Δόξες Αγήραντες του Δεσποτάτου

“Στις 12 Μαρτίου 1941, οι Ιταλοί ύψωσαν την Ιταλικήν Σημαίαν εις το Δημαρχείον, ώραν  9 και ½ π.μ.”. Δήμαρχος Άρτης, ήδη από το 1925,  ήταν ο Γεώργιος Καζαντζής. Σύμφωνα με έρευνες σε εφημερίδες της εποχής, ο Γ. Καζαντζής παρέμεινε Δήμαρχος μέχρι τις 22/2/1943, όταν οι αρχές κατοχής έβαλαν δική τους Διοικούσα Επιτροπή, με καθήκοντα Δημάρχου τον δικηγόρο Ιωάννη Ζαχαρή. Από τις 27 Φεβρουαρίου 1943, με την υπ’ αριθμ. 1929 απόφαση του τότε Νομάρχη Άρτης Παναγιώτη Βασιλάκη, ανάμεσα στα μέλη της Επιτροπής ήταν και ο Ιωάννης Παπαβασιλείου, εκδότης  από το 1928 της εφημερίδας “Ελεύθερος τύπος”. (Στις 11 Αυγούστου 1943 η εφημερίδα ξαφνικά έκλεισε και  ξανακυκλοφόρησε στις 30 Μαΐου 1945).

Στις 24 Οκτωβρίου 1943, ο Γερμανός Φρούραρχος Κούντερ “…….ειδοποίησε τας αρχάς της πόλεως να συγκεντρωθώσιν  εις το κτίριον Καραπάνου και είπε εις τον φίλον του Καλαμάκην ότι σήμερον θα του ανακοινώση το ευτυχές γεγονός, διά το οποίον αυτός  μεν (ο Καλαμάκης) θ’ ανακηρυχθεί  Δήμαρχος, ούτος δε  (ο Γερμανός Φρούραρχος) επίτιμος Δημότης Αρταίων. (Να σημειώσουμε εδώ ότι ο κτηνίατρος Χαρίλαος Γ. Καλαμάκης και ο εκ Βιέννης Φρούραρχος Άρτης, κτηνίατρος Κούντερ ήταν παλιοί φίλοι και συμμαθητές  κατά τις σπουδές τους στη Βιέννη). Ο Χ. Καλαμάκης εξασκών επιρροήν επί του φίλου του και επιδαψιλεύων αυτώ  περιποιήσεις, επιτυγχάνει να πείση αυτόν ότι οι κάτοικοι της πόλεως Άρτης είναι απολύτως φιλήσυχοι, μη έχοντες σχέσεις μετά των ανταρτών…..”.

Σύμφωνα με ανεπιβεβαίωτες προφορικές  πληροφορίες, για κάποιο διάστημα οι Αρχές Κατοχής διόρισαν Δήμαρχο και τον έμπορο Νίκο Ράγκα. (Δεν υπάρχει επίσημη αναφορά στο όνομά του).

 Με την είσοδο του ΕΛΑΣ στην Άρτα  τον Δεκέμβριο του 1944, νέος Δήμαρχος Αρταίων ανέλαβε ο Χαρίλαος Γκεσούλης* στον οποίο έχουμε αναφερθεί σε παλιότερες αναρτήσεις μας.

Με την είσοδο του ΕΔΕΣ  στην Άρτα, νέος διορισμένος Δήμαρχος ανέλαβε ο δικηγόρος Ξενοφών Κοτσαρίδας (28 Μαρτίου 1945) μέχρι τον Ιούνιο του 1946, που παραιτήθηκε. Μετά, για ένα μικρό χρονικό διάστημα, Δήμαρχος ανέλαβε ο δικηγόρος εκ Πραμάντων και αργότερα βουλευτής, Δημήτριος Καρατζένης.  Στις 2 Ιουλίου 1946 μέχρι τις 19 Οκτωβρίου 1947 διορίζεται Δήμαρχος ο Ι. Παπαβασιλείου. Μετά, μέχρι το 1949, διορίζεται Δήμαρχος ο Συνταγματάρχης Πεζικού Παντελής Καλυβιώτης και  αργότερα από το 1950 μέχρι τον Μάρτιο του 1951 ο Κωσταντίνος Γρίβας, Πρόεδρος Πρωτοδικών.

Τον Μάιο του 1951, μετά την διεξαγωγή εκλογών, εξελέγη Δήμαρχος Αρταίων ο Ιωάννης Παπαβασιλείου ο οποίος διετέλεσε Δήμαρχος μέχρι το 1959. (Πηγές : 1. Η ΑΡΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ, Κ. Βάγιας, Άρτα, 2004, 2. Έρευνα του κ. Κώστα Μπανιά στην εφημερίδα του Ι. Παπαβασιλείου “Ελεύθερος Τύπος”)

*Για τον Δήμαρχο Χ. Γκεσούλη μπορείτε να διαβάσετε στο λινκ https://doxesdespotatou.com/o-dimarchos-artaion-charilaos-gkesoyli/ και στο λινκ https://doxesdespotatou.com/mia-anekdoti-fotografia-toy-dimarchoy/

Στη φωτογραφία ο Ιωάννης Παπαβασιλείου τον Ιούνιο του 1945, σε συσσίτιο του Α’ Δημοτικού Σχολείου. Διακρίνονται οι  : Κλέων Τσέτης (φαρμακοποιός), Ευριπίδης Παπαδόπουλος, Μιχάλης Ν. Αλίβερτης (κρατά την κουτάλα) Γ. Σαλαμούρας, Αθανάσιος Γεωργάρας, Ν. Ματσούκας, Δ. Νασούλας, Απόστολος Κακκαβάς κ.α. (Φωτο από αρχείο Μ. Ν. Αλίβερτη, Παρουσίαση Κ. Μπανιάς)

20 – 10 – 1940 : Ο Ιππέας Γεώργιος Δ. Στεργίου από τη Ράμια Άρτης, στο Καλπάκι Ιωαννίνων, μόλις 8 μέρες πριν την κήρυξη του Ελληνοιταλικού πολέμου. (Φωτο από το αρχείο του εγγονού του Γεωργίου Στεργίου)

6-1-43

ΧΙΟΝΙΖΕΙ ΚΑΘ ΟΛΗΝ ΤΗΝ ΗΜΕΡΑΝ. ΕΞΕΤΑΖΟΝΤΑΙ ΔΙΑΦΟΡΟΙ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ,ΔΙΕΥΘΕΤΟΥΝΤΑΙ. ΟΡΙΖΕΤΑΙ Η Ε.Ε.ΑΓ. ΚΑΙ ΤΗΝ 11,30΄ ΑΝΑΧΩΡΟΥΜΕΝ ΔΙΑ ΠΑΤΙΟΠΟΥΛΟΝ ΟΠΟΥ ΦΘΑΝΟΜΕΝ ΤΗΝ 14,30΄. ΘΕΡΜΟΤΑΤΗ ΥΠΟΔΟΧΗ. ΒΑΘΕΙΑ ΣΥΓΚΙΝΗΣΙΣ ΜΕΧΡΙ ΔΑΚΡΥΩΝ. ΑΝΑΚΗΡΥΣΣΕΤΑΙ ΕΠΙΤΙΜΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΟΣ Ο ΑΡΧΗΓΟΣ. ΕΚΕΙ ΣΥΝΑΝΤΗΣΑΜΕ ΤΟΝ ΜΙΧ.ΜΥΡΙΔΑΚΗ Ο ΟΠΟΙΟΣ ΕΙΧΕ ΓΥΡΙΣΕΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΟΣΤΟΛΗΝ ΤΟΥ,ΜΑΖΥ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΓΓΛΟΥΣ ΑΞ/ΚΟΥΣ ΚΑΤΟΠΙΝ ΤΗΛΕΓΡΑΦΗΜΑΤΟΣ ΕΚ ΚΑΙΡΟΥ ΠΕΡΙ ΠΑΡΑΜΟΝΗΣ ΤΟΥΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. ΑΠΟ ΤΑΣ ΑΘΗΝΑΣ ΗΛΘΑΝ ΕΠΙΣΗΣ Ο ΔΗΜ.ΜΠΑΡΔΟΠΟΥΛΟΣ, Ο Ν.ΔΕΛΩΦ., Ο ΟΠΛΑΡΧΗΓΟΣ ΧΑΤΖΗΔΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛ.. ΤΟ ΒΡΑΔΥ ΗΛΘΕΝ Ο ΤΣΙΓΑΣ ΙΩΑΝ. ΜΕΤΑΦΕΡΩΝ ΔΙΑΦΟΡΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ, ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑ, ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΑ. ΚΑΤΑΛΥΟΜΕΝ ΕΙΣ ΤΟΥ ΔΗΜ.ΑΡΒΑΝΙΤΗ, ΤΙΜΙΟΥ ΚΑΙ ΑΓΝΟΥ ΠΑΤΡΙΩΤΟΥ._

7-1-43

ΣΥΣΤΑΣΙΣ ΕΠ.ΕΘ.ΑΓ. ΚΑΙ ΟΡΚΟΜΩΣΙΑ. ΚΟΙΝΟΠΟΙΕΙΤΑΙ Η ΔΙΑΤΑΓΗ ΕΠΙΣΤΡΑΤΕΥΣΕΩΣ ΤΥΠΙΚΩΣ ΓΙΑ ΝΑ ΟΡΓΑΝΩΘΟΥΝ ΟΛΟΙ ΟΙ ΣΤΡΑΤΕΥΣΙΜΟΙ. ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ ΟΤΙ Ο ΚΑΠΕΤΑΝ ΕΡΜΗΣ ΤΟΥ Ε.Α.Μ. ΕΥΡΙΣΚΕΤΟ ΣΤΟΝ ΕΜΠΕΣΟ ΚΑΙ ΚΑΤΕΦΕΡΕΤΟ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΜΑΣ. ΤΗΝ 15,30΄ ΩΡΑΝ ΕΡΧΕΤΑΙ Ο ΠΡΟΔΟΤΗΣ ΤΟΥ ΑΓΩΝΟΣ ΔΗΜ.ΙΣΚΟΣ ΓΙΑΤΙ ΕΤΣΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΟΝΟΜΑΣΘΗ ΚΑΙ ΕΠΙ ΠΟΛΛΗΝ ΩΡΑΝ ΣΥΝΟΜΙΛΕΙ ΜΕ ΤΟΝ ΑΡΧΗΓΟΝ ΠΡΟΣΠΑΘΩΝ ΝΑ ΞΕΠΛΥΝΗ ΤΟ ΑΙΣΧΟΣ ΤΟΥ ΚΑΙ ΝΑ ΤΥΧΕΙ ΤΗΣ ΣΥΓΝΩΜΗΣ ΤΟΥ ΑΡΧΗΓΟΥ Ο ΟΠΟΙΟΣ ΣΑΝ ΜΕΓΑΛΟΨΥΧΟΣ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΤΟΥ ΤΗΝ ΔΙΔΕΙ._

8-1-43

ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΟΝ Ο ΚΑΙΡΟΣ ΠΟΛΥ ΒΡΟΧΕΡΟΣ. ΠΑΡΑΜΕΝΟΜΕΝ ΕΙΣ ΠΑΤΙΟΠΟΥΛΟΝ. ΠΕΡΙ ΤΗΝ ΜΕΣΗΜΒΡΙΑΝ ΕΡΧΕΤΑΙ Ο ΣΥΝ/ΧΗΣ EDDIE ΚΑΙ ΤΑΓ/ΧΗΣ ΚΡΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΚΟΥΛΗΚΑΡΙΑΝ. ΜΑΚΡΑ ,ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΣΥΝΟΜΙΛΙΑ ΤΩΝ ΑΓΓΛΩΝ ΜΕ ΤΟΝ ΑΡΧΗΓΟΝ ΔΙΑ ΤΗΝ ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΙΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΖΗΤΗΜΑΤΩΝ. ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ Η ΟΡΚΟΜΩΣΙΑ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΡΑΤΕΥΘΕΝΤΩΝ ΑΝΤΑΡΤΩΝ ΤΗΝ 16ην ΩΡΑΝ ΚΑΘ ΗΝ ΣΥΜΜΕΤΕΧΕΙ ΜΕΤΑ ΤΟΥ ΚΟΜΝΗΝΟΥ ΚΑΙ ΜΥΡΙΔΑΚΗ. ΑΝΑΛΑΜΒΑΝΩ ΓΡΑΦΙΚΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑΝ._

9-1-43

ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΚΟΚΑΙΡΙΑ ΣΗΜΕΡΟΝ ΚΑΙ ΩΣ ΕΚ ΤΟΥΤΟΥ ΑΝΑΓΚΑΖΟΜΕΘΑ ΝΑ ΠΑΡΑΜΕΙΝΟΜΕΝ ΕΙΣ ΠΑΤΙΟΠΟΥΛΟΝ. ΠΟΛΛΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΙΣ ΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟΝ. ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΔΙΑ ΤΗΝΑΥΡΙΑΝΗΝ ΑΝΑΧΩΡΗΣΙΝ._

10-1-43

ΤΗΝ 10,30΄ΑΝΑΧΩΡΟΥΜΕΝ ΔΙ ΕΜΠΕΣΟΝ ΟΠΟΥ ΦΘΑΝΟΜΕΝ ΤΗΝ 13,30΄. ΣΧΕΤΙΚΩΣ ΘΕΡΜΗ ΥΠΟΔΟΧΗ. ΜΑΣ ΠΕΡΙΜΕΝΑΝ ΑΠΟ ΧΘΕΣ ΑΛΛΑ ΛΟΓΩ ΤΗΣ ΚΑΚΟΚΑΙΡΙΑΣ ΔΕΝ ΗΛΘΑΜΕ. ΚΑΤΑΛΥΣΑΜΕ ΕΙΣ ΤΟΥ ΙΩΑΝ. ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΥ ΑΔΕΛΦΟ ΤΟΥ ΣΕΡΑΦΕΙΜ. ΜΑΣ ΥΠΕΔΕΧΘΗ ΕΚΕΙ Ο ΑΝΘ/ΓΟΣ ΖΑΡΜΑΚΟΥΠΗΣ. ΤΗΝ 16ην ΩΡΑΝ Ο ΑΡΧΗΓΟΣ ΩΜΙΛΗΣΕ ΔΙΑ ΜΑΚΡΟΥ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΘΕΝΤΑΣ ΧΩΡΙΚΟΥΣ ΔΙ ΕΝΘΕΡΜΩΝ ΠΑΤΡΙΩΤΙΚΩΝ ΛΟΓΩΝ. ΜΕΤΑ ΕΠΗΚΟΛΟΥΘΗΣΕ ΟΡΚΟΜΩΣΙΑ ΤΗΣ ΕΠ. ΕΘ. ΑΓ. ΑΝΤΙΡΡΗΣΕΙΣ ΦΕΡΕΙ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΓΙΑΝΝΗΣ. ΑΛΕΠΑΛΛΗΛΟΙ ΑΝΑΦΟΡΑΙ ΔΙΑ ΤΗΝ ΚΑΚΗΝ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΝ ΤΟΥ ΚΑΠΕΤΑΝ ΕΡΜΗ._

11-1-43

ΤΗΝ 11,15΄ ΑΝΑΧΩΡΟΥΜΕΝ ΔΙΑ ΔΟΥΝΙΣΤΑ ΟΠΟΥ ΦΘΑΝΟΜΕΝ ΤΗΝ 13,30΄. ΜΕΤΑ ΟΛΙΓΟΩΡΟΝ ΑΝΑΠΑΥΣΙΝ Ο ΑΡΧΗΓΟΣ ΩΜΙΛΗΣΕ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΘΕΝΤΑΣ ΧΩΡΙΚΟΥΣ ΤΟΝΙΣΑΣ ΤΗΝ ΕΠΙΒΕΒΛΗΜΕΝΗΝ ΕΘΝΙΚΗΝ ΑΝΑΓΚΗΝ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΟΣ ΚΑΙ ΑΔΕΛΦΟΣΥΝΗΣ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ. ΔΙΑ ΤΗΝ ΑΙΣΙΑΝ ΚΑΤΕΥΟΔΟΣΙΝ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΑΣ ΑΓΩΝΟΣ. ΕΙΣ ΤΗΝ ΔΟΥΝΙΣΤΑΝ ΣΥΝΑΝΤΗΣΑΜΕΝ ΜΕΓΑΛΗΝ ΑΝΤΙΔΡΑΣΙΝ ΛΟΓΩ ΤΗΣ ΕΑΜΙΚΗΣ ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑΣ ΤΟΥ ΔΗΜ.ΙΣΚΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΠΑΝΟΥ, ΦΟΒΕΡΟΥ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΟΥ. ΚΑΤΑΛΥΟΜΕΝ ΕΙΣ ΤΟΥ ΔΗΜ. ΠΑΠΠΑ. ΤΟ ΑΠΟΓΕΥΜΑ ΕΙΣ ΤΗΝ 16,30΄ ΩΡΑΝ ΠΗΓΑΜΕ ΕΙΣ ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΟΥ ΙΣΚΟΥ ΚΑΤΟΠΙΝ ΠΡΟΣΚΛΗΣΕΩΣ ΤΟΥ._

12-1-43

ΤΗΝ 11ην ΩΡΑΝ ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΩΝ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΘΕΝΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ Ο ΙΣΚΟΣ ΩΜΟΛΟΓΗΣΕ ΕΝ ΜΕΡΕΙ ΤΗΝ ΕΝΟΧΗΝ ΤΟΥ ΔΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΔΟΣΙΑΝ ΤΟΥ ΕΙΣ ΤΗΝ ΔΙΑΣΠΑΣΙΝ ΤΟΥ ΕΘΝ.ΑΓΩΝΟΣ ΚΑΙ ΔΙΕΚΥΡΗΞΕ ΤΗΝ ΠΙΣΤΙΝ ΤΟΥ ΕΙΣ ΤΟΝ ΑΡΧΗΓΟΝ ΚΑΙ ΕΙΣ ΤΟΝ ΑΓΩΝΑ. ΠΑΡ ΟΛΑ ΤΑΥΤΑ ΤΟ Ε.Α.Μ. ΕΧΕΙ ΣΧΕΔΟΝ ΕΠΙΒΛΗΘΗ ΣΕ ΟΛΟ ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΚΑΙ ΠΟΛΥ ΔΥΣΚΟΛΕΥΟΜΕΘΑ ΕΙΣ ΤΟΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΜΟΝ ΕΠ. ΕΘ. ΑΓΩΝΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑ ΤΗΝ ΟΡΚΟΜΩΣΙΑΝ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΡΑΤΕΥΘΕΝΤΩΝ ΣΤΡΑΤΕΥΣΙΜΩΝ. ΤΟ ΜΕΣΗΜΕΡΙ Ο ΑΡΧΗΓΟΣ ΕΓΕΥΜΑΤΙΣΕ ΕΙΣ ΤΟΥ ΔΗΜ. ΙΣΚΟΥ. ΤΟ ΑΠΟΓΕΥΜΑ ΤΗΝ 16ην ΩΡΑΝ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΟΡΚΟΜΩΣΙΑ ΤΗΣ Ε. Ε. ΑΓ. ΑΓΡΙΔΙΟΥ. ΜΑΣ ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ ΟΤΙ Ο ΕΡΜΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΟΜΑΔΑ ΤΟΥ ΠΡΟΒΑΙΝΕΙ ΕΙΣ ΑΥΘΑΙΡΕΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΠΙΕΣΕΙΣ ΗΜΕΤΕΡΩΝ. ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΟΜΕΘΑ ΕΝΤΟΝΩΣ._

13-1-43

ΜΕΓΙΣΤΗ ΑΔΙΑΦΟΡΙΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΙΣ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΜΕΧΡΙ ΤΟΥ ΣΗΜΕΙΟΥ Ν’ ΑΡΝΗΘΟΥΝ ΤΗΝ ΔΙΑΘΕΣΙΝ ΔΥΟ ΗΜΙΟΝΩΝ ΔΙΑ ΤΗΝ ΜΕΤΑΦΟΡΑΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΑΠΟΣΚΕΥΩΝ ΜΑΣ. Ο ΑΡΧΗΓΟΣ ΗΠΕΙΛΗΣΕ ΟΤΙ ΘΑ ΚΑΨΗ ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΕΙΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΙΝ ΠΟΥ ΔΕΝ ΘΑ ΣΥΜΜΟΡΦΩΘΟΥΝ. ΕΓΚΑΤΑΣΤΗΣΑΜΕ ΟΜΑΔΑ ΥΠΟ ΤΟΝ ΤΑΓ/ΧΗΝ ΒΑΚΑΛΗΝ ΚΑΙ ΤΟΝ ΑΝΘ/ΓΟΝ ΖΑΡΜΑΚΟΥΠΗΝ ΛΑΜ. ΙΝΑ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΣΟΥΝ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΡΑΤΕΥΣΙΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΡΚΟΜΩΣΙΑΝ ΚΑΙ ΕΠΙΒΑΛΟΥΝ ΟΠΩΣΔΗΠΟΤΕ ΤΗΝ ΤΑΞΙΝ. ΤΗΝ 12,15΄ ΑΝΑΧΩΡΟΥΜΕΝ ΥΠΟ ΡΑΓΔΑΙΑΝ ΒΡΟΧΗΝ ΜΕΤΑ ΚΟΠΙΩΔΗ ΠΟΡΕΙΑΝ ΤΗΝ 17,30΄ ΦΘΑΝΟΜΕΝ ΕΙΣ ΧΑΛΚΙΟΠΟΥΛΟΥΣ. ΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΤΩΝ ΟΠΟΙΩΝ ΜΑΣ ΥΠΕΔΕΧΘΗΣΑΝ ΕΝΘΟΥΣΙΟΔΩΣ ΠΑΡΑ ΤΗΝ ΒΡΟΧΗΝ. ΕΚΕΙ ΣΥΝΑΝΤΗΣΑΜΕ ΜΙΑ ΟΜΑΔΑ ΤΟΥ Ε.Α.Μ. ΥΠΟ ΤΟΝ ΚΑΠΕΤΑΝ ΟΡΙΟΝΑ. ΔΙΑΝΥΚΤΕΡΕΥΟΜΕΝ ΕΙΣ ΤΟΥ ΚΑΡΑΙΣΚΟΥ Ο ΟΠΟΙΟΣ ΜΑΣ ΠΕΡΙΠΟΙΗΘΗΚΕ ΘΑΥΜΑΣΙΑ._

14-1-43

ΕΠΗΚΟΛΟΥΘΗΣΑΝ ΔΙΑΦΟΡΟΙ ΣΥΖΗΤΗΣΕΙΣ ΜΕ ΤΗΝ Ε. Ε. ΑΓ. ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΑΛΛΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΣ ΜΑΣ. ΑΦΙΞΙΣ ΤΟΥ ΣΥΝ/ΧΟΥ ΑΥΓΕΡΙΝΟΥ Ν. ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΩΦΕΡ ΡΕΤΣΑ Κ. ΑΠΟ ΤΑΣ ΑΘΗΝΑΣ. ΤΑΣ ΠΡΩΙΝΑΣ ΩΡΑΣ ΔΙΕΞΗΧΘΗ ΜΑΚΡΑ ΣΥΖΗΤΗΣΙΣ ΤΟΥ ΑΡΧΗΓΟΥ ΜΕΤΑ ΤΟΥ ΚΑΠΕΤΑΝ ΟΡΙΟΝΟΣ (ΕΑΜ), ΦΕΡΟΜΕΝΟΥ ΩΣ ΑΡΧΗΓΟΥ ΤΟΥ ΕΑΜ ΒΑΛΤΟΥ, ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΕΚΑΤΕΡΩΘΕΝ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΤΩΝ ΔΥΟ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ ΕΙΣ ΤΟΝ ΒΑΛΤΟΝ ΚΑΙ ΛΟΙΠΑΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ. ΤΟ ΑΠΟΓΕΥΜΑ ΓΙΝΕΤΑΙ ΑΦΟΠΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΠΟΠΟΜΠΗ ΤΟΥ ΑΝΤΑΡΤΟΥ ΚΑΛΑΜΠΑΛΙΚΗ ΚΩΝ. ΒΙΑΙΟΠΡΑΓΗΣΑΝΤΟΣ ΚΑΤΑ ΑΝΩΤΕΡΟΥ ΤΟΥ. ΑΦΙΞΙΣ ΤΟΥ ΥΠ/ΓΟΥ ΓΑΛΑΝΗ ΔΗΜ., ΑΝΘ/ΓΟΥ ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ ΙΩΑΝ. ΠΑΠΑΧΡΗΣΤΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΑΘΑΝ. ΚΩΤΣΟΒΟΛΟΥ. ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΚΟΜΝΗΝΟΥ ΠΥΡΟΜΑΓΛΟΥ ΜΕΤΑ ΟΜΑΔΟΣ ΕΙΣ ΜΠΑΜΠΑΛΙΟ ΙΝΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟ ΧΩΡΙΟ._

Στη φωτογραφία ο Καπετάν Ωρίωνας (κατά κόσμο Γιάννης Παπαδόπουλος), δάσκαλος και έφεδρος ανθυπολοχαγός, που ήδη από την εποχή του Μεσοπολέμου είχε προσχωρήσει στο ΚΚΕ. Στην κατοχή εντάχθηκε στο ΕΑΜ  και από τον Ιανουάριο του 1943 με εντολή του Γενικού Αρχηγείου του ΕΛΑΣ άρχισε να οργανώνει τον ΕΛΑΣ Δυτικής Ελλάδας όπου και ίδρυσε το Αρχηγείο Δυτικής Στερεάς. Εδώ, ο καπετάνιος του ΕΛΑΣ Ωρίων (Γιάννης Μιχαλόπουλος) μιλά στο παριστάμενο πλήθος στη Μεσσηνία στις 11-9-1944. (Πηγή : ΓΑΚ Μεσσηνίας)

28η Οκτωβρίου σήμερα….Ευχόμαστε σε όλους “Χρόνια Πολλά & πάντα λεύτεροι”…..

Η φωτογραφία με το άγαλμα του τσολιά του 3/40 Συντάγματος Ευζώνων, που δεσπόζει στην είσοδο της πόλης της Άρτας από τα δυτικά, είναι από μια παλιότερη ανάρτησή μας που μπορείτε να την διαβάσετε στο λινκ https://doxesdespotatou.com/to-agalma-toy-tsolia-stin-arta/

“……Στα Λεπιανά Άρτας, χωριό στα βουνά Τζουμέρκα, οι χωριανοί ξύπνησαν από τον ήχο των κανονιών. «… ξυπνήσαμε φοβισμένοι. Τα κανόνια ακούγονταν σαν να ήταν δίπλα στα σπίτια μας…. Το χειρότερο όμως ήταν τα αεροπλάνα. Ήταν πάρα πολλά… Έρχονταν να βομβαρδίσουν την Άρτα…», λέει η Μαριγούλα Χουλιάρα, μια από τις γυναίκες που θυμάται ακόμα τη φρίκη του πολέμου, κατά τον οποίο σκοτώθηκαν πολλοί από τους άνδρες της οικογένειάς της. Και προσθέτει: «… Μια μέρα, φορτηγά του στρατού έφτασαν στο χωριό. Έφεραν βαμβάκι και μας το έδωσαν. Μας είπαν να φτιάξουμε κάλτσες και εσώρουχα για τον στρατό. Η κάθε μια μας πρόσφερε ό,τι κομμάτι ύφασμα έβρισκε στα σπίτια της. Κουβέρτες, μάλλινες κουβέρτες, οτιδήποτε…”

Γυναίκες, γέροι και παιδιά ανέλαβαν την ευθύνη να ανοίξουν δρόμους και έχτισαν γέφυρες σε λίγο χρόνο, όπως ο δρόμος 6 χιλιομέτρων που επισκευάστηκε στο χωριό Καπέσοβο στο Ζαγόρι. «Οι νικηφόροι στρατιώτες μας της Πίνδου προχωρούσαν. Όταν έφτασαν στον ποταμό Βογιούσα και οι ατρόμητες γυναίκες της Πίνδου κατάλαβαν ότι το ορμητικό νερό δεν άφηνε τους πρωτοπόρους να δουλέψουν, έκαναν κάτι αυθόρμητο που θα επαναληφθεί αργότερα στους ποταμούς Καλαμά και Δρίνο: ρίχτηκαν στα νερά και πιάνοντας η μια τους ώμους της άλλης σφιχτά, δημιούργησαν κάποιο είδος φράγματος, μειώνοντας έτσι την ορμητική ταχύτητα και βοηθώντας όσους χτίζανε τη γέφυρα!».

Η μεταφορά και η περίθαλψη των τραυματιών στρατιωτών ήταν επίσης ευθύνη των γυναικών. Κουβαλούσαν τους τραυματίες από μπροστά προς τα πίσω, έδεναν τις πληγές τους, τους παρηγόρησαν και τους ενθάρρυναν. Αρκετά συχνά τους έπαιρναν στα δικά τους σπίτια, που είχαν μετατραπεί σε στρατώνες και νοσοκομεία. Κάθε τραυματίας και κάθε στρατιώτης μπορούσε να δει τη δική του μητέρα, σύζυγο, αδερφή ή ακόμα και μια σύντροφό του στο ταραγμένο πρόσωπο της Ηπειρώτισσας. Στην αλληλογραφία του από το μέτωπο ο Π. Παλαιολόγος αναφέρει: «… γυναίκες κουβαλούσαν τους τραυματίες στα χέρια. Τοποθετούσαν τους τραυματίες αιχμαλώτους πολέμου στην πλάτη των μουλαριών τους και τους συνόδευαν προς τα πίσω…»

Η σημαντικότερη συνεισφορά των γυναικών ήταν ίσως η μεταφορά όπλων, τροφίμων, ρούχων κ.λπ. στο μέτωπο, όπου μεταφορικά οχήματα του στρατού δεν μπορούσαν να φτάσουν λόγω των κακών καιρικών συνθηκών και των ανώμαλων δρόμων. Στα χιονισμένα βουνά, οι γυναίκες της Ηπείρου έγραψαν τη δική τους ιστορία, κάνοντας το δρόμο τους στο χιόνι και κουβαλώντας πυρομαχικά για τα ελληνικά στρατεύματα: «… Συνάντησα γυναίκες που κουβαλούσαν πυρομαχικά. Μια από αυτές ήταν 88 ετών… Το χιόνι, ο πάγος, το παγωμένο κρύο δεν φαινόταν να τις τρομάζει. Όλες αυτές ήθελαν ευχαρίστως να προσφέρουν στον στρατό ό,τι δεν μπορούσαν τα μεταφορικά οχήματα του στρατού. Πράγματι, αξιοθαύμαστες γυναίκες. Διαφορετικές από τις γυναίκες των πόλεων!» Οι γυναίκες μετέφεραν κανόνια και πυρομαχικά στα βουνά με τη βοήθεια στρατιωτών που έδεναν χοντρά σχοινιά στη μέση τους και τα τραβούσαν. Και συνέχιζαν να σκαρφαλώνουν, σηκώνονταν από πέτρες ή ρίζες που προεξείχαν, γονατισμένες κάτω από το βαρύ φορτίο. Πολλά εντυπωσιακά περιστατικά μιλούν εύγλωττα για τη δύναμη της ψυχής των γυναικών και τη θυσία τους. Στο Τσεπέλοβο, οι πεινασμένοι και ξυπόλητοι Έλληνες στρατιώτες ζήτησαν ενίσχυση από τα Γιάννενα, που δεν θα ερχόταν. Αμέσως κλήθηκαν οι γυναίκες, οι οποίες μετέφεραν τρόφιμα, μπότες στρατού, όπλα και κανόνια στο μέτωπο του πολέμου…….» (Πηγή : WOMEN OF EPIRUS AND THEIR SOCIAL STATUS FROM ANCIENT TO MODERNTIMES, Eleni Mpalaska, Andriani Oikonomou, Chrysostomos Stylios, Laboratoryof Knowledge & Intelligent Computing Department of Informatics & Telecommunications’ Technologies T.E.I. of EPIRUS, 2002 – 2006)

Στη φωτογραφία Ηπειρώτισσες γυναίκες μεταφέρουν πολεμοφόδια στο μέτωπο. (Πηγή : Ιστορικό Μουσείο Άρτης)

“Ὁ ἡρωϊσμός τῶν Ἠπειρωτῶν: Χωρικοί, ἄνδρες, γυναῖκες, παιδιά, ἀναβιβάζουν εἰς τάς κορυφάς τῆς Πίνδου ὅπλα καί πολεμοφόδια, βοηθοῦντες τόν στρατόν μας”. ‘Εργο του Κώστα Γραμματόπουλου, εμπνευσμένο από τον Ελληνοιταλικό πόλεμο του 1940. Χρωμολιθογραφία. Στοιχεία έκδοσης: Αθήνα, Δ. Δημητράκος, [1940]