“Στο χωριό Σκιαδάδες, μια ώρα περίπου με το πόδι από το Βουργαρέλι, γεννήθηκε το 1882 ο Χρήστος Ν. Λαμπράκης. Η οικογένειά του ήταν αγροτική, αλλά ο ίδιος σαν έξυπνο και μελετηρό παιδί, κατόρθωσε να σπουδάσει φιλόλογος – παιδαγωγός και να εξελιχθεί μέχρι το βαθμό του Γενικού Επιθεωρητού Μέσης Εκπαίδευσης……..
Γύρω στα 1918 έφυγε με κρατική υποτροφία για την Ελβετία, στη Γενεύη. Εκεί φιλοξενήθηκε στο σπίτι της χήρας Μπωνουάρ. Κατά σύμπτωση, λίγες μέρες μετά την εγκατάστασή του στη Γενεύη, αρρώστησε σοβαρά από κρυολόγημα. Χάρις όμως στις φροντίδες της κας Μπωνουάρ, αλλά και της κόρης της Λεονί, σώθηκε από τον κίνδυνο. Όμως αυτή ασθένεια υπήρξε η αφορμή για να γνωρίσει καλά τη Λεονί. Μεταξύ των δύο νέων αναπτύχθηκε ένα τρυφερό αίσθημα, που κατέληξε σύντομα σε γάμο.
Ο Χρήστος έγραφε στους γονείς του για την ευτυχία του δίπλα στην εξαιρετική και μορφωμένη γυναίκα του, Λεονί, η οποία κατέβαλε μεγάλη προσπάθεια να μάθει την ελληνική γλώσσα, ενώ παράλληλα ζωγράφιζε εκ του φυσικού, τοπία της πατρίδας της και προσωπογραφίες.
Οι δυο νέοι έκαναν πολλά όνειρα για τη ζωή τους στην Ελλάδα, όπου σκέφτονταν να εγκατασταθούν. Όμως η μοίρα καραδοκούσε. Μόλις δυο μήνες πριν τον ερχομό τους στην Ελλάδα, η κακή τύχη χτύπησε την πόρτα του σπιτιού τους. Η Λεονί αρρώστησε από μια σπάνια νόσο των νεφρών και πέθανε σε ηλικία 25 ετών. Ο άνδρας της απαρηγόρητος κεραυνοβολήθηκε, έχασε τη διάθεσή του, έμοιαζε με ναυαγό. Οι συγγενείς της γυναίκας του και η μητέρα της ακόμα, αντιμετώπιζαν το θάνατο της Λεονί με ψυχραιμία. Ο Χρήστος, σαν μεσογειακός, είχε άλλες εκδηλώσεις. Σιγά -σιγά έκοψε κάθε επαφή με τους συγγενείς της γυναίκας του. Γύρισε στην Ελλάδα φέρνοντας μαζί του τη φωτογραφία της Λεονί και μερικούς πίνακες που είχε ζωγραφίσει εκείνη. Εδώ ο πατέρας του, η αδελφή του, τα ξαδέλφια του, όλοι, προσπάθησαν να τον βοηθήσουν να βρει το ρυθμό του. Στάθηκε αδύνατο. Το χτύπημα ήταν αξεπέραστο για την ευαίσθητη ψυχή του Χρήστου. Ήταν συνέχεια μελαγχολικός, καταβλημένος, αναζητούσε τη χαμένη γυναίκα του κι έδειχνε καθαρά ότι θα έκανε το παν για να την ακολουθήσει. Οι συγγενείς αγρυπνούσαν, μάλιστα ένας ξάδελφός του, ο Θύμιος Λαμπράκης, απόστρατος αξιωματικός, για να τον ψυχαγωγήσει, τον πήγε το καλοκαίρι του 1925 στις Σκιαδάδες για ανάπαυση και καλή παρέα………….”
Δυστυχώς ο Χρήστος Λαμπράκης έβαλε τέλος στη ζωή του λίγο πριν επιστρέψει στην Αθήνα, όντας ακόμη στο χωριό του στους Σκιαδάδες. Στη χειρόγραφη νεκρολογία από τον Σωκράτη Κουνέα το 1925 διαβάζουμε : «Στις ψηλές κορυφές των Tσουμέρκων αφήκε προ ολίγων ημερών την τελευταίαν πνοήν του ήσυχα και αθόρυβα όπως ήτο η ζωή του, ένας υπέροχος άνθρωπος, ο καθηγητής και εσχάτως προαχθείς εις Γενικόν Eπιθεωρητήν των σχολείων Aττικής, Xρίστος N. Λαμπράκης. Eπιστήμων με βαθύτατη κρίση και με πλατύτατη μόρφωση, με διανόηση λεπτή και φιλοσοφική, με σεμνότητα ήθους και χαρακτήρος απαράμιλλη. Δυστυχώς η ψυχική του αδυναμία δεν του επέτρεψε να ανθέξη στες πίκρες και στες απογοητεύσεις της ζωής και, αφού δεν ημπορούσε να ζήση και να δράση στη γραμμή που η ψυχή του και η διανόησή του είχαν χαράξη, εβάδισε με την ηρεμία και την απάθεια αρχαίου φιλοσόφου μόνος του προς το θάνατο γυρεύοντας εκεί την ευτυχία που είχε χάσει προ ενός έτους με την απώλεια της αγαπημένης και εκλεκτής συζύγου του.
H διαθήκη του δείχνει αρκετά καλά την ευγενική και πατριωτική ψυχή του. Την περιουσία που του είχεν αφήσει η εξεχούσης αριστοκρατικής οικογενείας της Γενεύης σύζυγός του, κληροδοτεί στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης, «εξ αγάπης», όπως γράφει, «προς την γενέτειραν της συζύγου μου και εν τη επθυμία μου να συντείνω εις την ενίσχυσιν των δεσμών των συνδεόντων την πατρίδα του Eϋνάρδου μετά της από του τουρκικού ζυγού ελευθερωθείσης Eλλάδος». H περιουσία αυτή, υπερβαίνουσα τα 2.500.000 δραχμών θα αποτελέση κεφάλαιον ονομαζόμενον «Fond Christos Lambrakis en souvenir de sa femme Leonie nee Monoir”, τα δε εισοδήματα αυτού θα χρησιμεύσουν αποκλειστικώς δια την ίδρυσιν και συντήρησιν εις το Πανεπιστήμιον της Γενεύης έδρας της νεοελληνικής γλώσσης και λογοτεχνίας. Eις την διαθήκην του διατυπώνει ο αοίδιμος Λαμπράκης τα της λειτουργίας της έδρας και των σπουδών και της εκλογής των καθηγητών αυτής, οι οποίοι πρέπει να είναι Eλβετοί ευδόκιμοι και να τελειοποιούνται εις τας μεσαιωνικάς και νεοελληνικάς σπουδάς εις αλλοδαπά πανεπιστήμια, να έρχωνται δε και να παραμένωσι εις την Eλλάδα επί διετίαν τουλάχιστον δι’ εξόδων του κληροδοτήματος προς εκμάθησιν της ελληνικής γλώσσης και λογοτεχνίας και προς κατανόησιν του χαρακτήρος του ελληνικού λαού.
Tην σκοπιμότητα του κληροδοτήματος και την χρησιμότητα της έδρας ημπορεί καθώς θα εκτιμήση. Eκείνο που κάμνουν οι Kυβερνήσεις των διαφόρων λαών με την ίδρυσιν και την συντήρησιν εις τα Πανεπιστήμια της Eυρώπης εδρών προς διάδοσιν της φιλολογίας και του πολιτισμού, έκαμεν ο Xρίστος Λαμπράκης ιδρύσας έδραν Nεοελληνικής Φιλολογία εις έν από τα σπουδαιότερα επιστημονικά και πολιτικά κέντρα της Δυτικής Eυρώπης.
O αλησμόνητος Λαμπράκης εδώρησεν εσχάτως και δύο πολύτιμα καλλιτεχνικά κειμήλια εις την Eθνικήν Πινακοθήκην της Eλλάδος. Ένα πίνακα αρίστης τέχνης της Aναγεννήσεως και ένα κεντητόν τάπητα (Gobelin) μεγάλης αξίας. Και τα δύο αριστουργήματα πρόκειται να αναρτηθούν προσεχώς εις τας αιθούσας της Eθνικής Πινακοθήκης….
(Πηγές :1) Άρθρο της Αννίκας Γκαναβία, ΕΡΙΒΩΛΟΣ, τχ. 7, 1989 και 2) Νεκρολογία Χ. Λαμπράκη https://kyros.wordpress.com/
Στη φωτογραφία «Ο Χρήστος Λαμπράκης με τη σύζυγό του Λεονί» (Πηγή : Εφημερίδα Ερίβωλος)
