———————
“Η προτίμηση της επίπονης και χρονοβόρας χειρόγραφης μορφής μιας εφημερίδας αντί της έντυπης κατά κανόνα οφείλεται στην απουσία τυπογραφείου. Η ερμηνεία αυτή φαίνεται να επαληθεύεται για τις κυριότερες κατηγορίες: για τις χειρόγραφες εφημερίδες των πρώτων χρόνων της Επανάστασης του ’21, για εκείνες των εξορίστων και των φυλακισμένων του Εμφυλίου και της επταετίας, καθώς και για τις παιδικές και μαθητικές εφημερίδες.
Στην τελευταία αυτή κατηγορία ανήκει ο Κώνωψ, «εφημερίς σατιρική / που βγαίνει την Κυριακή». Στο Ε.Λ.Ι.Α. φυλάσσεται το πρώτο φύλλο του Ετους Α’ (Αρτα, 7.7.1913). Τα γράμματα του τίτλου, γαλάζια και με σκιασμένο περίγραμμα, δεν θυμίζουν τυπογραφικά στοιχεία. Η διπλή γραμμή όμως κάτω από τον τίτλο, όπου σε τρεις στήλες δηλώνονται (εμμέτρως, κατά τα πρότυπα πολλών σατιρικών εντύπων) η ημερομηνία, η αρίθμηση κ.ο.κ., παραπέμπει ευθέως στην έντυπη εφημερίδα. Στον υπότιτλο δηλώνεται ο δημιουργός του Κώνωπος: «Κώνωψ, γραπτή εφημερίς, χάρις, συρμός, κομψότης / Μενέλαος Χ. Τσήτουρας, Διευθυντής, Εκδότης». Φαίνεται πως ο Μ. Χ. Τσήτουρας, μαθητής της Γ’ Γυμνασίου, είναι και ο μοναδικός συντάκτης, καθώς και εικονογράφος της εφημερίδας – η εικονογράφηση του Κώνωπος είναι πλούσια, έγχρωμη και χαριτωμένη.
Για τη μαθητική ιδιότητα πληροφορούμαστε από την έμμετρη επιστολή προς τον συμμαθητή και φίλο Πέτρο Πασχάλη: «Συν τω πατρί και τω υιώ και τω αγίω πνεύματι / στην τρίτη πήδηξα και ‘γω παρασυρθείς τω ρεύματι / αισίων εξετάσεων καθ’ ας – μην απορείτε – / όλοι εντελώς προήχθησαν οι δευτεροταξίται!». Σε αρκετές παιδικές εφημερίδες συναντάμε αστεία άνοστα και στίχους τετριμμένους, συχνά όμως βρίσκουμε ύλη πρωτότυπη και ενδιαφέρουσα. Πολλοί στίχοι του Κώνωπος είναι ευρηματικοί και αναδεικνύουν την άνεση του δημιουργού τους στον χειρισμό του μέτρου και της ομοιοκαταληξίας: «Τώρα μανθάνω φίλτατε, χρυσέ μου Λιονταρή / πως δραπετεύειν βούλεσαι νύκτωρ α λα Παρί». Οι φίλοι του Τσήτουρα λείπουν για τις καλοκαιρινές διακοπές, κι εκείνος επικοινωνεί μαζί τους μέσω του Κώνωπος. Από τη στήλη «Κοινωνικά» μαθαίνουμε πως «ανεχώρησε εις Γαρδίκιον των Τρικάλων όπως παραθερίση ο αρχισυντάκτης μας κ. Κωνσταντίνος Γαρδικιώτης». Στην 6η σελίδα διαβάζουμε επιστολή «Στον Κωστάκη Γαρδικιώτη, τον του Γαρδικιού δημότη: Το γράμμα σου το ξαφνικό το ‘λαβα τώρα μόλις / και είδα πως δεν σ’ έπιασε χολέρα ή πανώλης».
Ακολουθεί ένα δίστιχο που θα μπορούσε κανείς να θεωρήσει πως περιγράφει την παράξενη και μοναχική ασχολία της συγγραφής μιας χειρόγραφης εφημερίδας: «Μην αμφιβάλλεις φίλτατε πως περπατώ μονάχος / άλλοτε φιλοσοφικώς κι άλλοτε κατά τάχος».
(Πηγή σχολιασμού άρθρο του κ. Γιώργου Τσακνιά στο ΒΗΜΑ, ένθετο «Βιβλία», 11/8/2002)
Δυστυχώς δεν κατέστη δυνατό να βρούμε και τις επόμενες σελίδες του Κώνωπος. Αν τυχόν έχετε πρόσβαση σε αυτές παρακαλούμε να τις προσθέσετε στα σχόλια….
