, έπαιρνε στο λιβάδι του και τα “χοντρικά” του. Στάνες για τυροκόμιση έβαναν οι Μελισσουργιώτες τσελιγκάδες: στου Μποχώτη, τοποθεσία κοντά στην πηγή Αγκάθι και στη βρύση «Πέζα», στο κέντρο περίπου από το οροπέδιο Μπαλντινέσι. Για τα τρία λιβάδια, που βρίσκονται πίσω από τη ράχη της Ρουίστας, το Φτερσακούλι, τη Νεράιδα και ο Καταφύκι, η στάνη έμπαινε στον Αβζιά, στο σύνορο περίπου των λιβαδιών αυτών για να κουβαλούν το γάλα στο σημείο αυτό όλοι οι κτηνοτρόφοι απ’ τα τρία μαντριά.
Το Μπαλντινέσι είναι μια απέραντη χερσιά με “σκαφίδια”, ισιώματα κι όμορφες ραχούλες κι επειδή είναι σχετικά “χαμήλωμα” σε σχέση με το μεγάλο υψόμετρο των άλλων λιβαδιών των Τζουμέρκων, καλλιεργούνταν κάποτε από τους Μελισσουργιώτες κι η σοδειά του σε κριθάρι ήταν άφθονη το καλοκαίρι τον 1886. Εκεί που τελειώνει το οροπέδιο αυτό, υπάρχουν κάποιες απ’ τις πηγές τον Αράχθου, ενώ ψηλότερα φαίνεται το Αυτί, η μοναδική διάβαση από Μελισσουργούς για Θοδώριανα.
Πολλοί ήταν οι Μελισσουργιώτες τσελιγκάδες που έφτιαξαν στάνες πρόβατα, λακνιές αλογομούλαρα κι είχαν σωρό οικογένειες, “μάζωμα” που τους ακολουθούσαν. Η τοπική παράδοση μνημονεύει τους: το Γρηγόρη Μπανιά και το γιό τον Κώστα, το Δημ. Τρομπούκη, τ’ αδέρφια Νικόλα και Βασίλη Καραβασίλη, Σαρακατσιαναίους που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή, το Βαγγέλη Μπανιά, τον Αναγνώστη Κολιοπαππά, το Γιάννη Παπαχρηστάχη, τον Αντώνη Μίντζα, τα παιδιά τον Τόλη Κάτσενου, το Γιάννη Μίχο, τον Κώστα. Γ. Μποχώτη, τους Τζιμαίους, το Χρήστο Κάτσενο, το Βαγγέλη Γκούντα, τους αδερφούς Μήτσο και Κώστα Παππά, το Βασίλη Κάτσενο, το Γιάννη Κολιοπάνο, το Βασίλη Μπερσένιο, το Γιώργο Αρ. Ρίζο, το Γιώργο Μίχο, το Γιάννη Ματσούκα, το Γιάννη Τρομπούκη, το Γιώργο Βάσση, το Θόδωρο και Κώστα Φλώρο, το Γιώργο Γκούντα, το Βαγγέλη Καραβασίλη, τον Κώστα και Μάνο Κοντοχρήστο, τον Τόλη Γιώτη, το Δημήτρη Δημοκολιό, το Νάσιο Μποχώτη…
Οι Μελισ. νομάδες ξεχείμαζαν στον κάμπο της Άρτας, οι περισσότεροι στο Ξηρόμερο, άλλοι στην περιοχή Αγρινίου και ορισμένοι έφτασαν στο Τσιάμικο (Θεσπρωτία)……” (Πηγή : ΟΙ ΝΟΜΑΔΕΣ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΟΙ ΤΩΝ ΤΖΟΥΜΕΡΚΩΝ, Ν. Καρατζένης, Άρτα, 1991)
Στη φωτογραφία, από το ίδιο βιβλίο, ” Μελισσουργιώτες τζομπαναραίοι στις Μούρες το καλοκαίρι του 1985″ σε φωτογραφία του Βασίλη Γκανιάτσα. “Από αριστερά : Οι Κολιοπαναίοι, Γιάννης Χρ. Κολιοπάνος, Γιάννης Αθ. Κολιοπάνος και οι Ριζαίοι, Βασίλης και Μήτσος”.
