———————
Για το Γεφύρι σαν σύνορο με την Τουρκική πλευρά μετά την απελευθέρωση της πόλης, γράψαμε και πριν. “….Το τρίτο παζάρι που είχε διαμορφωθεί στην Άρτα τότε ήταν στο συνοικισμό του γιοφυριού, στο Μαχαλά, όπως λέγανε. Πολλά εμπορεύματα, ζάχαρη, καφές, μπαχαρικά, πετρέλαιο, σπίρτα. Πολλά είδη ιματισμού, ήταν πολύ φθηνότερα στο μαχαλά της γέφυρας λόγω του φορολογικού συστήματος στην τουρκοκρατούμενη επικράτεια, απ’ ότι στην Ελλάδα. Αυτά τα φθηνά εμπορεύματα τα αγόραζαν επαγγελματίες λαθρέμποροι από τα μαγαζιά της γέφυρας και τα πουλούσαν ακριβότερα στην Άρτα και σε γειτονικές πόλεις. Οι εργάτες της νύχτας, όπως έλεγαν τους λαθρέμπορους ήταν πολλοί την εποχή εκείνη. Τα πρωτοπαλίκαρα όμως ήταν ο Γιαν Μανώλης, ο Πάνο Φασάρος, ο Κώστας Μανώλης, ο Μίτζιλης και άλλοι. Οι λαθρέμποροι αγόραζαν ορισμένα είδη, τα έκρυβαν σε παραποτάμιες αποθήκες και τα βράδια τα φόρτωναν σε ζώα και περνούσαν τον Άραχθο από διάφορα σημεία, πόρους του ποταμού που γνώριζαν. Ο κίνδυνος όμως ήταν πολύ μεγάλος γιατί η ακροποταμιά και από τις δύο πλευρές περιπολούνταν από Έλληνες και Τούρκους στρατιώτες. Όσοι περνούσαν με τα ζώα κρυφά το ποτάμι, μοσχοπουλούσαν τα εμπορεύματα στην Άρτα και αλλού και έβγαζαν αρκετά χρήματα.
Από την Άρτα οι λαθρέμποροι της νύχτας μετέφεραν μεγάλες ποσότητες ούζου, που πουλούσαν στην τουρκοκρατούμενη Ήπειρο. Οι λαθραίες αυτές εξαγωγές δικαιολογούν ότι σε είκοσι χρόνια από την απελευθέρωση της Άρτας – 1881 μέχρι το 1900 – η Άρτα είχε πέντε εργαστήρια ποτοποιίας που παρήγαγαν τόνους ούζου που ήταν αδύνατο να διατεθούν στην Άρτα των 4990 κατοίκων. Άλλα πρωτοπαλίκαρα της νύχτας μετά το 1900 ήταν ο Καρακώστας, ο Παγώνας και η παρέα τους. Πολλές φορές τα βράδια οι Αρτινοί άκουγαν πυροβολισμούς από την Κάτω Παναγιά, το ριζόκαστρο, από τα “κομμάτια” κι από άλλα σημεία . Τα αποσπάσματα κυνηγούσαν τους εργάτες της νύχτας πάρα πολύ, αλλά κι αυτοί, άντρες με παλικαρίσια καρδιά τα αψηφούσαν όλα. Την άλλη μέρα το λαθρεμπόριο αυτό το αγόραζαν οι Αρτινοί από του μπακάληδες.” (ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΛΙΑ ΑΡΤΑ, Τ. Βαφιάς, 2010)
Στη φωτογραφία “Μπροστά στο φυλάκιο της Άρτας. Στο βάθος φαίνεται τμήμα της Γέφυρας και πάνω δεξιά του Τούρκικου Τελωνείου”. Φωτογραφία από το άλμπουμ 90618 του Σουλτάνου Αμπντουλχαμίτ Β΄ (1876-1909) με αριθμό 90618 και τίτλο «Πόλεις και φυλάκια στα σύνορα με την Ελλάδα» που χρονολογείται βάσει των απεικονιζομένων κτιρίων πιθανότατα το καλοκαίρι του 1901.
