“….Αύτη η Μονή ωκοδομήθη, εν έτει Α.Κ.Κ.6730, ήτοι Α.Χ. 1212 υπό τινος Αρχιεπισκόπου Γρηγορίου, εντός βαθέως μονολίθου σπηλαίου αξίου όντος επισκέψεως και παρατηρήσεως, ης η μικρά μεν αλλά λίαν κανονική και ωραία Εκκλησία, λατομηθείσης της πέτρας κανωνικώτατα, φαίνεται ότι ιδίως εκτίσθη υπό κτιστών. Έξω δε αυτής προς το αριστερόν μέρος υπάρχει πύλη τις, ήτις περικλείει βαθύτατον σπήλαιον, εις όπερ προ τινων ετών, η ο εν Πρεβέζης πρόξενος της Αγγλίας κ. Σάνδερ, ή ο εν Ιωαννίνοις κ. Στούαρτ, εις δηλονότι εκ των δύω, ακολουθήσας την προς τον Θησέως συμβουλήν της Αριάδνης εισήλθε περιπατήσας εν φωτί λαμπάδος ώρας τινάς, αλλά μη ευρών τέρμα του σπηλαίου και φοβηθείς επέστρεψε, τη βοηθεία του μίτου, όθεν εισήλθε. Γνωστοί ηγούμενοι αυτής εισίν, ο κτήτωρ Αγάπιος, Αρχιερεύς Γρηγόριος, Χρύσανθος, Διονύσιος, Αβέρκιος, Ιωαννίκιος, Δανιήλ, Καλλίνικος, Συμεών και ο ήδη Χρύσανθος Χουλιάρας….…..” (Πηγή : ΔΟΚΙΜΙΟΝ ΙΣΤΟΡΙΚΟΝ του Σεραφείμ Ξενόπουλου του Βυζαντίου, Εν Αθήναις, 1884)
Στη φωτογραφία “Η Μονή Κηπίνας κοντά στους Χρστούς. Το ναίδριο της μονής καταλαμβάνει επίμηκες σπήλαιο που ανοίγεται σε ορθοπλαγιά -1960ς” ( Φωτο & σχόλιο από το φωτογραφικό αρχείο του Απόστολου Βερτόδουλου, Λεύκωμα ΗΠΕΙΡΟΣ, Γιάννινα, 1995)
