Οι πρώτοι Φιλικοί από την περιοχή της Άρτας και των Τζουμέρκων

Το 1937 κυκλοφόρησε το βιβλίο του Βαλέριου Γ. Μέξα με τίτλο «Οι Φιλικοί» το οποίο περιέχει, ανάμεσα στα άλλα και κατάλογο των Φιλικών από το αρχείο του Παναγιώτη Σέκερη.

Ο   Παναγιώτης Σέκερης (1783 – 1847)  μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία  από τον Παναγιώτη Αναγνωστόπουλο στις 5 Μαΐου 1818 στην Κωνσταντινούπολη, όπως φαίνεται από το αφιερωτικό του γράμμα, σταλμένο στον αδελφό του Γεώργιο Σέκερη. Εκείνος σπούδαζε στο Παρίσι και υπήρξε το πρώτο μέλος που μυήθηκε στην Εταιρεία αμέσως μετά την ίδρυσή της (η μύησή του πραγματοποιήθηκε από τον Νικόλαο Σκουφά στη Μόσχα το 1814).

Ο Παναγιώτης ήταν τότε 35 ετών και η χρηματική εισφορά του στην Εταιρεία ανερχόταν στα 10.000 γρόσια, ποσό υπερδιπλάσιο εκείνου που είχε συγκεντρωθεί από τους Φιλικούς στα τέσσερα περίπου χρόνια της έως τότε δράσης της Εταιρείας. Η μύηση του Παναγιώτη Σέκερη υπήρξε αποφασιστικής σημασίας, διότι μέσω αυτού η Φιλική Εταιρεία εισήλθε στους κύκλους των μεγαλεμπόρων της Κωνσταντινούπολης, οι οποίοι τη στήριξαν οικονομικά, ενώ με την επιρροή και τις ικανότητές τους διευκόλυναν την επέκταση του δικτύου της. Ο ίδιος, εκτός από αρκετούς μεγαλεμπόρους, κατήχησε και δραστήριους πλοιάρχους από τα νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου.

Μετά το θάνατο του Σκουφά τον Ιούλιο του 1818, με κοινή απόφαση των Ξάνθου και Αναγνωστόπουλου, αποκαλύφθηκαν στον Σέκερη από τον δεύτερο όλα τα σχετικά με την «Ανώτατη Αρχή», ώστε να εξασφαλιστεί η πλήρης εμπιστοσύνη του στους σκοπούς της Εταιρείας. Εκείνος δέχτηκε με ψυχραιμία τα μυστικά της οργάνωσης των Φιλικών και ορκίστηκε ότι θα προσφέρει για τους σκοπούς τους την περιουσία και τη ζωή του, καταλαμβάνοντας έτσι θέση στη 16μελή Αρχή της Εταιρείας, καθώς και τη θέση του ταμία. Μετά την αναχώρηση τον Αναγνωστόπουλου και Ξάνθου από την Κωνσταντινούπολη το Φεβρουάριο του 1819, ο Σέκερης έμεινε μοναδικός αρχηγός της Εταιρείας. Σε αυτόν έπρεπε να απευθύνονται όλα τα αφιερωτικά γράμματα και οι συνδρομές των νέων μελών. Εκείνος με τη σειρά του έπρεπε να ανταποκρίνεται στις οικονομικές απαιτήσεις των εξεχόντων μελών και να ενημερώνει τα μέλη της Αρχής που είχαν διασκορπισθεί. Για να ανταπεξέλθει στις αυξανόμενες οικονομικές ανάγκες αναγκαζόταν να μεταχειρίζεται όχι μόνο το κύρος του αλλά κυρίως την προσωπική του περιουσία, που φυσικά άρχισε να μειώνεται. Το 1820 έχοντας εξανεμίσει το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας του, αναγκάστηκε να καταφύγει σε δανεισμό από εμπόρους της Κωνσταντινούπολης για να αντιμετωπίσει τις άμεσες δαπάνες της Εταιρείας. Το αποτέλεσμα αυτού του δανεισμού ήταν η πτώχευση της εταιρείας του καθώς  διέθεσε σχεδόν όλη του την περιουσία για την ενίσχυση του Αγώνα. Έπειτα από ταλαιπωρίες, αλλεπάλληλες μετακινήσεις και διώξεις των τουρκικών αρχών το 1830 ήρθε οικογενειακώς στην Ελλάδα, διορίστηκε τελώνης στην Ύδρα και το Ναύπλιο και πέθανε πάμφτωχος.

Ο κατάλογος των Φιλικών του Π. Σέκερη  περιλαμβάνει 520 ονόματα. Βέβαια ο αριθμός αυτός ούτε καν πλησιάζει τον πραγματικό αριθμό των μυηθέντων  στην Φιλική Εταιρεία, πράγμα φυσικό αν λάβουμε υπ’ όψιν μας τον τρόπο με τον οποίο γίνονταν η μύηση και ελάμβανε γνώση αυτής η Αρχή.

«…….Αφού δηλαδή ο νεοκατηχούμενος έδινε τον μεγάλο όρκο και καθιερώνετο ιερεύς, ώφειλε να γράψη μίαν επιστολήν προς ένα άτομον, όποιον και αν είναι, διά μίαν μακρινήν πόλιν – όχι όμως τόσον παράξενα, ώστε η παραξενότης να κινή την περιέργειαν και υποψίαν –  εις την οποίαν επιστολήν με ευλογοφανή τρόπον φανερώνει την ηλικίαν του, το επάγγελμά του, τον τόπον της γεννήσεώς του και ότι έδωσε αυτή την ποσότητα χρημάτων να την στείλη ο κατηχητής εις τον δυστυχήσαντα φίλον του ή εις το νεοσυσταθέν σχολείον ή κανένα μοναστήρι ή την έκδοσιν βιβλίων ή εις άλλο μέρος, υπογραφόμενος και φανερώνων τον καιρόν και τον τόπον. Ο κατηχούμενος ώφειλε να προσθέση εις την επιστολήν του δύο σημεία, το πρώτον εις την αρχήν και το δεύτερον εις το τέλος. Το πρώτον, λεγόμενον «σήμα αφιερώσω», εχρησίμευεν ως συμβολική υπογραφή της Αρχής εις τα γράμματά της προς τον φιλικόν που το εξέλεξε. Το δεύτερον σημείον, λεγόμενον «σημείον καθιερώσεως», εχρησίμευε ως συμβολική υπογραφή του φιλικού απέναντι της Ανωτάτης Αρχής».

Ο κατάλογος του Σέκερη ξεκινά από το 1814 και φτάνει μέχρι τις αρχές του 1821. Μετά έχοντας πλέον ξεκινήσει η Ελληνική Επανάσταση, οι μυήσεις είχαν πια πολλαπλασιαστεί σε τέτοιο βαθμό και οι τύποι της κατήχησης είχαν απλουστευτεί τόσο πολύ, που είχαν καταντήσει να γίνονται ομαδικές μυήσεις χωριών ή πόλεων.

Στον κατάλογο των Φιλικών του Σέκερη, αναγράφονται 12 Φιλικοί  από την περιοχή της Άρτας και των Τζουμέρκων που μυήθηκαν στην Αρχή από το 1818 μέχρι τις αρχές του 1821.  Στην φωτογραφία αναγράφονται με τον αύξοντα αριθμό που έχουν στη λίστα του Σέκερη και ακολουθούν :

  1. Το όνομα και το επώνυμο
  2. Η πατρίδα
  3. Το επάγγελμα
  4. Η ηλικία
  5. Ο κατηχητής
  6. Η προσφορά σε γρόσια ή φλουριά
  7. Ο χρόνος και ο τόπος της μυήσεως
  8. Η διεύθυνση του αφιερωτικού,
  9. Το σήμα αφιερώσεως και καθιερώσεως

 Όπως θα διαπιστώσει δε ο αναγνώστης όλοι οι αναφερόμενοι ήταν Αρτηνοί και Καλαρρυτινοί που ζούσαν ή εμπορεύονταν στο εξωτερικό.  (Πηγή : ΟΙ ΦΙΛΙΚΟΙ, Βαλέριος Γ. Μέξας, Αθήνα, 1937)

Ένας από τους «κρυπτογραφημένους» πίνακες από το αρχείο του Σέκερη. Σε κάθε παραλληλόγραμμο περιέχονται αριστερά μεν το σήμα αφιερώσεως και δεξιά το σήμα καθιερώσεως. Οι αριθμοί είναι οι αύξοντες αριθμοί του Αρχείου.  

Δημοσιεύθηκε στην Η Απελευθέρωση το 1881. Αποθηκεύστε τον μόνιμο σύνδεσμο.

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *