Έφτασε πρόσφατα στα χέρια μας η πολύ ενδιαφέρουσα εργασία του φιλόλογου καθηγητή Χαράλαμπου Τζαβέλλα με θέμα “Η απελευθέρωση της Αδριανούπολης από το 3/40 Σύνταγμα Ευζώνων Πεζικού. Η γέφυρα του Λοχαγού Διαμάντη“. Η εργασία παρουσιάστηκε από τον κ. Τζαβέλλα στο 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ιστορίας και Πολιτισμού της Ορεστιάδας, στις 13 Μαίου 2023. Η εργασία αναφέρεται σε γεγονότα, άγνωστα μέχρι τώρα στους περισσότερους Αρτηνούς, που συνδέουν την αρχοντική μητρόπολη της Θράκης με την εμβληματική πρωτεύουσα της Ηπείρου, την Άρτα, αρχής γενομένης από το μακρινό 1920: τότε που το ηρωικό 3/40 Σύνταγμα Ευζώνων Πεζικού Άρτας απελευθέρωσε το θρακικό στολίδι, τον ευσεβή πόθο πολλών κατακτητών. Δυστυχώς, όμως, οι κατοπινές εξελίξεις δεν επέτρεψαν στους Αδριανουπολίτες να χαρούν τη λευτεριά για πολύ…..
Διαβάζουμε στον πρόλογο της εργασίας :” Η παρούσα εργασία πραγματεύεται την απελευθέρωση της τουρκοκρατούμενης Αδριανούπολης το έτος 1920 από τον ελληνικό στρατό, και ειδικότερα από το θρυλικό 3/40 Σύνταγμα Ευζώνων Πεζικού Άρτας, η οποία σηματοδότησε την «αδελφοποίηση» των δύο πόλεων, παρότι δύο χρόνια αργότερα η ιστορική πόλη χάθηκε οριστικά για την Ελλάδα, λίγο μετά τη Μικρασιατική καταστροφή, απόρροια της οποίας υπήρξε και η συγκεκριμένη εδαφική και γεωστρατηγική απώλεια. Η απελευθέρωση της Αδριανούπολης στις 12 Ιουλίου 1920 ταυτίστηκε στη σκέψη και στην καρδιά των Αδριανουπολιτών με την εικόνα μιας γέφυρας που συνδέθηκε με ήρωες. Πρόκειται για τη γέφυρα του ποταμού Έβρου, που συνδέει το Κάραγατς με την άλλοτε πρωτεύουσα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, και η οποία έκτοτε έλαβε – και για τους Έλληνες διατηρεί ακόμη- το όνομα του Αρτινού Λοχαγού Νικολάου Διαμάντη. Ο αξιωματικός αυτός, και άλλοι δεκαέξι Ευζώνοι, με καταγωγή από την Άρτα και τις γειτονικές περιοχές στην πλειονότητά τους, έχασαν τη ζωή τους δίπλα στην εν λόγω γέφυρα, τέσσερις ημέρες πριν η πόλη παραδοθεί στον ελληνικό στρατό. Στην εργασία μας δεν γίνεται να μην αναφερθούμε στο γεγονός ότι – τυχαία ή όχι – σύμβολο αμφότερων των αδελφοποιημένων πόλεων αποτελεί ένα γεφύρι στην είσοδό τους : από τη μια το θρυλικό και πολυτραγουδισμένο γεφύρι της Άρτας και από την άλλη το γεφύρι της Αδριανούπολης και του Λοχαγού Διαμάντη. Και τα δυο γεφύρια συνιστούν έργα ηπειρωτών κτιστών, μολονότι στις τουρκικές πηγές δεν αναφέρεται πως η γέφυρα «Λοχαγού Διαμάντη» κατασκευάστηκε από Έλληνες”.
Μπορείτε να διαβάσετε την εργασία του κ. Χ. Τζαβέλα στο λινκ https://doxesdespotatou.com/wp-content/uploads/2023/12/Τζαβέλλας_Η-απελευθέρωση-της-Αδριανούπολης-από-το-3-40.pdf
Στη φωτογραφία “Η Είσοδος των Ελληνικών Στρατευμάτων στην Αδριανούπολη στις 13 Ιουλίου 192ο”. Η φωτογραφία είναι από την παρουσίαση του Χ. Τζαβέλλα.
…κι εδώ “Τραυματίες της Γέφυρας Λοχαγού Διαμάντη”. Η φωτογραφία είναι από την παρουσίαση του Χ. Τζαβέλλα.
