———————-
“Πλην της ρωμανιζούσης πλαστικής έφερεν ο κυρίως ναός και αγνώς βυζαντινήν ψηφιδωτήν διακόσμησιν, της οποίας σημαντικά μεν λείψανα διετηρήθησαν εις τον κεντρικόν τρούλλον, ολίγα δε και εις τα κάτωθι αυτού λοφία………….Ως συνήθως ο τρούλλος διεκοσμήθη κατά μεν το ημισφαίριον αυτού διά κολοσσσαίας προτομής του Παντοκράτορος, κατά δε την σφενδόνην του δι’ ολοσώμων προφητών, εις μέγεθος μεγαλύτερον του φυσικού, μεταξύ των κεφαλών των οποίων παρεμβάλλονται, εναλλασσόμενα, Χερουβείμ και Σεραφείμ, ως και Τροχοί. Τέλος επί των κάτωθεν του τρούλλου λοφίων εικονίσθησαν, ως συνήθως, οι τέσσαρες Ευαγγελισταί.
Η όλη ψηφιδωτή διακόσμησις διέφυγε μεν ευτυχώς την ολοσχερή ασβεστόχρισιν αυτής επί τουρκοκρατίας, πλην όμως έχει υποστή κατά καιρούς σοβαράς βλάβας, ιδία κατά το δυτικόν ήμισυ του κυλίνδρου της σφενδόνης και κατ’ αυτόν τον Παντοκράτορα. Τας βλάβας αυτάς προσεπάθησαν να θεραπεύσουν προ ενός περίπου αιώνος (1864-65), αφ’ ενός μεν διά συμπληρώσεως των μεταξύ των μορφών δημιουργηθέντων κενών δι’ ασβεστοκονιάματος, αφ’ ετέρου δε – όπερ και χειρότερον – δι’ αποκαταστάσεως του σχεδίου των ημικατεστραμμένων ή τελείως ελλειπουσών μορφών και αυθαιρέτου ζωγραφήσεως δι’ ελαιοχρώματος ή ακόμη και δι’ επιζωγραφήσεως σωζομένων τμημάτων των ψηφιδωτών παραστάσεων, και μάλιστα κατά τεχνοτροπίαν « Αναγεννήσεως», πράγμα το οποίον επέφερεν μεγάλην αλλοίωσιν του αρχικού ύφους των παραστάσεων.
Τας προσθήκας ταύτας κατέστη δυνατόν να απομακρύνωμεν μόλις προ τετραετίας διά του ειδικού συντηρητού αρχαίων μνημείων, ζωγράφου κ. Φ. Ζαχαρίου και τη βοηθεία σιδηρού ικριώματος…….Μετά την αφαίρεσιν των νέων, ακαλαισθήτων
προσθηκών, αι μεν ψηφιδωταί μορφαί ανέκτησαν την παλαιάν αυτών ζωήν και λάμψιν, τα δε μεταξύ των κενά του κάμπου συνεπληρώθησαν δι’ υδραυλικού ασβεστοκονιάματος εις το οποίον εδόθη χροιά πλησιάζουσα προς την του παλαιού χρυσού κάμπου…. (Πηγή : Η ΠΑΡΗΓΟΡΗΤΙΣΣΑ ΤΗΣ ΑΡΤΗΣ, Α. Ορλάνδου, Εν Αθήναις, 1963)
Στην Παρηγορήτισσα εικονίζονται πέντε συνολικά Σεραφείμ. Αυτά εικονίζονται με 4 πτερύγια και όχι όπως τα περιγράφει ο Ησαΐας δηλαδή με 6 πτερύγια. Η κεφαλή στο μέσο των πτερυγίων έχει πάντα την όψη νεαρού άνδρα, τα δε πτερύγια είναι ποικιλόχρωμα και αναπτύσσονται χιαστί πάνω και κάτω. Στη φωτογραφία «Τα Σεραφείμ» σε έγχρωμη εικόνα από το ίδιο βιβλίο η οποία εκτυπώθηκε από την Εταιρεία ΕΛΚΑ- ΑΣΠΙΩΤΗ. Μόνο 20 από τις εικόνες του βιβλίου είναι σε έγχρωμη μορφή και θα τις δημοσιεύσουμε κατά καιρούς με το σχετικό σχόλιο.
Μια ακόμη πανέμορφη απεικόνιση από τα ψηφιδωτά του Ναού της Παρηγορήτισσας, “Η Προτομή του Προφήτου Σοφονίου”.
(Πηγή : Η ΠΑΡΗΓΟΡΗΤΙΣΣΑ ΤΗΣ ΑΡΤΗΣ, Α. Ορλάνδου, Εν Αθήναις, 1963)
