Δόξες Αγήραντες του Δεσποτάτου

Ο Ιγνάτιος, κατά κόσμο  Ιωάννης Μπάμπαλος ή Κακουγδός, διετέλεσε μητροπολίτης Άρτης από το 1794 μέχρι το 1805 και υπήρξε μια έντονα αμφιλεγόμενη προσωπικότητα. Όπως ήδη αναφέρθηκε στο χρονικό του W.M. Leake που φιλοξενήθηκε στη Μητρόπολη της Άρτας από τον Ιγνάτιο, ο Αλής του είχε παραχωρήσει ευρύτατες πολιτικές εξουσίες. Αντί να γίνεται δυσάρεστος στους ραγιάδες με τις αρπαχτικές φορολογίες, ανέθετε στον μητροπολίτη καθήκοντα φοροεισπράκτορα. Κι όπως φαίνεται ο Ιγνάτιος φρόντιζε να ικανοποιεί τις αξιώσεις του Αλή με σχολαστική ευσυνειδησία.

Ο Leake εξιστορεί το εξής περιστατικό σε κάποιο άλλο σημείο του χρονικού του : Μια χρονιά ο Αλής ανέθεσε την επιστασία της περισυλλογής των εισοδημάτων στον δεσπότη της Άρτας με την εντολή να γίνει καλά η δουλειά. Επειδή ακολούθησαν ένα σωρό παράπονα για αδικίες, ο βεζίρης ανακοίνωσε στους κατοίκους πως όταν θα παραδώσουν την άλλη φορά  τα νέα δοσίματα ο δεσπότης θα αφαιρέσει συνολικά 80 πουγκιά για να ικανοποιηθούν. Αλλά όταν ήρθε η στιγμή να αφαιρέσει τα 80 πουγκιά που είχε υποσχεθεί αξίωσε το παλαιό ποσό κι άφησε το δεσπότη να ξεμπλέξει με τα χωριά. Γράφει χαρακτηριστικά : “Ο βεζίρης, μ’ όλο που ταλαιπωρεί κάπου – κάπου τους Έλληνες δεσποτάδες, έχει επίγνωση του ρόλου τους στη διακυβέρνηση του χριστιανικού πληθυσμού και τους χρησιμοποιεί ως όργανα για τους εκβιασμούς του. Γενικά δείχνει μεγάλη εύνοια στους δεσποτάδες και τους μεταχειρίζεται καλύτερα από τους Τούρκους μπέηδες. Σπάνια αρνείται την παροχή στρατιωτικής βοήθειας για την είσπραξη των εισοδημάτων τους”.

Γεγονός είναι ότι ο Ιγνάτιος πρόσφερε σημαντικές υπηρεσίες στον Αλή πασά βοηθώντας τον στην άλωση της Πρέβεζας, παρασύροντας  τους Πρεβεζάνους το 1798 σε σφαγή, βοηθώντας  στην επέκταση της κυριαρχίας του Αλή στις ενετικές κτήσεις , στον πόλεμο των Σουλιωτών και των αρματολών της Ρούμελης που είχαν καταφύγει στα Επτάνησα και στις διαπραγματεύσεις με την Επτάνησο Πολιτεία.

Στα τέλη του 1805 ο Ιγνάτιος δραπετεύει στα Επτάνησα. Γράφει ο  Κ. Σιμόπουλος  :  “Είχε εξαντληθεί η ψυχική του αντοχή; Έβλεπε ότι ο Αλής τον μεταχειριζόταν ως όργανο των επιδιώξεών του κι ότι οι πρωτοβουλίες του κατέληγαν πάντοτε εις βάρος των ομοεθνών του ; Επηρεάστηκε από τη συγκρότηση του Ευρωπαϊκού συνασπισμού (1805) που στρεφόταν κατά της Τουρκίας και προοιώνιζε νέες εξορμήσεις του Αλή; Αντιμετώπισε κινδύνους προσωπικής εμπλοκής; Ή ένιωσε το βάρος της ευθύνης του και τον βασάνιζαν οι τύψεις για την ως τότε πολιτεία του; Όλες αυτές οι εκδοχές έχουν κατά καιρούς διατυπωθεί. Γεγονός πάντως είναι ότι από τη στιγμή αυτή ο Ιγνάτιος  – εγκατεστημένος πιά στο εξωτερικό – μεταβάλλεται σε μαχητή της εθνεγερσίας.(Πηγές : 1. LEAKE, William Martin. Travels in Northern Greece, vol. I, London, 1835 2. ΞΕΝΟΙ ΤΑΞΙΔΙΩΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, Κ. Σιμόπουλος, Αθήνα, 1997)

Στη φωτογραφία “Ελαιογραφία σε μουσαμά του Ιγνάτιου Ουγγροβλαχίας, Εθνικό Ιστορικό Μουσείο” (Πηγή:  nhmuseum.gr )