Οι πρόσφυγες στην Άρτα το 1922 (α’ μέρος)

Πλησιάζει η 19η Μαΐου, ημέρα μνήμης της Γενοκτονίας των Ποντίων από τους Τούρκους. Η επέτειος αυτή της 19ης Μαΐου θεωρείται ατυχώς ότι αφορά μόνον τους Ποντίους. Όμως δεν είναι ακριβώς έτσι και οφείλεται στον χαοτικό τρόπο που η προσφυγική μνήμη διεκδίκησε από το δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’80 τα όσα της χρωστούσαν. Και ακριβώς γι’ αυτό ο πρώτος νόμος για την αναγνώριση της γενοκτονίας, που θέσπισε ως Ημέρα Μνήμης τη 19η Μαΐου, περιελάμβανε τα γεγονότα που έγιναν μόνο στην περιοχή του Πόντου. Και στη συνέχεια ήρθε ο δεύτερος νόμος για τη γενοκτονία -που θέσπισε ως Ημέρα Μνήμης τη 14η Σεπτεμβρίου- για να συμπεριλάβει το σύνολο των μικρασιατικών πληθυσμών – αφήνοντας, δυστυχώς, απέξω την περιοχή της Ανατολικής Θράκης, απ’ όπου ξεκίνησε η ενιαία γενοκτονία, τον Απρίλιο του 1914.

“Η άστοχη συμμετοχή της Ελλάδας στην εκστρατεία των συμμάχων για την κατάπνιξη της Οκτωβριανής επανάστασης και η ήττα του ελληνικού στρατού στη Μικρά Ασία, είχαν σαν αποτέλεσμα την παράλυση του κρατικού μηχανισμού. Στην Άρτα παρουσιάστηκε έλλειψη όλων των ειδών, ιδιαίτερα των αλεύρων, γεγονός που ανάγκασε τους Αρτινούς να συγκροτήσουν συλλαλητήριο  στις 20 Αυγούστου 1922 και το δημοτικό συμβούλιο, με έντονο ψήφισμά του να εκφράσει τη λαϊκή δυσφορία.

Στα μέσα του Σεπτεμβρίου του 1922 οι Αρτινοί πληροφορήθηκαν πως πρόκειται να εγκατασταθούν στην πόλη τους πρόσφυγες. Σε λίγες μέρες, μια σειρά από κάρα, φορτωμένα με ανθρώπους ημίγυμνους, πεινασμένους, με κόκκινα μάτια από τον πυρετό, διέσχιζε την οδό Σκουφά.

Οι πρόσφυγες αυτοί προέρχονταν από τη Ρωσία, ήσαν περίπου 1.700 άτομα και για πολλούς αυτή η προσφυγιά ήταν η δεύτερη. Κυνηγημένοι από  τους Τούρκους έφυγαν απ’ τον Πόντο για την ορθόδοξη Ρωσία. Και το 1922, διωγμένοι από τον κόκκινο στρατό, κατέφυγαν στην Ελλάδα με ελάχιστα ρούχα και τις φωτογραφίες των προγόνων τους.

Για την Άρτα, μια πόλη 7.489 κατοίκων, η εγκατάσταση 1.700 προσφύγων δημιούργησε πολλά προβλήματα στέγης, επισιτισμού, υγειονομικής περίθαλψης, ανεύρεσης εργασίας κλπ. δεδομένου μάλιστα ότι μετά την απελευθέρωση της πόλης το 1881, ελάχιστα νέα σπίτια κτίστηκαν. Το πρόβλημα της στέγης ήταν συνεπώς μεγάλο. Γι’ αυτό οι πρώτοι πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν στα σχολεία, στη στρατώνα του Παδίου Ασκήσεων και στα μοναστήρια Κάτω Παναγιάς και Φανερωμένης. Η έλλειψη τροφίμων, οι ανθυγιεινές συνθήκες διαβίωσης και οι ασθένειες δημιουργούσαν μια εφιαλτική κατάσταση.

Όταν μάλιστα τον Νοέμβριο διαδόθηκε πως θα έρθουν στην Άρτα κι άλλοι πρόσφυγες, συνήλθε εκτάκτως το Δημοτικό Συμβούλιο και με απόφασή του ζήτησε από την κυβέρνηση, αφ’ ενός να ληφθούν μέτρα για την αντιμετώπιση της δεινής κατάστασης των ήδη εγκατεστημένων στην Άρτα προσφύγων, αφ’ ετέρου να μην εγκατασταθούν άλλοι πρόσφυγες στην πόλη, εξηγώντας την δεινή κατάσταση τόσο των ορεινών όσο και των πεδινών χωριών της περιοχής.

O Δήμος Αρταίων για να αντιμετωπίσει την έκτακτη κατάσταση που δημιουργήθηκε από τη εγκατάσταση των προσφύγων, ενέκρινε με την από 16 Δεκεμβρίου 1922 απόφαση του Δ.Σ., πίστωση 4.000 δρχ. για την καταπολέμηση των λοιμωδών νόσων που είχαν προσβάλει και τους πρόσφυγες και τους ντόπιους. Επίσης με την από 18 Ιανουαρίου 1923 απόφασή του το Δημοτικό Συμβούλιο ενέκρινε ποσό 10.000 δρχ για την χορήγηση βοηθημάτων στους πρόσφυγες (1 χρυσή λίρα  = 35 δραχμές)”. (Συνεχίζεται…..)

(Πηγή : Άρθρο του Νομικού Ε. Πατσαλιά στην Εφημερίδα ΕΡΙΒΩΛΟΣ, τχ. 11, 1990)

Στη φωτογραφία “Η Οικογένεια Ασλανίδη στην εξορία τον Ιούνιο του 1922, πριν εγκατασταθεί στην Άρτα” από το ίδιο άρθρο.

Δημοσιεύθηκε στην Η Άρτα στο πέρασμα του χρόνου. Αποθηκεύστε τον μόνιμο σύνδεσμο.

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *