(Σπάνια φωτογραφική απεικόνιση του 3/40 Συντάγματος Ευζώνων)
Η φωτογραφία που ακολουθεί προέρχεται από το αρχείο του ΕΛΙΑ–ΜΙΕΤ και αποτελεί ένα από τα ελάχιστα σωζόμενα φωτογραφικά τεκμήρια που αποτυπώνουν το 3/40 Σύνταγμα Ευζώνων σε πραγματικές συνθήκες επιχειρήσεων κατά τη Μικρασιατική Εκστρατεία. Απεικονίζει μνημόσυνο για τους πεσόντες των μαχών του Καλλέ Γκρότο και του Σαγγαρίου, το οποίο τελέστηκε στον χώρο καταυλισμού του Συντάγματος μετά την αποχώρηση της Στρατιάς από το μέτωπο, τον Αύγουστο του 1921.
Η μάχη του Καλλέ Γκρότο — 16 Αυγούστου 1921
Στις 16 Αυγούστου 1921, το 3/40 Σ.Ε. έλαβε διαταγή να επιτεθεί και να καταλάβει το ύψωμα Καλλέ Γκρότο (Ουλού Ντάγ, υψ. 1483), μια ιδιαίτερα οχυρή φυσική θέση. Στις 10:00 οι δυνάμεις του Συντάγματος κινήθηκαν προς τη γραμμή άμυνας. Η επίθεση εξελίχθηκε κάτω από έντονα πυρά και συνεχείς οβιδοβολισμούς. Κατά τις 14:30 τα τμήματα των Ευζώνων έφθασαν στα πρώτα εχθρικά προχώματα και ακολούθησε σφοδρή μάχη εξ επαφής. Η σύγκρουση διήρκεσε περίπου μία ώρα. Περί τις 15:30 οι τουρκικές δυνάμεις υποχώρησαν προς τις πίσω γραμμές άμυνας, εγκαταλείποντας το ύψωμα.
Απώλειες και απολογισμός
Η κατάληψη της θέσης επετεύχθη με σημαντικό κόστος:
- 300+ νεκροί Έλληνες στρατιώτες
- 8 νεκροί αξιωματικοί
- 73 νεκροί εύζωνοι
- 265+ τραυματίες
Μεταξύ των αξιωματικών που έπεσαν στη μάχη αναφέρονται οι:
Αναστόπουλος (διοικητής 3ου Τάγματος), Γκαρτζούζης, Κοσιφάκος, Μαργέτης, Ντάης, Σλίβανος, Ρίζος, Κλωσταρίδης.
“………Την επομένη, το Σύνταγμα παρατεταγμένο στους πρόποδες του βουνού, τέλεσε επιμνημόσυνη δέηση για τους πεσόντες.
… Οι αξιωματικοί και οι στρατιώτες που απέμειναν, εξαντλημένοι από την έλλειψη τροφής και τον κόπο, αλλά και συντετριμμένοι από την απώλεια τόσων αγαπημένων συντρόφων, βάδιζαν σκυθρωποί, δείχνοντας σε κάθε παρατηρητή τη βαθιά θλίψη που τους κυρίευε. Την επομένη, στις 5 το απόγευμα το Σύνταγμα, παρατεταγμένο, τέλεσε επιμνημόσυνη δέηση για την ανάπαυση των ψυχών των πολλών ηρωικών μαχητών του, που σκέπασε το χώμα του Καλέ Γκρότο. Κανείς δεν μιλούσε· μόνο οι ήχοι από τις οβίδες που αντηχούσαν μακριά. Οι άνδρες στάθηκαν σιωπηλοί, κοιτάζοντας προς την κορυφή του Καλέ Γκρότο, εκεί όπου είχαν αφήσει συντρόφους, φίλους, αδέλφια. Εκεί, μέσα στα σπλάχνα του βουνού, κοιμούνται οι αθάνατοι του 3/40.
Δεν πέθαναν· έγιναν ένα με τη γη που ελευθέρωσαν.
Αυτό το βουνό, το Καλέ Γκρότο, έμεινε για πάντα το ιερό προσκύνημα των Ευζώνων· το σημείο όπου η ανδρεία συναντήθηκε με την αυτοθυσία, και η ιστορία με τον θρύλο….”
Σημασία του τεκμηρίου
Η συγκεκριμένη φωτογραφία παρουσιάζει τους Ευζώνους όχι σε στιγμή εμπλοκής, αλλά σε στιγμή ανασύνταξης και μνήμης, λίγες ημέρες μετά τη μάχη.
Λόγω της περιορισμένης τεκμηρίωσης και του μικρού αριθμού φωτογραφιών που έχουν διασωθεί από το συγκεκριμένο σύνταγμα στο μικρασιατικό μέτωπο, θεωρείται υλικό υψηλής ιστορικής αξίας, ειδικά για την ιστορία του 3/40 Σ.Ε. και της Άρτας.
📚 Πηγές
- Α. Καρρά, Το 3/40 Σύνταγμα Ευζώνων στην Άρτα, 2025
- Φωτογραφικό αρχείο ΕΛΙΑ–ΜΙΕΤ (www.elia.org.gr)
