“Απέναντι του χωρίου, πέρραν του Ποταμού κείται Μονή τις επί τη μνήμη των Εισοδείων της Θεοτόκου, ανεγερθείσα το 1754 ή το 1757 υπό του κτήτορος και ηγουμένου Ιακώβου, ον διεδέχθησαν άλλοι άσημοι ηγούμενοι. Από δε του έτους 1830 ηγουμένευσεν επίσημος ανήρ ο Ιερ. Θεοφάνης. Άλλοι δε μετά τούτον ουχ υπήρξαν άξιοι σημειώσεως, ο δε από του 1871 σχεδόν ηγουμενεύων εστίν ιθαγενής Ιερομόναχος Νεόφυτος.”
Αυτή είναι η αναφορά του Σεραφείμ Βυζάντιου στο Μοναστήρι της Παναγίας στους Μελισσουργούς στο ΔΟΚΙΜΙΟΝ ΙΣΤΟΡΙΚΟΝ(1884). Ωστόσο ο κ. Παπακώστας στο βιβλίο του ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΑ(1967), όπου κάνει μια εκτενή περιγραφή του Μοναστηριού, αναφέρεται σε θρύλο της περιοχής “…….περί του ότι, εάν το χωρίον εις σκληρούς χρόνους επιδρομών βαρβάρων ουχί άπαξ υπέστη έκλειψιν, επί έτη ή δεκαετηρίδας αφάνειαν, ότι συν αυτώ και το Μοναστήριον έσχε την αυτήν τύχην. Αλλ’ εν τω αφανισμώ δεν έπαυσε και να απλούται εις την ατμόσφαιραν του τόπου , να κατέχη την συνείδησιν του λαού η κοινής αποδοχής παράδοσις, ότι το Μοναστήριον υπήρξεν εις πολύ παλαιάν εποχήν, κατά αιώνας προγενεστέραν του 1745. Και ότι ασάφεια υπάρχει ως προς την ερμηνείαν και ουχί ακριβολόγος είναι η εν τη επιγραφή έκφρασις “…..ανηγέρθη εκ θεμελίων …πρότερον μη ον(τα)”. Ανηγέρθη άρα γε εκ θεμελίων ή ανωκοδομήθη εκ θεμελίων το πάλαι ποτέ κτισθέν και υπάρξαν , εις απροσδιόριστον δε χρόνον μετέπειτα αφανισθέν Μοναστήριον; ή, μόλις προ 50ετίας (τω 1696), είχεν υποστή και αυτό την τύχην τόσων Ναών και Μοναστηρίων των ορεινών (και μέχρις των Αγράφων) της χώρας ταύτης, γενόμενον και αυτό παρανάλωμα του πυρός, πυρποληθέν υπό των ορδών του εξωμότου Γκιαούρ-Μπέη Γερακάρη;
Στη φωτογραφία το Μοναστήρι των Εισοδίων της Θεοτόκου το1940, πριν καταστραφεί από τον μεγάλο σεισμό του 1967 (Φωτο από συλλογή Χ.Μ.)
———————
Το χαγιάτι του Μοναστηριού της Παναγίας στους Μελισσουργούς
(Φωτο -και το σχόλιο που ακολουθεί- από Αρχείο κ. Κ. Μπανιά)
