“Η μονή Θεοτοκιού, ήτις κείται εις την Ζερμήν, ήτο κατά το 1680 Μετόχιον της Μονής Τσερκίστας. Η Ιερά Μονή της Θεοτόκου, αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου, στο χωριό Τσερκίστα (σημερινό Κλειστό) στα βόρεια της Άρτας, κτίστηκε στις παλιές της βάσεις κατά την ΙΗ’ εκατονταετηρίδα από τον οπλαρχηγό Κωσταντίνο Πουλή*, σύμφωνα με τα γραφόμενα του Σεραφείμ Βυζάντιου το 1884…..
….Το 1770 ο Αλή Πασάς των Ιωαννίνων φροντίζει να πάρει τα κτήματα της περιφέρειας Ριζαριάς και Ζερμής Πέτα. Οι Πετανίτες μαθαίνουν το μυστικό και αναλαμβάνουν να κτίσουν το μοναστήρι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, το σημερινό Θεοτοκιό. Με την οικονομική βοήθεια του αρματολού Καπετάν Πουλή (Πλη στην τοπική διάλεκτο) και της Βυζαντινής μονής της Θεοτόκου Τσερκίστα, η οποία και ονομαζόταν «Θεοτοκίον» ιδρύθηκε η ιερά μονή Θεοτοκίου Πέτα, το σημερινό Θεοτοκιό.
Τότε οι κάτοικοι του Πέτα έταξαν τα κτήματα που ήταν στην περιφέρεια Ριζαριά στο νέο μοναστήρι. Έτσι δεν θα μπορούσαν να τα πάρουν οι Οθωμανοί, σαν ιερά κτήματα του μοναστηριού. Άλλα απ’ αυτά δόθηκαν εξ ολοκλήρου στο μοναστήρι με τα ελαιόδεντρα που είχαν και άλλα παραχωρούνταν τμηματικά. Το μισό έμεινε ιδιόκτητο και το άλλο μισό γινόταν βακούφικο. Κι αυτό έγινε, για να μη φαίνονται μεγάλες ιδιοκτησίες και τις εποφθαλμιούν οι Τουρκαλβανοί……” (Πηγή : ΤΟ ΘΕΟΤΟΚΙΟ – ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΤΗΣ ΑΡΤΑΣ, Αρετή Κασσελούρη, Άρτα, 1989)
*”Καπετάν Πουλής – Ούτος Σουλιώτης, γνωστός ως Καπετάν Κωσταντής ή Καπετάν Πουλής διωρίσθη υπό του Αλή Πασά καπετάνιος των Τζουμέρκων Ραδοβυζίου. Η παράδοσις παρουσιάζει αυτόν φιλόθρησκον καθ’ ο ίδρυσε και επεσκεύασε πολλά ςμονάς και εκκλησίας. Οι παλαιοί ωμιλούν ευφήμως περί αυτού. Κατά την παράδοσιν εφονεύθη υπό των ανταρτών”. (Πηγή : Η ΕΝ ΑΡΤΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ, Φώτης Οικονόμου, Αθήναι, 1972).
Στη φωτογραφία ” Το Μοναστήρι του Θεοτοκιού παλαιότερα….” Πίνακας του Αρτηνού ζωγράφου Γιάννη Βαγενά, προσφορά του διδασκάλου Ιωάννη Κώτση, από το βιβλίο της Α. Κασσελούρη.
