Τα σχολεία  (από το πρώτο ρεπορτάζ εφημερίδας για τα Τζουμέρκα το 1892)

Δημοσιεύθηκε την 20 Μαρτίου 2023 από Anastasia Karra

“Πριν από λίγο καιρό, ένα από τα μεγαλύτερα παράπονα των Τζουμερκιωτών ήταν κι αυτό για τα σχολεία.  Ο ι ατυχείς κάτοικοι στερούνταν σχολεία κι αναστέναζαν βλέποντας τα έξυπνα παιδιά τους, αντί να μαθαίνουν λίγα γράμματα, να τρέχουν σαν τα κατσίκια πίσω από τις κατσίκες τους, μέσα στα πυκνά δάση και πάνω σε δυσπρόσιτες κορυφές. Κάπου, κάπου στα λίγα μεγάλα χωριά υπήρχαν σχολεία και μάλιστα σχολεία που λειτουργούσαν κανονικότατα, αλλά στα μικρά χωριά, που είναι και τα περισσότερα, τα Τζουμερκιωτόπουλα ή δεν μάθαιναν καθόλου γράμματα – μη έχοντας δάσκαλο- ή μάθαιναν γράμματα ανά περιόδους από κάποιον ιερέα  ή κάποιον που ήξερε να διαβάζει, στις στοές των εκκλησιών και κάτω απ’ τις σκιές των δέντρων. Ευτυχώς τελευταία γίνονται φιλότιμες προσπάθειες και ήδη τα χωριά αυτά έχουν γεμίσει από γραμματοδιδάσκαλους”. (Πηγή : ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ, 1892)

Δημοσιεύθηκε στη Η Εκπαίδευση στην Άρτα | Σχολιάστε

Το Ξενία το 1980-81

Δημοσιεύθηκε την 19 Μαρτίου 2023 από Anastasia Karra

Το Ξενοδοχείο ΞΕΝΙΑ μέσα στο Κάστρο στις τελευταίες του δόξες…..(Φωτογραφία του Volker Möller).

Δημοσιεύθηκε στη Το Κάστρο και το Ξενία | Σχολιάστε

Κάτω από το Κάστρο

Δημοσιεύθηκε την 19 Μαρτίου 2023 από Anastasia Karra

Έργο του Βαγγέλη Μπόμπορη που απεικονίζει γειτονιά κάτω από το Κάστρο της Άρτας, στους Ταμπακιάδες. (Αναρτήθηκε από τον @Vagelis Boboris στην ομάδα ΤΑΜΠΑΚΙΑΔΕΣ στο facebook)

Δημοσιεύθηκε στη Το Κάστρο και το Ξενία | Σχολιάστε

Η θέα από το Κάστρο

Δημοσιεύθηκε την 19 Μαρτίου 2023 από Anastasia Karra

Η θέα από το Κάστρο της Άρτας πολλά χρόνια πριν…. Φαίνεται ένα μέρος της συνοικίας “Οι Ταμπακιάδες”, η τεράστια κοίτη του ποταμού και απέναντι η Γραμμενίτσα. (Η φωτογραφία αναρτήθηκε από τον Κώστα Γεωργούλα στην ομάδα ΤΑΜΠΑΚΙΑΔΕΣ)

Δημοσιεύθηκε στη Το Κάστρο και το Ξενία | Σχολιάστε

Η Συναγωγή “Γκρέκα”

Δημοσιεύθηκε την 18 Μαρτίου 2023 από Anastasia Karra

“Η Συναγωγή “Γκρέκα” οικοδομήθηκε τον 15ο αι., ξαναχτίστηκε το 1852 και ανακαινίστηκε στις 18 Μαρτίου του 1882. Φάνταζε σαν μικρό παλάτι πάνω σε ύψωμα, μπροστά στο βυζαντινό κάστρο, με σημείο εδαφικής αναφοράς τον μεγάλο φοίνικα. Για να περάσεις την περίτεχνη πέτρινη πύλη, έπρεπε να ανέβεις επτά ημικύκλια σκαλοπάτια. Στους πλάγιους μεγάλους τοίχους σε σειρά, με ίση απόσταση και ψηλά, μετρούσες τα επτά παράθυρα.

Αυτό το ιερό κτίριο, από το οποίο ακούγονταν ψαλμωδίες για το Θεό, τραγούδια και γέλια των μικρών παιδιών, σήμερα δεν υπάρχει.

Από την αναφορά του Κωσταντινίνη στις 22 – 05 – 1946 πληροφορούμεθα για την κατάσταση στην οποία βρισκόταν η Συναγωγή Γκρέκα : “Απέμειναν απ’ αυτήν μόνο οι τοίχοι. Στην πέτρινη είσοδο υπήρχε η επιγραφή ότι είχε ανακαινισθεί στις 18 Μαρτίου του 1882, ένα χρόνο μετά την απελευθέρωση της Άρτας από τους Τούρκους. Έπρεπε απαραίτητα να περιφραχθεί η πόρτα και τα παράθυρα με μόνιμα έργα ώστε να μην χρησιμοποιείται ως χώρος απορρίψεως σκουπιδιών”. Τελικά, πριν αναχωρήσουν οι εναπομείναντες στην Άρτα Εβραίοι για την Αθήνα και κατεχόμενοι από ευγενικά αισθήματα ειλικρινούς φιλοπατρίας, εδώρησαν το χώρο της τότε (1955) ερειπωμένης ιστορικής Συναγωγής Γκρέκα στον Μ/Φ Σύλλογο ΣΚΟΥΦΑΣ για τη ανέγερση της πνευματικής του Στέγης.”  (Πηγή :  Η ΕΒΡΑΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΑΡΤΑΣ, Κ. Τσιλιγιάννης, 2004)

Στη φωτογραφία “Τα ερείπια της καταστραφείσης από τους Γερμανούς Συναγωγής “Γρέκα” στην Άρτα, όπως ήταν το 1946. Σήμερα δεν υπάρχει τίποτα”. (Πηγή φωτογραφίας και σχολίου : ΧΡΟΝΙΚΑ, τχ. 54, Δεκέμβριος 1982)

Δημοσιεύθηκε στη Η Εβραϊκή κοινότητα της Άρτας | Σχολιάστε

“Η Άρτα θυμάται….” 18 – 19 Μαρτίου 2023, Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος της Εβραϊκής Κοινότητας της πόλης

Δημοσιεύθηκε την 18 Μαρτίου 2023 από Anastasia Karra

Απόσπασμα από προσωπική  συνέντευξη της Βικτωρίας Μιωνή – Γκιούλη που σώθηκε από τους αντάρτες του ΕΛΑΣ και έτσι μπόρεσε να διηγηθεί την πονεμένη προσωπική της ιστορία για το πως σώθηκε κι αυτή και η οικογένειά της από τα χέρια των Γερμανών όταν συνέλαβαν όλους τους Εβραίους της Άρτας και τους έστειλαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης :

“Όταν το 1944 συνέλαβαν όλους τους Εβραίους, εγκαταλείψανε τα σπίτια μας με έπιπλα, κειμήλια, πίνακες, φωτογραφίες και όλα τα υπάρχοντά μας, τα οποία τα πήραν οι φτωχοί χριστιανοί και τώρα τα κατέχουν ως δικά τους. Εγώ, η Βικτωρία Μιώνη, 21 ετών τότε, μαζί με τον άντρα μου πήραμε το μωρό μας, την Εσθηρούλα και πήγαμε στο Πέτα. Εκεί μερικοί κρυφοί αντάρτες επιτάξανε ζώα και μας πήραν στη Χώσεψη με τις χειρότερες καιρικές συνθήκες και μας φόρτωσαν στο σαμάρι το μωρό και το σκέπασαν με μια φλοκάτη λόγω μεγάλης βροχής. Το μωρό μας ήταν εκτεθειμένο 14 ώρες στην ψύχρα και στη βροχή και όταν φτάσαμε στη Χώσεψη είχε 41 πυρετό. Για να το σώσουμε, πήγαμε σ’ ένα κινητό νοσοκομείο των ανταρτών και το βάλαμε σε μια σκάφη με κρύο νερό. Επέζησε αλλά δυστυχώς έμεινε εφ’ όρου ζωής παράλυτη η άτυχη Ρούλα μας.

Στη Χώσεψη ήρθαν περίπου 10 Αρτινοί Εβραίοι και έγιναν αντάρτες αι πολέμησαν τους Γερμανούς, παίρνοντας εκδίκηση για τι ολοκαύτωμα των ομοθρησκών τους. Θυμάμαι τον εβραίο γιατρό, αξιωματικό του ΕΛΑΣ, τον Λάζαρο Ελιέζερ και τα αδέλφια του Ηλία και Ισαάκ. Μετά από 5 μήνες, όταν απελευθερώθηκε η Ελλάδα από τους Γερμανούς, φύγαμε για την Αθήνα και πήγαμε στον Ευαγγελισμό, όπου παρουσιάσαμε το χρονιάρικο κορίτσι μας στο γιατρό Μπαρτζώκα, αλλά δυστυχώς μας είπε ότι θα μείνει για μια αλόκληρη ζωή παράλυτο. Μας υπόδειξαν να το βάλουμε σ’ ένα ίδρυμα, αλλά εγώ, μια πονεμένης μάνα, το κράτησα κοντά μου 52 χρόνια και υποφέραμε μια ολόκληρη ζωή, ας όψονται τα κτήνη οι Γερμανοί….”(Πηγή : Η ΑΡΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ, Κ.Χ.Βάγιας, Άρτα, 2004)

Στην φωτογραφία Η Οικογένεια Μιωνή το 1931 – Όρθιοι : ο Λάζαρος Μιωνής, ο Αβραάμ Μιωνής, ο Ισαάκ Μιωνής, ο Τσαντίκ Μιωνής. Καθήμενοι : η Σταμέτα Μιωνή, η Βιχώρα Μιωνή, η Σίμχω, σύζυγος του Ισαάκ Μιωνή και η Βικτωρία Μιωνή, αργότερα σύζυγος του Ραφαήλ Γκιούλη (Πηγή : Η ΕΒΡΑΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΑΡΤΑΣ, Κ. Τσιλιγιάννης, 2004)

Δημοσιεύθηκε στη Η Εβραϊκή κοινότητα της Άρτας | Σχολιάστε

Ραφαήλ Γκιούλης – Πρόεδρος Ισραηλιτικής Κοινότητας Άρτης

Δημοσιεύθηκε την 18 Μαρτίου 2023 από Anastasia Karra

Ο Ραφαήλ Γκιούλης (1909 – 1979) γεννήθηκε στην Άρτα και πέθανε στην Αθήνα. Διετέλεσε επί σειρά ετών πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητος Άρτης και μέχρι της διαλύσεως της Κοινότητος.

Στη φωτογραφία “Κατάθεσις στεφάνου από τον πρόεδρο της Κοινότητας, αείμνηστο Ρ. Γκιούλη” (Πηγή φωτογραφίας και σχολίου : ΧΡΟΝΙΚΑ, τχ. 54, Δεκέμβριος 1982)

Δημοσιεύθηκε στη Η Εβραϊκή κοινότητα της Άρτας | Σχολιάστε

Οι κατασκηνώσεις στο Βουργαρέλι….

Δημοσιεύθηκε την 17 Μαρτίου 2023 από Anastasia Karra

“…..Δίπλα στον Άη Γιώργη είκαι οι ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΕΙΣ. Σ’ ένα πλατύ ξέφωτο χτίρια και εγκαταστάσεις για τις κατασκηνώσεις των παιδιών των Δημοτικών Σχολείων της περιοχής, που περνούν ένα εικοσαήμερο του καλοκαιριού μέσα σε τούτο το ελατοσκέπαστο και δροσερό τοπίο. Πλατάνια θεόρατα, βρύσες που δίνουν ασταμάτητα το πλούσιο, κρύο νερό τους, έλατα και κάθε λογής δέντρα ολόγυρα σθυνθέτουν μια ζωγραφία, ένα τοπίο θαυμάσιο……”( (Πηγή : ΤΟ ΒΟΥΡΓΑΡΕΛΙ ΤΖΟΥΜΕΡΚΩΝ, Κ. Πετρονικολού, Αθήνα, 1977)

Στη φωτογραφία «Το Εστιατόριο των κατασκηνώσεων» από το ίδιο βιβλίο.

Δημοσιεύθηκε στη Τα Τζουμέρκα και τα χωριά τους | Σχολιάστε

Το Βουργαρέλι στα μέσα του 1970

Δημοσιεύθηκε την 17 Μαρτίου 2023 από Anastasia Karra

Κι εδώ ένα τμήμα του Βουργαρελίου, σχεδόν 80 χρόνια μετά το ρεπορτάζ της εφημερίδας ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ, το 1976 (Πηγή : ΤΟ ΒΟΥΡΓΑΡΕΛΙ ΤΖΟΥΜΕΡΚΩΝ, Κ. Πετρονικολού, Αθήνα, 1977)

Δημοσιεύθηκε στη Τα Τζουμέρκα και τα χωριά τους | Σχολιάστε

Τα χωριά (από το πρώτο ρεπορτάζ εφημερίδας για τα Τζουμέρκα το 1892)

Δημοσιεύθηκε την 17 Μαρτίου 2023 από Anastasia Karra

“Ανάλογα με την υλική κατάσταση των κατοίκων είναι και τα χωριά, μικρά χωριά και ταπεινά, εκτός από τις λίγες πρωτεύουσες των δήμων, όπως τα Πράμαντα, το Βουργαρέλι, τα Θεοδώριανα, που αποτελούν τον συνοικισμό της περιοχής των Τζουμέρκων. Χαμηλά πέτρινα σπίτια και σε πολλά μέρη απλές αχυροκαλύβες, η μια κοντά στην άλλη ή διάσπαρτες μακριά, σχηματίζουν ανάλογα ανά 50 ή 100, αυτά τα χωριά. Τα βρίσκει δε κανείς στους πρόποδες των βουνών, ή στις κορυφογραμμές, ή σκαρφαλωμένα πάνω στις κορφές. Είναι όμως όλα στολισμένα με κήπους και οπωροφόρα δέντρα. Κάτω δε από τη χαμηλή και φτωχή  στέγη τους, βρίσκει ο ξένος επισκέπτης μεγαλόθυμη φιλοξενία και τόση περιποίηση, που δεν την περιμένει!” (…συνεχίζεται) [Εφημερίδα ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ, 1892]

Στη φωτογραφία “Τα Τζουμέρκα όπως φαίνονται από τους Ραφταναίους” (Πηγή : ΟΙ ΡΑΦΤΑΝΑΙΟΙ, Δ. Παπαδημητρίου, Ιωάννινα, 1998)

Δημοσιεύθηκε στη Τα Τζουμέρκα και τα χωριά τους | Σχολιάστε