————————-
Μια πρώτη μαρτυρία για την λαϊκή αγορά της Άρτας έχουμε από τον Α. Κουτσαλέξη που πέρασε παιδί από την Άρτα στα 1821, στο βιβλίο του “Διαφέροντα και περίεργα τινά ιστορήματα”,(1882) που κυκλοφόρησαν αργότερα. Στο σημείο που περιγράφει τις εκτελέσεις που γίνονταν από τους Τούρκους στην Πλατεία Μονοπωλείου γράφει χαρακτηριστικά.”….. Η μητέρα μου ηναγκάσθη ένεκα τούτου και ίνα μη ακούωμεν τας γοεράς φωνάς να μετοικήσωμεν. Το ίδιο έπραξαν σχεδόν όλοι, όσοι κατώκουν το μέρος αυτό και η γινομένη αγορά έπαυσε να γίνηται. Τα πάντα ερημία και πτώματα σωμάτων έκειντο εις αυτήν…..”Από την περικοπή αυτή μαθαίνουμε πως επί Τουρκοκρατίας γινόταν εκεί η αγορά των αγροτικών προϊόντων. Συγκεντρωνόταν εκεί όλοι οι κάτοικοι από τα γύρω χωριά που ήθελαν να πουλήσουν τα προϊόντα τους. Και τούτο, για να εισπράττει εύκολα το δικαίωμά του ο ενοικιαστής του σχετικού φόρου. Ο Γ. Τσούτσινος στο βιβλίο του “Αρτινά Ιστορικά Θέματα”,(2001) επιχειρεί να δώσει μια απάντηση στο πότε καθιερώθηκε η συγκέντρωση των χωρικών στην Μονοπλιό και η είσπραξη φόρων απ’ αυτούς. Λέει χαρακτηριστικά : “….Απάντηση σίγουρη δεν μπορεί να δοθεί. Πιστεύω πως αυτό έγινε πριν έρθουν οι Τούρκοι. Την άποψή μου αυτή τη στηρίζω στα εξής επιχειρήματα α) αν η συγκέντρωση αυτή και ο σχετικός φόρος καθιερώθηκαν στα χρόνια της τουρκοκρατίας, τότε το όνομα της πλατείας θα ήταν λέξη τούρκικη , όπως συνέβη σε πάμπολλες άλλες περιπτώσεις, β) οι τούρκοι διατήρησαν όλους τους βυζαντινούς φόρους, συνεπώς αν οι τούρκοι βρήκαν όταν ήρθαν το “μονοπώλιο”, το διατήρησαν, και γ) η λέξη “μονοπώλιο” είναι μεν κατακάθαρη ελληνική, αλλά δεν συναντιέται στο λαϊκό λεξιλόγιο της τουρκοκρατίας ενώ αντίθετα το βρίσκομε στο βυζαντινό λεξιλόγιο.”
Στη φωτογραφία “Η ώρα της Λαϊκής” (Φωτο από το αρχείο του Βασίλη Γκανιάτσα όπως δημοσιεύτηκε στο Λεύκωμα “Γυναίκες Ηπειρώτισσες “, Αθήνα, 2007)
————————-
Γεώργιος Καλαρύτης ή Καραπατάκιας : 62 χρόνια ανθοπώλης στη Λαική αγορά (Φωτο από αρχείο Β. Γκανιάτσα όπως δημοσιεύτηκε στην ΑΡΤΗΝΗ ΕΥΘΥΝΗ, τχ. 157, Δεκέμβριος 2004)
