“Στις σελίδες των αρχείων, στα κιτρινισμένα φύλλα του Ηπειρωτικού Βήματος και στα λίγα σωζόμενα τετράδια του Μητρώου, το Ορφανοτροφείο Άρτας εμφανίζεται σαν ένας μικρός κόσμος που έζησε για λίγο — κι όμως άφησε βαθύ ίχνος. Γεννήθηκε μέσα σε μια εποχή ανησυχιών, μετακινήσεων, φτώχειας και μεγάλων προσδοκιών, σε μια πόλη που προσπαθούσε ακόμη να βρει τον ρυθμό της μέσα σε ένα κράτος που μόλις συγκροτούσε θεσμούς κοινωνικής προστασίας.
Τα παιδιά του Ορφανοτροφείου, με τις φωνές τους στις γιορτές του Ιουνίου, τις μπάλες που κλωτσούσαν στη μεγάλη αλάνα και τα μικρά επαγγέλματα που μάθαιναν στα εργαστήρια, έγιναν —χωρίς να το γνωρίζουν— φορείς μιας ιστορίας που δεν αποτυπώνεται μόνο σε ημερομηνίες. Οι φωτογραφίες της ποδοσφαιρικής ομάδας, τα χαμόγελα και τα βλέμματά τους, αποκαλύπτουν κάτι περισσότερο από την καθημερινότητα ενός ιδρύματος: αποτυπώνουν την προσπάθεια μιας ολόκληρης κοινωνίας να φτιάξει μέλλον μέσα από τις δυσκολίες.
Γύρω τους κινούνταν γυναίκες που άφηναν για λίγο τα σπίτια τους για να οργανώσουν εράνους, δάσκαλοι που προσπαθούσαν να εμφυσήσουν γνώση και πειθαρχία, μικροευεργέτες και πρόσφυγες που κουβαλούσαν τις δικές τους ιστορίες απωλειών. Το Ορφανοτροφείο έγινε σημείο συνάντησης όλων αυτών: ένα εργαστήρι κοινωνικής συνοχής, αλλά και ένας καθρέφτης των ορίων μιας πόλης χωρίς μεγάλη οικονομική δύναμη — μιας κοινωνίας που στήριζε όσο μπορούσε, συχνά με το υστέρημά της.
Κι όμως, μέσα σε αυτά τα όρια γεννήθηκαν πράγματα ανθεκτικά: φιλίες, στιγμές χαράς, η άνθηση του τοπικού ποδοσφαίρου, τα πρώτα βήματα εργατικότητας, η συμμετοχή των γυναικών στη δημόσια σφαίρα. Το ίδρυμα υπήρξε ένας μικρός φάρος στην ταραγμένη δεκαετία του ’30, όταν η Ευρώπη παρακολουθούσε την άνοδο του φασισμού και η Ελλάδα πάλευε με κρίσεις και ιδεολογικές εντάσεις. Σε αυτό το περιβάλλον, η ύπαρξη ενός θεσμού που πρόσφερε καταφύγιο, γνώση και ρυθμό ζωής γίνεται ακόμη πιο εύγλωττη.
Σήμερα, κοιτάζοντας πίσω, το Ορφανοτροφείο Άρτας δεν μοιάζει απλώς με έναν θεσμό που έπαψε να υπάρχει. Μοιάζει με μια μικρή ανθρώπινη ιστορία που διασώθηκε παρά την περιθωριακή της θέση: ιστορία ενός τόπου που διαμορφωνόταν, ενός κράτους που μάθαινε να φροντίζει, παιδιών που μεγάλωσαν μέσα σε μια μεγάλη οικογένεια χωρίς μητέρα και πατέρα, αλλά με μια κοινότητα που προσπάθησε — συχνά ατελώς, αλλά με καλό σκοπό.
Το αποτύπωμά του ζει σήμερα όχι μόνο στα αρχεία, αλλά στη μνήμη της πόλης, στις αφηγήσεις των απογόνων, στις φωτογραφίες των «παιδιών με τις φανέλες». Και σε όσα μας αποκαλύπτει για την εποχή του: γιατί η ιστορία των ορφανοτροφείων δεν είναι ιστορία κτηρίων, αλλά ιστορία ανθρώπων. Το Ορφανοτροφείο Άρτας υπήρξε ένας μικρός, εύθραυστος αλλά βαθιά ανθρώπινος κόσμος — ένα ίχνος που άξιζε να ξαναδιαβαστεί….” (Α. Καρρά)
Μπορείτε να διαβάσετε την εργασία στο λινκ https://doxesdespotatou.com/wp-content/uploads/2025/11/ΕΘΝΙΚΟΝ-ΟΡΦΑΝΟΤΡΟΦΕΙΟΝ-ΑΡΤΗΣ.pdf
ή στο λινκ https://independent.academia.edu/AnastasiaKarra4
