“Ένα ξεχωριστό ιστορικό γεγονός διαδραματίστηκε στην πλατεία του Σταυρού, που βρίσκεται στο κέντρο του χωριού. Στις 16 Νοεμβρίου 1942 παρήλασε τακτικός στρατός από 200 φαντάρους και οι Γαρδικιώτες τούς υποδέχονταν με ενθουσιασμό. Δεν ήταν μικρό πράγμα να έρθει έως εδώ μια επίλεκτη ομάδα της Εθνικής Αντίστασης που μαχόταν σύσσωμη εναντίον των Γερμανών. Πολλώ δε μάλλον, αφού είχαν έρθει και οι ηγέτες των δύο μεγαλύτερων αντιστασιακών οργανώσεων, ο Ναπολέων Ζέρβας του ΕΔΕΣ και ο Αρης Βελουχιώτης του ΕΛΑΣ. Άλλωστε, ο Αρης Βελουχιώτης καταγόταν από το διπλανό χωριό, τα Πουγκάκια, σε απόσταση μόλις εφτά χιλιομέτρων. Κανένας δεν ήξερε το λόγο που συγκεντρώθηκαν εδώ, αλλά και μόνον η παρουσία τους έφτανε για να στηθεί το γλέντι. Στην πλατεία του Σταυρού έχει απαθανατιστεί η μοναδική φωτογραφία-ντοκουμέντο, που δείχνει τον Ζέρβα να σέρνει το χορό μ’ ένα ποτήρι τσίπουρο στο χέρι, ενώ τον ακολουθούν ο Βελουχιώτης, το πρωτοπαλίκαρό του ο Περικλής, με το ψευδώνυμο «Χουλιάρας», και, τελευταίος, ο ελληνομαθής ταγματάρχης Γουντχάουζ, ένας εκ των επικεφαλής της αγγλικής αποστολής…..” (Πηγή : https://elsito.gr/)
Ο ιστορικός χορός των Ανταρτών του Γοργοποτάμου στο Γαρδίκι Φθιώτιδας. Μπροστά ο Ναπολέων Ζέρβας, ακολουθεί ο Άρης Βελουχιώτης, ο Καπετάν Περικλής και ο Άγγλος Κρις Γούντζχαουζ. Η συνάντηση των αρχηγών, Ζέρβα, Βελουχιώτη, Περικλή, Κρις στις 13 Νοεμβρίου 1942 στη Βίνιανη έγινε χάρη στην πρωτοβουλία του στρατηγού Ζέρβα, γιατί η περιοχή στην οποία θα γινόταν η επιχείρηση ήταν του ΕΛΑΣ, και ο στρατηγός δεν ήθελε να υπάρχουν παρεξηγήσεις. (Φωτο & σχόλιο από το άρθρο του Δ. Μανακανάτα ΓΟΡΓΟΠΟΤΑΜΟΣ, 65 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ στο περιοδικό Πόλεμος & Ιστορία, Νοέμβριος 2007)
ΤΗΝ 12,30΄ ΕΚΚΙΝΟΥΜΕΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΒΟΥΛΠΗΝ. ΠΕΡΝΟΥΜΕ ΤΟΝ ΑΓΡΑΦΙΩΤΙΚΟΝ ΠΟΤΑΜΟΝ ΤΗΝ 15,00΄. ΤΗΝ 16,40 ΦΘΑΝΟΜΕΝ ΕΙΣ ΣΥΝΟΙΚΙΣΜΟΝ ΤΟΥ ΚΕΡΑΣΟΒΟΥΠΛΙΟΥ ΟΝΟΜΑΖΟΜΕΝΟΝ ΚΑΙ ΤΗΝ 17,40΄ ΦΘΑΝΟΜΕΝ ΕΙΣ ΚΕΡΑΣΟΒΟΝ, ΩΡΑΙΟΝ ΧΩΡΙΟΝ ΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΤΟΥ ΟΠΟΙΟΥ ΜΑΣ ΥΠΕΔΕΧΘΗΣΑΝ ΜΕ ΜΕΓΑΛΟΝ ΕΝΘΟΥΣΙΑΣΜΟΝ ΚΑΙ ΜΑΣ ΠΕΡΙΠΟΙΗΘΗΚΑΝ. Ο ΑΡΧΗΓΟΣ ΩΜΙΛΗΣΕ ΣΤΟΥΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΘΕΝΤΑΣ ΠΡΟΕΣΤΟΥΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ, ΔΙ ΟΛΙΓΩΝ ΘΕΡΜΩΝ ΠΑΤΡΙΩΤΙΚΩΝ ΛΟΓΩΝ. ΕΚ ΜΕΡΟΥΣ ΤΟΥ ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΗ ΕΡΧΕΤΑΙ Ο ΚΟΥΤΣΟΚΩΣΤΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΝ ΟΤΙ Η ΥΠΟ ΤΟΝ ΑΡΗ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗ ΟΜΑΔΑ ΠΡΟΤΙΘΕΤΑΙ ΝΑ ΜΑΣ ΚΤΥΠΗΣΗ. Ο ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΗΣ ΜΕ ΤΟΝ ΑΡΗ ΕΧΟΥΝ ΔΙΑΦΩΝΗΣΕΙ ΜΕΧΡΙΣ ΑΛΛΗΛΟΕΞΟΝΤΩΣΕΩΣ. ΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ. ΔΙΑ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΕΙΔΟΠΟΙΕΙΤΑΙ Ο ΑΡΗΣ ΟΠΩΣ ΕΛΘΗ ΠΡΟΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΙΝ ΜΑΣ ΕΙΣ ΒΗΝΙΑΝΗΝ. ΜΕΤΑ 2ΩΡΟΝ ΑΝΑΠΑΥΣΙΝ ΑΝΑΧΩΡΟΥΜΕΝ ΔΙΑ ΒΗΝΙΑΝΗΝ ΟΠΟΥ ΦΘΑΝΟΜΕΝ ΤΗΝ 23ην ΩΡΑΝ. ΔΙΑΝΥΚΤΕΡΕΥΣΑΜΕΝ ΕΙΣ ΔΗΜΗΤ.ΚΑΡΑΓΙΩΡΓΟΝ Ο ΟΠΟΙΟΣ ΜΑΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕ ΜΕ ΤΙΣ ΠΕΡΙΠΟΙΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΤΡΟΠΟΥΣ ΤΟΥ._
14-11-42
ΤΑΣ ΠΡΩΙΝΑΣ ΩΡΑΣ ΕΡΧΕΤΑΙ Ο ΑΡΗΣ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΟΜΑΔΑ ΤΟΥ. ΣΥΝΕΖΗΤΗΣΑΝ ΜΕ ΤΟΝ ΑΡΧΗΓΟΝ ΑΡΚΕΤΑ. ΤΟΥ ΕΞΕΘΕΣΕΝ Ο ΑΡΧΗΓΟΣ ΤΟΝ ΣΚΟΠΟΝ ΤΗΣ ΚΙΝΗΣΕΩΣ ΜΑΣ ΕΙΣ ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΠΡΟΤΕΙΝΕ ΕΑΝ ΘΕΛΕΙ ΝΑ ΣΥΜΜΕΤΑΣΧΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΝ. ΕΔΕΧΘΗ ΝΑ ΣΥΜΜΕΤΑΣΧΗ. ΜΕΤΑ ΤΟ ΦΑΓΗΤΟ ΤΗΝ 12ην ΩΡΑΝ ΑΝΑΧΩΡΟΥΜΕΝ ΑΦΗΣΑΝΤΕΣ ΜΙΑ ΟΜΑΔΑ ΥΠΟ ΤΟΝ ΚΑΝΤΙΓΙΑΝΝΗΝ ΜΕ 13 ΑΝΔΡΕΣ ΟΠΩΣ ΕΠΙΣΗΣ ΚΑΙ Ο ΑΡΗΣ ΑΦΗΣΕ ΜΙΑΝ ΟΜΑΔΑ ΥΠΟ ΤΟΝ ΕΡΜΗΝ ΚΑΙ 20 ΑΝΔΡΕΣ. ΤΗΝ 14 ΩΡΑΝ ΦΘΑΝΟΜΕΝ ΕΙΣ ΣΤΕΝΩΜΑ. ΘΑΥΜΑΣΙΟ ΧΩΡΙΟ ΜΕ ΠΟΛΛΑ ΦΡΟΥΤΑ. ΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΜΑΣ ΥΠΕΔΕΧΘΗΣΑΝ ΜΕ ΕΝΘΟΥΣΙΑΣΜΟΝ, ΜΑΣ ΠΕΡΙΠΟΙΗΘΗΚΑΝ, ΤΗΝ 20ην ΩΡΑΝ ΦΘΑΝΟΜΕΝ ΕΙΣ ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΔΑ, ΜΕΓΑΛΟ ΚΑΙ ΠΛΟΥΣΙΟ ΧΩΡΙΟ. ΔΙΑΝΥΚΤΕΡΕΥΣΑΜΕΝ ΕΙΣ ΤΟΥ ΘΩΜΑ ΚΑΡΑΠΙΠΕΡΗ. Η ΥΠΟΔΟΧΗ ΤΟΥ ΗΤΟ ΨΥΧΡΟΤΑΤΗ. ΕΚΕΙ ΕΠΛΗΡΟΦΟΡΗΘΗΜΕΝ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟΝ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΟΥ ΒΑΡΔΑ ΘΕΙΟΥ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΠΑΔΑΚΗ._
15-11-42
ΤΗΝ 10,30΄ ΩΡΑΝ ΑΝΑΧΩΡΟΥΜΕΝ. ΑΝΕΒΑΙΝΟΜΕΝ ΣΤΗΝ ΚΟΡΥΦΗΝ ΤΟΥ ΒΕΛΟΥΧΙΟΥ. ΚΡΥΟ ΚΑΙ ΟΜΙΧΛΗ. ΑΝΑΠΑΥΟΜΕΘΑ ΟΛΙΓΟΝ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΑΓΙΟΥΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥΣ, ΠΕΡΝΟΥΜΕΝ ΤΗΝ ΔΗΜΟΣ. ΟΔΟΝ ΚΑΡΠΕΝΗΣΙΟΥ-ΛΑΜΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ 20ην ΩΡΑΝ ΦΘΑΝΟΜΕΝ ΕΙΣ ΤΑ ΠΟΥΓΚΑΚΙΑ. ΚΑΛΟ ΧΩΡΙΟ ΚΑΙ ΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΤΟΥ ΠΟΛΥ ΦΙΛΟΞΕΝΟΙ. ΔΙΑΝΥΚΤΕΡΕΥΟΜΕΝ ΕΙΣ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΓΕΩΡ. ΜΑΚΡΗ ΤΟΥ ΟΠΟΙΟΥ Η ΠΕΡΙΠΟΙΗΤΙΚΟΤΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΘΥΜΙΑ ΔΕΝ ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΤΑΙ. ΕΙΝΑΙ ΑΓΝΟΣ ΕΛΛΗΝ. ΕΝΤΟΣ ΕΛΑΧΙΣΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΕΤΟΙΜΑΣΕ ΤΡΟΦΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΝΔΡΕΣ ΚΑΙ ΟΛΗΝ ΤΗΝ ΝΥΚΤΑ ΔΕΝ ΗΣΥΧΑΣΕ._
16-11-42
ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΔΙΑΝΟΜΗΝ ΤΟΥ ΠΡΩΙΝΟΥ ΣΥΣΣΙΤΙΟΥ Ο ΑΡΧΗΓΟΣ ΩΜΙΛΗΣΕ ΔΙΑ ΜΑΚΡΟΝ ΑΝΑΠΤΥΞΑΣ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΘΕΝΤΑΣ ΚΑΤΟΙΚΟΥΣ ΤΟΥΣ ΣΚΟΠΟΥΣ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΜΑΣ ΑΓΩΝΟΣ. ΤΗΝ 10,30΄ ΑΝΑΧΩΡΟΥΜΕΝ. ΠΕΡΝΟΥΜΕΝ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΙΟΝ ΚΑΙ ΤΗΝ 12,30΄ ΦΘΑΝΟΜΕΝ ΕΙΣ ΤΟ ΓΑΡΔΙΚΙ ΟΜΙΛΑΙΩΝ. ΘΕΡΜΗ ΥΠΟΔΟΧΗ ΥΠΟ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΕΚ ΤΩΝ ΟΠΟΙΩΝ ΠΟΛΛΟΙ ΕΙΝΑΙ ΕΑΜΙΤΑΙ. ΕΠΙΚΟΛΟΥΘΗΣΕ ΧΟΡΟΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΤΗΡΕΙΤΑΙ ΜΕΓΑΛΟΣ ΕΝΘΟΥΣΙΑΣΜΟΣ, ΩΜΙΛΗΣΕ Ο ΑΡΧΗΓΟΣ ΠΡΩΤΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑ Ο ΑΡΗΣ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗΣ. ΤΗΝ 15ην ΩΡΑΝ ΑΝΑΧΩΡΟΥΜΕΝ. ΠΕΡΝΟΥΜΕ ΤΗΝ ΣΤΑΓΙΑ ΚΑΙ ΦΘΑΝΟΜΕΝ ΕΙΣ ΚΥΡΙΑΚΟΧΩΡΙ ΟΠΟΥ ΚΑΘΙΣΑΜΕΝ ΕΩΣ ΤΗΝ 19ην ΩΡΑΝ. ΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΜΑΣ ΕΠΕΦΥΛΑΞΑΝ ΘΕΡΜΟΤΑΤΗΝ ΥΠΟΔΟΧΗΝ. ΤΗΝ 23ην ΩΡΑΝ ΦΘΑΝΟΜΕΝ ΕΙΣ ΤΟ ΧΩΡΙΟΝ ΑΡΓΥΡΙΑ ΕΙΣ ΤΟ ΟΠΟΙΟΝ ΚΑΤΟΙΚΕΙ Ο ΠΡΟΔΟΤΗΣ ΚΑΡΑΜΠΙΝΑΣ ΤΟΝ ΟΠΟΙΟΝ ΣΥΛΑΜΒΑΝΕΙ Η ΟΜΑΣ ΤΟΥ ΑΛΕΞ. ΖΕΡΒΑ ΚΑΙ ΔΙΑΤΑΣΣΕΤΑΙ ΝΑ ΚΑΗ ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΟΥ ΥΠΟ ΤΩΝ ΕΑΜΙΤΩΝ. ΜΕΤΑ ΜΙΚΡΑΝ ΑΝΑΠΑΥΣΙΝ ΑΝΑΧΩΡΟΥΜΕΝ ΔΙΑ ΚΟΛΟΚΥΘΙΑΝ._
17-11-42
ΤΗΝ 2αν ΩΡΑΝ ΦΘΑΝΟΜΕΝ ΕΙΣ ΤΗΝ ΚΟΛΟΚΥΘΙΑΝ. ΜΑΣ ΠΕΡΙΜΕΝΑΝ ΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ. Ο ΠΑΠΑΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΕΑΜΙΤΗΣ. ΔΙΑΝΥΚΤΕΡΕΥΣΑΜΕΝ ΕΙΣ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΙΩΑΝ. ΤΖΟΡΤΖΟΥ Ο ΟΠΟΙΟΣ ΜΑΣ ΠΕΡΙΠΟΙΗΘΗΚΕ. ΕΔΩ ΣΥΝΑΝΤΗΣΑ ΤΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ ΜΟΥ ΑΔΕΛΦΟΥΣ ΚΩΣΤΑΝ ΚΑΙ ΘΑΝΑΣΗΝ ΚΩΤΣΟΒΟΛΟΝ. ΤΗΝ 9,30΄ΩΡΑΝ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΑΠΑΓΧΟΝΙΣΙΣ ΤΟΥ ΠΡΟΔΟΤΟΥ ΚΑΡΑΜΠΟΥΛΑ ΚΑΤΑ ΓΕΝΙΚΗΝ ΑΠΑΙΤΗΣΙΝ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΟΠΟΙΟΥΣ ΕΙΧΕ ΚΑΝΕΙ ΠΟΛΛΑ ΚΑΚΑ. ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΑΠΑΓΧΟΝΙΣΜΟΝ ΟΙ ΕΑΜΙΤΑΙ ΑΠΟΔΕΙΚΝΥΟΥΝ ΚΑΙ ΚΑΚΟΥΡΓΑ ΕΝΣΤΙΚΤΑ ΤΩΝ ΕΙΣ ΤΟΝ ΝΕΚΡΟΝ. ΤΗΝ 10,30΄ ΑΝΑΧΩΡΟΥΜΕΝ. ΔΡΟΜΟΣ ΑΝΗΦΟΡΙΚΟΣ. ΤΗΝ 15,30 ΦΘΑΝΟΜΕΝ ΕΙΣ ΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΗΝ ΚΑΙ ΤΗΝ 16,30΄ ΕΙΣ ΤΗΝ ΔΑΦΝΗ. ΕΠ ΟΛΙΓΟΝ ΑΝΑΠΑΥΟΜΕΘΑ. ΑΡΧΙΖΕΙ ΒΡΟΧΗ ΚΑΙ ΧΙΟΝΙ ΑΛΛΑ ΤΟΥΤΟ ΔΕΝ ΜΑΣ ΕΜΠΟΔΙΖΕΙ ΝΑ ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΗΣΩΜΕΝ ΤΗΝ ΠΟΡΕΙΑΝ ΜΑΣ. ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑΤΙ ΣΤΙΣ 12 ΤΑ ΜΕΣΑΝΥΚΤΑ ΠΡΕΠΕΙ Ο ΚΡΙΣ ΝΑ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΣΤΟΝ EDDIE, ΣΤΗΝ ΓΚΙΩΝΑ ΥΠΟ ΒΡΟΧΗΝ ΚΑΙ ΧΙΟΝΙ ΒΑΔΙΖΟΜΕΝ ΚΑΙ ΤΗΝ 18ην ΩΡΑΝ ΠΕΡΝΟΥΜΕΝ ΤΟ ΧΩΡΙΟΝ ΚΑΣΤΡΙΩΤΙΣΣΑ ΚΑΙ ΤΗΝ 19,30 ΦΘΑΝΟΜΕΝ ΕΙΣ ΜΑΥΡΟ ΛΗΘΑΡΙ. ΧΩΡΙΟ ΚΑΛΟ ΑΛΛΑ ΑΦΙΛΟΞΕΝΟ. ΜΕΤΑ ΔΥΣΚΟΛΙΑΣ ΕΓΚΑΤΕΣΘΗΜΕΝ, ΜΑΛΙΣΤΑ ΔΕ Ο ΙΑΤΡΟΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΗΡΝΗΘΗ ΝΑ ΦΙΛΟΞΕΝΗΣΗ 3 ΑΞ/ΚΟΥΣ ΜΑΣ. ΕΚΛΗΘΗ ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΑΡΧΗΓΟΥ ΚΑΙ ΠΑΡ ΟΛΙΓΟΝ ΝΑ ΕΞΕΤΕΛΕΙΤΟ ΔΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΔΟΤΙΚΗΝ ΚΑΙ ΑΝΤΕΘΝΙΚΗΝ ΣΤΑΣΙΝ ΤΟΥ. Ο ΤΑΓ/ΧΗΣ ΚΡΙΣ ΜΕ ΤΟΝ Λ/ΓΟΝ ΜΥΡΙΔΑΚΗΝ ΜΙΧΑΗΛ ΑΝΑΧΩΡΟΥΝΕ ΔΙΑ ΓΚΙΩΝΑ ΠΡΟΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΙΝ ΤΟΥ EDDIE._
Στη φωτογραφία : 12 Νοεμβρίου 1942 – Οι αντάρτες του ΕΔΕΣ αναχωρούν για το πρώτο και μεγαλύτερο σαμποτάζ της κατεχόμενης Ευρώπης : την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου (Φωτο & σχόλιο από το άρθρο του Δ. Μανακανάτα ΓΟΡΓΟΠΟΤΑΜΟΣ, 65 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ στο περιοδικό Πόλεμος & Ιστορία, Νοέμβριος 2007)
«Εις τάς 30 Σεπτεµβρίου 1942 έπεφτε από τον ουρανό προερχόµενη από την Αίγυπτο Αγγλική Στρατιωτική Αποστολή στην περιφέρεια της Γκιώνας µε την εντολή εκ µέρους του Στρατηγείου Μέσης Ανατολής, να ενεργήσει σε συνεργασία µε τους αντάρτες του ΕΑΜ για την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάµου ή του Ασωπού. Κυριότερα µέλη της αποστολής αυτής ήταν ο ταξίαρχος Έντυ, ο συνταγµατάρχης Κρις, ο συνταγµατάρχης Τοµ και άλλοι δεκαεπτά αξιωµατικοί και στρατιώτες του Βρετανικού Στρατού. Τα αεροπλάνα µετέφεραν και διάφορα υλικά για την ανατίναξη. Εις την περιοχήν της προσγειώσεως του συνεργείου αυτού, αντί να συναντήσουν αντάρτες του ΕΑΜ όπως υποσχέθηκε η εν Καΐρω Ελληνική Κυβέρνηση συνάντησαν ληστές υπό τον Καραλίβανον, οι οποίοι διήρπασαν τα περισσότερα υλικά, µέχρι και της ζύµης του δυναµίτου, τον οποίον εξέλαβον ως “χαλβάν” και άρχισαν να τον καταβροχθίζουν.
Η εντολή του Σ.Μ.Α. ήτο η ανατίναξις να γίνει το συντοµότερον. Οι αντάρτες ήταν έτοιµοι, όπως έλεγε το ΕΑΜ Αθηνών στην ελληνική κυβέρνηση, και δεν θα χρειαζόταν παρά µια απλή αναγνώρισις.
Από την πρώτη όµως στιγµή η απογοήτευση της Αποστολής υπήρξε µεγάλη. Πιεζόµενοι οι Άγγλοι αξιωµατικοί από τους ληστές και από τον κίνδυνο να συλληφθούν από τους Ιταλούς, µαστιζόµενοι από την πείναν αναγκάστηκαν να καταφύγουν σε µια σπηλιά πλησίον της Στρούµης. Εκεί, επί πενήντα ηµέρες τους έφερε κρυφά λίγη µποµπότα κάποιος ονόµατι Νίκος Μπέης, ο οποίος και παρασηµοφορήθηκε αργότερα από την Αγγλική Κυβέρνηση.
Οι αντάρτες του ΕΑΜ δεν βρίσκονταν πουθενά. Υπήρχαν ή δεν υπήρχαν αντάρτες του ΕΑΜ; Υπήρχαν δύο οµάδες, η µία υπό τον Άρη Βελουχιώτη και η άλλη υπό τον Άθων Ρουµελιώτη. Η υπό τον Άρη έδρα στην περιφέρεια του Καρπενησίου. Εκεί την συνάντησαν τρία µέλη της ίδιας Αγγλικής Αποστολής τα οποία έπεσαν εκεί κατά λάθος. Και µ’ όλον ότι ο επικεφαλής αξιωµατικός Ταγµατάρχης Θέµις εδήλωσεν εις τον επί κεφαλής αξιωµατικόν του ΕΑΜ ότι πρέπει να συναντήση την άλλην Αποστολήν εις Γκιώνιαν διά την ανατίναξιν του Γοργοποτάµου και καθόρισε την θέσιν της δεν την συνήντησε παρά µετά ένα και ήµισυ µήνα. Η άλλη έδρα εις την Ακαρνανίαν υπό τον Άθων Ρουµελιώτην.
Η Αγγλική Αποστολή προσεπάθησε να πείση τας Οµάδας αυτάς του ΕΑΜ να συνεργασθούν µαζί της δια την ανατίναξιν του Γοργοποτάµου. Επί ένα και ήµισυ µήνα αι αλλεπάλληλοι προσπάθειαι της αποστολής κατέληξαν πάντοτε εις αποτυχίαν. Η οµάς και του Άρη Βελουχιώτη και του Άθω Ρουµελιώτη ηρνούντο να συνεργασθούν. Επί πλέον ηγνόησαν πλήρως την παρουσίαν των Άγγλων αλεξιπτωτιστών πλήν του Καραλίβανου, ο οποίος εµελέτα κακά και εναντίον αυτής της ζωής των Άγγλων. Αν τας πράξεις του Καραλίβανου τας καθοδηγεί το ΕΑΜ δεν γνωρίζοµεν. Πάντως ο περιβόητος και επικηρυγµένος αυτός ληστής ήτο εις επαφήν µε τας Οµάδας του ΕΑΜ (λέγοµεν ΕΑΜ διότι δεν είχαν ακόµη σχηµατισθεί ο ΕΛΑΣ). Αργότερα διαπιστώσαµεν ότι και ο Άρης και ο ∆ηµητρίου (υπίλαρχος) συνεδέοντο µε τον Καραλίβανον.
Ο Ταξίαρχος Έντυ απελπισθείς να πείση τας Οµάδας του ΕΑΜ διά την επιχείρησιν, εσκέφθη δύο πράγµατα. Ή να επιχειρήση µόνον µε την υπάρχουσαν µικράν δύναµίν του και τους ολίγους Έλληνας που θα εύρισκεν από τα γύρω χωριά (εζήτησεν την ενίσχυσιν του σταθµού Χωροφυλακής … ενωµοτάρχης ∆ερµιντζάκης) ίνα ζητήση την ενίσχυσιν ενός Συνταγµατάρχου Ζέρβα, ο οποίος έδρα εις τον Βάλτον και τα Τζουµέρκα, ως είχεν πληροφορηθή φεύγων από το Κάιρον.
Επροτίµησε να στείλη τον Συνταγµατάρχην W (Κρις Γούντχαουζ) εις Βάλτον.
Έτσι, καθ’ ην στιγµήν αι Οµάδες του Ζέρβα εµάχοντο εις Γάβροβον από τας 20 Οκτωβρίου εναντίον επτά Ιταλικών Ταγµάτων κατέφθανεν εις Σάκαρεος (Περδικάκι) ο ανωτέρω Συνταγµατάρχης. Ο υπασπιστής του Ζέρβα υπολοχαγός Μυριδάκης τον ανέµενε και τον οδήγησε εις Αργύρια (Απεραντίων), όπου εβρίσκετο ο Ζέρβας αναµένων την άφιξιν των Οµάδων του Άθω Ρουµελιώτη διά µιαν κοινήν ενέργειαν εναντίον των Ιταλών ως είχεν συµφωνηθή από πριν την 27ην Οκτωβρίου. Την οµάδα του Άθω Ρουµελιώτη είχεν ενισχύση ο Ζέρβας κατά την πρώτην συνάντησιν διά πέντε εκατοµµυρίων δραχµών της τότε εποχής. Η οµάς του Ρουµελιώτη δεν ενεφανίσθη.
Έτσι, την 13ην Νοεµβρίου εκατόν πεντήκοντα άνδρες υπό τον Ζέρβαν ξεκινούσαν για το Μαύρο Λιθάρι. Ο Άγγλος Συνταγµατάρχης ονοµάσθη από τον Στρατηγόν Ζέρβαν Ευάγγελος Χρήστου (εκ του Κρις). Το υπόλοιπον των δυνάµεών του παρέµεινεν εις την περιοχήν του Γαβρόβου διά να εξακολουθήση τον αγώνα εναντίον των Ιταλών.
Πρώτη µέρα πορείας µέχρι Βούλπι. ∆ευτέρα εις Βίνιαννη. Από το Κεράσοβον πληροφορηθείς ο Ζέρβας ότι ο Άρης µε την Οµάδα του ευρίσκετο εις την περιοχήν τον ειδοποίησεν δι’ εκτάκτου συνδέσµου να συναντηθούν εις Βίνιανην. Μόλον που η δύναµις των ανδρών του ήταν αρκετή για την επιχείρησιν του Γοργοποτάµου, διότι ο Ζέρβας περνούσε από µια περιφέρεια που έδρα µία άλλη δύναµις, ενόµισε πως ήταν ζήτηµα λεπτότητος να καλέση και την οµάδα αυτήν να λάβη µέρος, επίσης να καθωρισθή µια κοινή κατεύθυνσις δια τον αγώνα. Το ίδιο βράδυ κατέφθανεν αγγελιοφόρος του Άθω Ρουµελιώτη προς τον Ζέρβαν και του ανεκοίνωσε να αποφύγη να προχωρήση προς Νοµόν διότι ο Άρης είχεν λάβη απόφασιν να τον δολοφονήση. Την προηγούµενην ηµέραν ο Άρης µε τον Ρουµελιώτην είχαν διαφωνήση επί του ποιος θα πάρη την Αρχηγίαν της Ρούµελης, και έτσι ο Ρουµελιώτης έφυγεν από το ΕΑΜ. Αργότερα, ο τελευταίος έδρασεν ληστρικώς ως ανεξάρτητος Εαµίτης.
Την επαύριον κατέφθανεν ο Άρης µε την οµάδα του. Εις µίαν σύσκεψιν Ζέρβα, Άρη και Κρις, ο Άρης εδέχθη να ακολουθήση τον Ζέρβα διά την επιχείρησιν. Οι Οµάδες ξεκίνησαν την επαύριον όλες µαζί. Τρίτη ηµέρα πορείας, σταθµός εις Αγία Τριάδα. Τετάρτη εις Πουγκάκια. Πέµπτη εις Κολοκυθιάν. Έκτη εις Μαύρο Λιθάρι……..» (Από την αυτούσια µαρτυρία του Κοµνηνού Πυροµάγλου, ενός εκ των συντελεστών της επιχείρησης, όπως εκδόθηκε για πρώτη φορά το Σάββατο στις 25 Νοεµβρίου του 1944 στην τότε καθηµερινή εφηµερίδα «Ο ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΗΣ» που εκδιδόταν στα Ιωάννινα. Περιοδικό Πόλεμος & Ιστορία, Νοέμβριος 2007)
Στη φωτογραφία η πρώτη συνάντηση του Κρις Γούντχαουζ με τον στρατηγό Ζέρβα στο χωριό Αργύρι και η απαρχή της συνεργασίας του ΕΔΕΣ με το στρατηγείο Μέσης Ανατολής υπό τον απόηχο μιας πολυήμερης μάχης του ΕΔΕΣ με τους Ιταλούς. Χαρακτηριστικό είναι ότι ο Κρις εμφανίζεται ταλαιπωρημένος, ύστερα από την ανεπιτυχή αναζήτηση επί 45 ημέρες των ομάδων του ΕΑΜ….. (Φωτο & σχόλιο από το άρθρο του Δ. Μανακανάτα ΓΟΡΓΟΠΟΤΑΜΟΣ, 65 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ στο περιοδικό Πόλεμος & Ιστορία, Νοέμβριος 2007)
Αεροφωτογραφία της Άρτας και του Αράχθου το 1971, από τα επίσημα αρχεία της Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού (Γ.Υ.Σ).. Διακρίνεται η Περιφερειακή οδός, το ποτάμι που φτάνει σχεδόν μέχρι τα τείχη του Κάστρου και η περιοχή του Τριγώνου, κατάφυτη με πορτοκαλιές. Σήμερα είναι γεμάτη πολυκατοικίες….
Πολλοί λίγοι γνωρίζουν ότι ο παραγωγός της ταινίας “Με τη λάμψη στα μάτια” είναι ο Αρτηνός Γιώργος Στεργίου. Ο Γ. Στεργίου γεννήθηκε στην Άρτα τη δεκαετία του ’30. Υπήρξε σκηνογράφος και παραγωγός ελληνικών και αμερικάνικων ταινιών, τηλεοπτικών σειρών και θεατρικών παραστάσεων.
Κινηματογραφικές ταινίες στις οποίες έκανε τα σκηνικά είναι : Αγάπη και θύελλα (1961), Αδίστακτοι (1965), Αν έχεις τύχη… (1964), Απουσίες ( 1987), Είναι ένας… τρελός τρελός τρελός Βέγγος (1965), Η Χιονάτη και τα 7 γεροντοπαλλήκαρα (1960), Η γυναικοκρατία (1973), Θα σε κάνω βασίλισσα (1964), Με τη λάμψη στα μάτια (1966), Ο Αστραπόγιαννος (1970), Ο θάνατος θα ξανάρθει (1961), Οι άγγελοι της αμαρτίας (1966), Πάρε κόσμε (1967), Της κακομοίρας (1963), Το τεμπελόσκυλο (1963), Φτωχαδάκια και λεφτάδες (1961)
Στη φωτογραφία ο Γιώργος Στεργίου στην 8η Γυμνασίου ποζάρει με συμμαθητές του, με φόντο το Γεφύρι. Όρθιοι από δεξιά : Γεώργιος Στεργίου (σκηνογράφος, παραγωγός ταινιών), Τάκης Αυδίκος και Γεώργιος Παπαϊωάννου. Κάτω δεξιά : Κων/νος Σκουτέρης, Κων/νος Τζίμας και Χρήστος Χούσος (φιλόλογος). (Φωτο από αρχείο Χ. Χούσου, Παρουσίαση Κ. Μπανιάς)
Μια ακόμη ταινία που γυρίστηκε στην περιοχή μας, με γυρίσματα στο Πέτα, τον Άραχθο και το Κάστρο της Άρτας και κομπάρσους τους κατοίκους της περιοχής, είναι η ταινία του Π. Γλυκοφρύδη “Με τη λάμψη στα μάτια….”, παραγωγή του Γιώργου Στεργίου. Στη διάρκεια της Κατοχής, οι κατακτητές σκοπεύουν να εκτελέσουν τριάντα άντρες για αντίποινα στο φόνο ενός στρατιώτη τους από τους αντάρτες. Ανάμεσα στους μελλοθάνατους βρίσκονται και τρία αδέλφια. Οι χωριανοί ζητούν από τον Γερμανό αξιωματικό να χαρίσει τη ζωή σε ένα από τα τρία αδέλφια και εκείνος δέχεται, εφόσον ο πατέρας τους επιλέξει αυτόν που θα επιζήσει…
Με τη Λάμψη στα Μάτια του Πάνου Γλυκοφρύδη | 1966 | 94′ | Παραγωγή: Γιώργος Στεργίου | Σενάριο: Πάνος Γλυκοφρύδης | Διεύθυνση Φωτογραφίας: Συράκος Δανάλης | Ειδικός Συνεργάτης: Ιάκωβος Καμπανέλλης | Μουσική: Χρήστος Λεοντής | Παίζουν οι: Λαυρέντης Διανέλλος, Ανέστης Βλάχος, Γιώργος Φούντας, Γιάννης Φέρτης, Ξένια Καλογεροπούλου, Καίτη Παπανίκα | Βραβεία – Διακρίσεις: Βραβεία Σεναρίου, Α’ Ανδρικού Ρόλου, Μουσικής και Τιμητική Διάκριση για τον Ανέστη Βλάχο στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης 1966.
Στη φωτογραφία αφίσα για την προβολή της ταινίας σε εφημερίδα της εποχής. (Φωτο από προσωπική συλλογή)
“Ο Οθωμανός πρόξενος της Άρτας και ένας Τούρκος αξιωματικός πίνουν μπύρα με Έλληνες αξιωματικούς, κοντά στο τουρκικό ταχυδρομείο”. Η φωτογραφία προέρχεται μάλλον από γαλλική εφημερίδα της εποχής , όταν γινόταν η διαπραγμάτευση για την προσχώρηση της Άρτας στην Ελλάδα το 1880. (Πηγή : 21 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1913, ΠΗΡΑΜΕ ΤΑ ΓΙΑΝΝΕΝΑ……., Ιωάννινα, 2013)
Χάρτης που συντάχθηκε στα τέλη 19ου – αρχές 20ου αιώνα, στον οποίον καταγράφονται τα χριστιανικά σχολεία και εκκλησίες του βιλαετιού των Ιωαννίνων. Στην Ήπειρο τα ελληνικά σχολεία κυριαρχούσαν απόλυτα, υπήρχαν μόνο 3 ρουμανικά σχολεία στα Γιάννινα και 2 ιταλικά στην Αυλώνα. Η πυκνότητα των ελληνικών σχολείων ιδιαίτερα στις περιοχές Αργυροκάστρου (Δέλβινο, Πρεμετή, Χειμάρρα, Τεπελένι, Πωγώνι) καθώς και των Ιωαννίνων ήταν εκπληκτική. Υπήρχαν 726 σχολεία με 28.500 μαθητές και 900 δασκάλους. (Πηγή : https://zosimaia.gr/)
Ένας χάρτης, που περιέχει τις γραμμές εξυπηρέτησης Tatar και Mültezîm, τυπωμένος για να χρησιμοποιηθεί από την Tatar Post για τον υπολογισμό του κόστους του υλικού που θα σταλεί από τον Οθωμανικό Ταχυδρομικό Οργανισμό… (TATAR POSTALARI). Ο Οθωμανικός Ταχυδρομικός Οργανισμός ιδρύθηκε μεταξύ 1840 και 1862 για να παραδίδει κρατικά έγγραφα. Οι Αγγελιαφόροι ή Σάις ονομάζονταν Τάταροι, ένα όνομα που κληρονομήθηκε από την Οθωμανική Αυτοκρατορία μέσω των Σελτζούκων και του Ιλχανλί και από την εποχή του Τζένγκις Χαν. Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα στο λινκhttps://docplayer.biz.tr/4999596-Osmanli-tataran-teskilat-i-tatar-postalari.html?fbclid=IwAR1WYOf57-26YvP-SEHvuvnhDtwUvG8dMCnq66TonZiAuD-KMhzC4i-e00c
Στη φωτογραφία μέρος του χάρτη που δείχνει τα ταχυδρομικά χάνια (Τατάρ χάν) της οθωμανικής αυτοκρατορίας και τις ταχυδρομικές διαδρομές στην Ήπειρο και Θεσσαλία.
Χρησιμοποιούμε cookies για την σωστή λειτουργία του ιστότοπου, καθώς και για βελτίωση των υπηρεσιών μας προς εσάς. Με τη χρήση αυτή της ιστοσελίδας, αποδέχεστε την Πολιτική Απορρήτου μας.
This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may affect your browsing experience.
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. These cookies ensure basic functionalities and security features of the website, anonymously.
Cookie
Duration
Description
cookielawinfo-checkbox-analytics
11 months
This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Analytics".
cookielawinfo-checkbox-functional
11 months
The cookie is set by GDPR cookie consent to record the user consent for the cookies in the category "Functional".
cookielawinfo-checkbox-necessary
11 months
This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookies is used to store the user consent for the cookies in the category "Necessary".
cookielawinfo-checkbox-others
11 months
This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Other.
cookielawinfo-checkbox-performance
11 months
This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Performance".
viewed_cookie_policy
11 months
The cookie is set by the GDPR Cookie Consent plugin and is used to store whether or not user has consented to the use of cookies. It does not store any personal data.
Functional cookies help to perform certain functionalities like sharing the content of the website on social media platforms, collect feedbacks, and other third-party features.
Performance cookies are used to understand and analyze the key performance indexes of the website which helps in delivering a better user experience for the visitors.
Analytical cookies are used to understand how visitors interact with the website. These cookies help provide information on metrics the number of visitors, bounce rate, traffic source, etc.
Advertisement cookies are used to provide visitors with relevant ads and marketing campaigns. These cookies track visitors across websites and collect information to provide customized ads.