Η φωτογραφία έχει την ένδειξη ” Άρτα, 5 – 3 – 1947″ και απεικονίζει έναν άντρα, ντυμένο με την παραδοσιακή φορεσία της Σκωτίας. Ο άνδρας ποζάρει μέσα σε ένα φωτογραφείο, που αν κρίνουμε από άλλες φωτογραφίες που έχουμε αναρτήσει, πρόκειται μάλλον για το φωτογραφείο του Δ. Μητσιάνη. Κρίνοντας από την κορμοστασιά του, ο άντρας φαίνεται να είναι Σκώτος, κοντός και κέλτικης προέλευσης. Άψογος και η επίσημη ενδυμασία του.
Ήταν εύλογο να αναρωτηθούμε πώς βρέθηκε ένας Σκωτσέζος στην Άρτα. Κρίνοντας από την ημερομηνία, 1947, μια λογική εξήγηση είναι ο εικονιζόμενος να βρέθηκε στην Άρτα ως ένας από τους Σκωτσέζους εκπαιδευτές SAS, καθώς αρκετοί από τους Βρετανούς καταδρομείς που είχαν σταλεί στην Ελλάδα για την εκπαίδευση των Ελληνικών Δυνάμεων Καταδρομών ήταν Σκωτσέζοι….
Σε άρθρο με τίτλο “Ψηφίδες ιστορίας από τη δράση της Β’ Μοίρας Καταδρομών στον Εμφύλιο (1946-49)”, στο περιοδικό ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ, διαβάζουμε σχετικά με την παρουσία Σκωτσέζων στον ελληνικό στρατό :
“Ο Δημήτριος Κούτρας κατετάγη στο Στρατό τον Σεπτέμβριο του 1947, στο Κέντρο Πυροβολικού Λαμίας. Εκεί, όπως και σε όλα τα στρατόπεδα του Στρατού Ξηράς μάλλον, γινόταν επιλογή στρατιωτών για τους ΛΟΚ. Οι μέθοδοι του τότε, δεν διέφεραν και πολύ από τη σημερινή πρακτική (άσχετα αν σήμερα πολλοί στρατεύσιμοι έχουν ήδη σπουδάσει, οπότε υπάρχει τεκμήριο για τις διανοητικές τους δυνατότητες): ψυχομετρικά tests, λαβύρινθοι κτλ. Στο test του λαβύρινθου, ο Δ. Κούτρας αντέδρασε σωστά και άμεσα (οπισθοχωρώντας και βρίσκοντας την σωστή διαδρομή εξόδου) οπότε ξαφνικά είδε έναν μυστακοφόρο με καρώ φούστα να τον δείχνει και να λέει κάτι στα Αγγλικά. Ήταν ο Σκωτσέζος εκπαιδευτής των SAS που επέβλεπε τη διαδικασία επιλογής και πρέπει να ήταν η πρώτη φορά που ο πατέρας μου, έκπληκτος μάλλον, έβλεπε Σκωτσέζο με την παραδοσιακή του ενδυμασία. Έκτοτε βέβαια, μάλλον την συνήθισε δεδομένου ότι αρκετοί από τους εκπαιδευτές στο ΚΕΜΚ την φορούσαν.
Από την περιγραφή του περιστατικού, και την έντονη συμπάθεια την οποία εξέφραζε ο πατέρας μου για τους Σκωτσέζους, μου είχε μείνει κάποια περιέργεια για τη σχέση τους με τη στελέχωση των Βρετανών καταδρομέων και ιδίως των SAS. Άλλωστε, την έβλεπα συχνά μπροστά μου διαβάζοντας ιστορικά κείμενα. Όντως, φαίνεται να υπάρχει κάποια ιδιαίτερη σχέση των Σκωτσέζων (για τους οποίους είχα διαβάσει κάπου πως οι Γερμανοί, στην απόβαση της Νορμανδίας, τους αποκαλούσαν «οι Κυρίες από την Κόλαση») με τους SAS, όπως διαπιστώνει κανείς και με μία απλή αναζήτηση στο διαδίκτυο. Ο ιδρυτής των SAS Συνταγματάρχης David Stirling (με τον οποίον είχε συνεργαστεί στενά ο Συνταγματάρχης Χριστόδουλος Τσιγάντες) ήταν Σκωτσέζος ενώ φαίνεται πως υπάρχει σημαντικό ποσοστό Σκωτσέζων commandos στην SAS, ακόμη και στις μέρες μας.
Η ιδιαίτερη συμπάθεια που αισθανόταν για τους Σκωτσέζους ο πατέρας μου, ήταν πηγαία και κυρίως οφειλόταν στην αναγνώριση της σκληρής και σωστής εκπαίδευσης που είχε λάβει στο ΚΕΜΚ υπό την επίβλεψή τους. Θυμόταν πάντοτε έναν από αυτούς που τους είχε δείξει διάφορες τεχνικές μάχης, με εξαιρετικό τρόπο. Πάντως, ένα μέρος της συμπάθειας που τους είχε, οφειλόταν στο πόσο του άρεσε ο ακομπλεξάριστος τρόπος με τον οποίον φορούσαν με κάθε ευκαιρία την παραδοσιακή τους καρώ «φούστα». . Όταν καμμία φορά μας μιλούσε για παλαιότερα χρόνια στο χωριό μας και αναφερόταν στις παραδοσιακές ενδυμασίες της Ρούμελης, τον πειράζαμε «κοροϊδεύοντας» τις φουστανέλες και τα τσαρούχια. «Γιατί;» μας έλεγε. «Οι Σκωτσέζοι που φορούν τις καρώ φούστες με κάθε ευκαιρία, είναι αναχρονιστικοί;». «Δεν ξέρω, αλλά είναι τσιγκούνηδες!» τον πείραζα. «Ναι, βλέπεις εδώ πήξαμε στους κουβαρντάδες …» μου απαντούσε…..”
(Πηγή : Η φωτογραφία προέρχεται από το αρχείο φωτογραφιών της Ευωνύμου Οικολογικής Βιβλιοθήκης (https://www.evonymos.org/). Ευχαριστούμε θερμά τον κ. Σάκη Κουρουζίδη, ιδρυτή και υπεύθυνο της Ευωνύμου Οικολογικής Βιβλιοθήκης, που μας έστειλε μέρος του φωτογραφικού αρχείου της Βιβλιοθήκης, που αφορά την περιοχή της Άρτας).
