Μια από τις σπάνιες περιγραφές της γυναικείας ενδυμασίας στην Άρτα στις αρχές του 1900 μας δίνει η Ελένη Πίτσιλη, που γεννήθηκε στην Άρτα το 1895, όπως αυτή καταγράφηκε από την Ειρήνη Τριχιά στη λαογραφική της εργασία για την πόλη της Άρτας. Χαρακτηριστική είναι και η ντοπιολαλιά της περιοχής…..
“Οι γυναίκες φόραγαν μακρυά φστάνια ους κατ’ κι στου πλιυρό βάσταγαν «τ’ γκούδα» να μη μπιρδικλουθούν. Φούστις κιντμένις μι νταντέλλις τ’ χιριού κι κουλαρσμένες μι κόλλα. Κι ήταν διμένις μι σκνιά στ’ μέσ’. Απάν’ είχαν μπουστάκ’ σφ’χτο, στινό μι τα κ΄μπάκια τ’ κανονικά ικεί πόπριπι νάνι. Αυτό τούταν κουλουβό χουρίς μανίκια. Απού παν’ είχαν του μπούστου τ’ φστανιού μι μπαλιένις. Του μανίκ’ ήταν μι πιέτις τέσσερις απ’ τ΄μια μιργιά κι τέσσερις απού ν’ άλλ’ απάν’ στουν ώμου, κι απού κατ’ στινό, ουραίο. Απανουμάνκου κι κατουμάνκου μ’άγκουνα ουραίουν. Φόραγαν κι γούνα, ουραία φκιασμέν’.
Στου κεφάλ’ ουραία μαντήλια, φιόγκου διμένα, μι ουραία λουλούδια, φιρμένα απ’ τα Γιάννινα. Ικεί τάφκιαναν.
Παπούτσια «στιβάλια»(=μπότες) κουμπουτά, κι μι σκνιά, όπους τάθιλις. Αυτά τάφκιαναν οι τσαγκάρδις. Μας έπιρναν μέτρου κι τάφκιαναν. Ιμένα μόστλει ου γαμπρός του τζαγκάρ’, μ’ πήρε μέτρα κι μ’ τάστλει τα Χστούγιννα…….
Οι κουπέλλις έβαναν τουν «αγδά» (= φτιασίδι) κι γιένουνταν ξουτκές (=εξωτικές). Έπιρναν του κουκούτσ’ απ’ ν’ ιλιά κι’ έβαφαν τα φρύδια τς, γιένουνταν αυτό λιγδιρό, κ’ έβαναν κι ιλιές. Απ’ τσ’ δάφνις έκουβαν τα σπόρια κι τάβραζαν κι έφκιαναν τα μαλλιά τς.” (Πηγή : Συλλογή λαογραφικού υλικού εκ της επαρχίας Άρτης, του νομού Άρτης, Ε. Τριχιά, 1968-69, https://pergamos.lib.uoa.gr/)
Στη φωτογραφία το ζεύγος Ρίγγα στην Άρτα στις αρχές του 1900 (Φωτο από αρχείο Πηνελόπης Τ. Ρίγγα)
…κι εδώ το πρωτότυπο κείμενο
