“Οι περισσότεροι από μας, περπατώντας στην αμμουδιά στην Κορωνησία ή στο Μενίδι, σκύψαμε και μαζέψαμε κοχύλια, σαν ανάμνηση των καλοκαιρινών διακοπών μας. Κοχύλια και όστρακα, στολίδια που ξέβρασε η θάλασσα κι απ’ τα οποία είναι γεμάτες οι ακτές του Αμβρακικού…
Η πρώτη γνωστή αναφορά στα φημισμένα όστρακα της Αμβρακίας αφορά τα χτένια (pecten) και βρίσκεται σε ένα ποίημα του Ρωμαίου ποιητή Έννιου από τον 2ο αιώνα π.Χ., με τίτλο Ambracia. Ο Έννιος είχε ακολουθήσει τον Ρωμαίο ύπατο Μάρκο Φούλβιο Νοβιλίο (Μ. Fulvius Nobilior) στην εκστρατεία του εναντίον των Αιτωλών και την πολιορκία της Αμβρακίας το 189 π.Χ., γεγονός που τον έκανε να γνωρίσει καλά την περιοχή.
Στο έργο του Χρονικά, και ειδικά στο 15ο βιβλίο, θυμάται αυτή την εκστρατεία. Από αυτό το έργο σώζονται μόνο μερικά αποσπάσματα, ανάμεσά τους και ένα που εξυμνεί τα ψάρια και τα οστρακοειδή της περιοχής. Το απόσπασμα αυτό διασώθηκε από τον Απουλήιο και φαίνεται πως ο Έννιος βασίστηκε στον αρχαίο Έλληνα ποιητή Αρχέστρατο από τη Γέλα ή τις Συρακούσες της Σικελίας, ο οποίος έζησε τον 4ο αιώνα π.Χ. και θεωρείται ο «πατέρας της γαστρονομίας».
Το πιο γνωστό έργο του Αρχέστρατου ήταν η Ηδυπάθεια ή Γαστρονομία, γραμμένο σε έμμετρο λόγο. Από αυτό σώζονται 62 αποσπάσματα μέσω του έργου Δειπνοσοφισταί του Αθήναιου (2ος αι. μ.Χ.). Το ποίημα, με χιουμοριστικό ύφος, συμβουλεύει τους αναγνώστες πού να βρουν το καλύτερο φαγητό γύρω από τη Μεσόγειο και παραθέτει συνταγές και τρόπους μαγειρέματος – κυρίως για ψάρια. Ο Αρχέστρατος ενθαρρύνει τους ανθρώπους να αφήσουν στην άκρη την εγκράτεια και να απολαύσουν χωρίς ενοχές το καλό φαγητό.
Ένα απόσπασμα του λέει:
«Τις μεγάλες μπάφες τις έχει η Αίνος, τα στρείδια η Άβυδος,
τους κάβουρες η Πάριος, και τα χτένια η Μυτιλήνη —
ενώ η Αμβρακία έχει τα περισσότερα και πιο πλούσια απ’ όλα…»
(Τούς μᾶς εἶνος ἔχει μεγάλους, ὄστρεια δ’ Ἄβυδος,
τάς ἄρκτους Πάριον, τούς δέ κτένας ἡ Μιτυλήνη —
πλείστους δ’ Ἀμβρακία παρέχει καί ἄπλατα μετ’ αὐτῶν…)
Ο Έννιος μετέφρασε αυτό το χωρίο στα λατινικά και έγραψε:
“Mures sunt Aeni asperaque ostrea plurima Abydi;
Mitylenae est peclen Caradrumque apud Ambraciai.”
(Η Αίνος έχει τις μουρούνες, και η Άβυδος τα τραχιά και πολυάριθμα στρείδια· η Μυτιλήνη έχει τα χτένια κι ο Χάραδρος κοντά στην Αμβρακία.)
Η λέξη Caradrum δείχνει πως τα γνωστά χτένια της Αμβρακίας προέρχονταν από την πόλη Χάραδρος, της οποίας η ακριβής θέση δεν είναι γνωστή. Πιθανολογείται ότι βρισκόταν κοντά στη σημερινή Φιλιππιάδα (Νομός Πρέβεζας) ή τη Στρογγυλή (Νομός Άρτας). Πληροφορίες που δείχνουν ότι υπήρχαν ίσως οργανωμένες καλλιέργειες οστρακοειδών στην περιοχή προέρχονται από μια λίθινη επιγραφή που αναφέρεται σε συνοριακή συμφωνία μεταξύ Αμβρακίας και Χαράδρου. Σε αυτήν καταγράφεται και η τοποθεσία Οιστρέον, στις εκβολές του ποταμού Άφα (σημερινού Λούρου), η οποία φαίνεται να σχετίζεται με οστρακοκαλλιέργεια. Η ονομασία παραπέμπει στον λατινικό όρο ostriaria, που δηλώνει εγκατάσταση για όστρακα.….” (Κείμενο : Α. Καρρά – Πηγές : 1. Cabanes, P., Andreou, I., 1985. Le reglément frontalier entre les cités d’Ambracie et Charadros, BCH 109, I,499-544
2. Παυλίδης, Ε., «Η σημασία δημιουργίας και ο ρόλος ενός θεματικού Μουσείου Αλιείας Θαλάσσιας πανίδας Αμβρακικού για την τοπική κοινωνία της Πρέβεζας», ΕΑΠ, 2018)
Στη φωτογραφία «Χτένια διάφορα». (Πηγή : Illustrations of the Fossil Conchology of Great Britain and Ireland, with the description and localities of all the species is a book written and illustrated by Thomas Brown in 1849).
