Αναμνηστική φωτογραφία από την εκδρομή του Συλλόγου ΣΚΟΥΦΑΣ στο Μέγα Σπήλαιο. Εδώ στον Κήπο των Ηρώων, στο Μεσολόγγι. Μερικά από τα ονόματα που αναφέρονται στο πίσω μέρος της φωτογραφίας είναι : Τάκης Βαφιάς, Κούλα Μπανταλούκα, Βούλα Κογιαντή, Λέλα Ματσόκη, Άλκης Μπανταλούκας, Λόλα Μπανταλούκα, Αφροδίτη Ματσόκη, Ναυσικά Λιαροκάπη, κος & κα Πετροπούλου, Τσούτσινος (δικηγόρος), Γαλάνης (Οδοντίατρος). (Φωτο από αρχείο Λέλας Ματσόκη – Κοντοδήμα)
O Άγγλος λοχαγός W. M. Leake πέρασε για πρώτη φορά από την Άρτα κατά τη διάρκεια του πρώτου ταξιδιού του στην Ελλάδα το 1805. Στον πρώτο τόμο από τους τέσσερις, όπου περιγράφει τα ταξίδια του στην Ελλάδα, αφιερώνει στην πόλη της Άρτας περίπου 15 σελίδες, απ’ τις οποίες ένα μεγάλο μέρος έχει να κάνει με την αρχαία ιστορία της πόλης.
“26 Ιουνίου 1805 : Αφήνοντας τη Σαλαγώρα για την Άρτα αυτό το πρωί στις 5.45, περάσαμε από το δυτικό άκρο του λόφου και ακολουθήσαμε το μονοπάτι για περίπου μισό μίλι, διασχίζοντας τη λιμνοθάλασσα. Μετά μπήκαμε στην πεδιάδα που αν και τώρα είναι ξερή, είναι τόσο βαλτώδης κατά το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα του έτους, που παραμένει ακαλλιέργητη. Όμως σύντομα φτάνουμε σε ένα ψηλότερο σημείο όπου υπάρχουν λίγα χωράφια με καλαμπόκι ανάμεσα σε έρημες εκτάσεις με χαμομήλια. Περάσαμε από τα χωριά Ανέζα (Anazi ) και Κωστακιούς (?) (Postikius) που και τα δυο ανήκουν στο Μουχτάρ πασά κατά τις 7.35 κι απ’ εκεί, μέσα από καλλιεργημένα χωράφια φτάσαμε στην Άρτα. Στις 8.15 διασχίσαμε τον βαθύ, ελικοειδή και ορμητικό ποταμό της Άρτας που σ’ αυτό το σημείο έχει πλάτος 200 γιάρδες, πάνω από μια όμορφη γέφυρα που λέγεται ότι χτίστηκε από τους Παλαιολόγους. Απ’ εκεί έχοντας διασχίσει κήπους και σκόρπια σπίτια, περάσαμε κοντά από την αριστερή πλευρά της κατεστραμμένης εκκλησίας της Παρηγορήτισσας στις 8.20, αφήσαμε το Κάστρο της Άρτας στα δεξιά μας στις 8.28 και στις 8.30 φτάσαμε στη Μητρόπολη, έχοντας ταξιδέψει για 3 ώρες και τρία τέταρτα.
Ο δεσπότης, ο Άρτης Ιγνάτιος μας υποδέχτηκε με μεγάλη ευγένεια. Είναι από τους πιο συμπαθητικούς και έξυπνους ιεράρχες, ενημερωμένος σε όλα και λαμπρός συνομιλητής. Τον φθείρει όμως το αξίωμά του. Αντί να καλλιεργεί το πνεύμα του και να απολαμβάνει τα αγαθά μιας πολιτισμένης κοινωνίας, της οποίας αποτελεί κόσμημα, ζει αδιάκοπα σε ατμόσφαιρα τρόμου, μέσα σε μόνιμη ανασφάλεια και αναγκάζεται, αντίθετα με τις ιδέες του και τη συνείδησή του, να εκτελεί τις πιο σκληρές διαταγές ενός εγωιστικού και αδίστακτου τυράννου. Αν και κάποιος άλλος Έλληνας είναι ο αντιπρόσωπος του Πασά για τη διοίκηση της αστυνομίας και τη διευθέτηση των οικονομικών της πόλης, ο μητροπολίτης έχει αναλάβει τη ρύθμιση όλων των περίπλοκων πολιτικών προβλημάτων της περιοχής. Όταν ο πασάς ετοιμάζει κάποια αποστολή στα Επτάνησα, χρησιμοποιεί πάντοτε τον Ιγνάτιο. Στο τελωνείο της Σαλαγώρας είδα την υπογραφή του κάτω από τις ταρίφες του δασμολογίου των εισαγωγών. Στο μητροπολιτικό μέγαρο βλέπεις ανατολίτικα μεγαλεία. Κανένας Μουσουλμάνος δεν θα τολμούσε τέτοια ζωή στην επικράτεια του βεζίρη. Αν εξαιρέσεις την απουσία όπλων και το παπαδίστικο ράσο, που βρίσκονται σε αντίθεση με τις πλούσιες οθωμανικές ενδυμασίες, το παλάτι του δεσπότη σου θυμίζει κατοικία πλούσιου αγά.
Ο βεζίρης ενθαρρύνει αυτή τη χλιδή και τα μεγαλεία των δεσποτάδων γιατί αυτά ακριβώς τον βοηθούν στους εκβιασμούς και στους πολιτικούς ελιγμούς του. Είναι όργανά του, μα το πουγκί τους δεν γλυτώνει από τα αρπακτικά νύχια του, κυρίως των πλουσίων. Κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες διόλου παράξενο που ο Ιγνάτιος είναι πιο κατατοπισμένος για τις σύγχρονες πολιτικές εξελίξεις παρά για την αρχαία ελληνική ιστορία και γεωγραφία. Γι’ αυτά τα θέματα συνήθως ασπάζεται τις πολύ συχνά λανθασμένες γνώμες των χωρικών, που σπάνια μπαίνουν στη διαδικασία να ψάξουν τις αυθεντικές πηγές των πληροφοριών τους. Ο Μελέτιος, που ήταν ο προκάτοχος του Ιγνάτιου στην Άρτα και που η κρίση του δεν ήταν στο ίδιο επίπεδο με την εργατικότητα και τη μάθησή του, υπήρξε η μεγάλη αιτία για την επικράτηση και την μονιμότητα αυτών των εσφαλμένων απόψεων, καθώς οι Έλληνες σχεδόν ποτέ δεν τολμούσαν να αμφισβητήσουν το κύρος του.
Το απόγευμα ο Άγιος Αρτενός (Artinian Holy), όπως είναι ο πιο ευγενικός τρόπος να αποκαλούν τον επίσκοπο, με συνόδεψε στο σεργιάνι μέσα στην πόλη. Προχωρήσαμε πρώτα στην εκκλησία της Παρηγορήτισσας, ένα ψηλό κτίριο κατασκευασμένο κυρίως από τούβλα, σχεδόν σε σχήμα κύβου στο εξωτερικό του. Στο εσωτερικό του όμως περιβάλλεται από προθάλαμους και στοές που έχουν στο κέντρο τους το καθολικό που το ύψος του είναι πάνω από το διπλάσιο από το τετράγωνο στο κάτω μέρος και περιβάλλεται από ένα θόλο γύρω απ’ τον οποίο υπάρχουν έξι μικρότεροι, πάνω από τους διαδρόμους. Η παρακάτω επιγραφή αποτελείται από δυο γραμμές, γύρω από την ημικυκλική αψίδα της μεγάλης πόρτας της εκκλησίας στο εσωτερικό της μέρος.
Ο επίσκοπος λέει ότι η εκκλησία κτίστηκε από τον Κομνηνό Δούκα, όπως καταγράφεται εδώ, που το όνομά του ήταν Μιχαήλ, που είχε τον τίτλο του Δεσπότη της Άρτας, Κόμη της Λευκάδας και Δούκα της Κεφαλλονιάς και της Ζακύνθου…………………….
Από την Παρηγορήτισσα ανεβήκαμε στο ύψωμα που δεσπόζει στην Άρτα από τα ανατολικά και επιστρέψαμε στην Μητρόπολη από το σύγχρονο Κάστρο αφού επισκεφτήκαμε αρκετά ερείπια της Ελληνικής αρχαιότητας καθ’ οδόν. Αν και όχι ιδιαίτερα σημαντικά, επαρκούν να αποδείξουν ότι η Άρτα ήταν η τοποθεσία μιας πολύ μεγάλης Ελληνικής πόλης. Προς τα βόρια και τα δυτικά το Κάστρο περιβάλλεται από το ποτάμι που έρχεται από ένα άνοιγμα όχι και πολύ μακριά στα βόρειο-ανατολικά, ανάμεσα στο βουνό Γκελπερήνη, μια ψηλή βραχώδη βουνοκορφή που υψώνεται απέναντι από την πόλη προς τα βόρια και το λόφο του Πέτα, ένα χωριό που βρίσκεται στις τελευταίες πλαγιές μιας οροσειράς βουνών που ακολουθούν την αριστερή όχθη του ποταμού της Άρτας, σχεδόν μέχρι τις πηγές του. Πέρα από το Πέτα, προς τα νότια, οι λόφοι συνοδεύουν την πεδιάδα της Άρτας μέχρι το Μακρυνόρο, που είναι η συνέχεια τους και τερματίζουν απότομα στον κόλπο.
Το ύψος της ανατολικής πλευράς της πόλης είναι το άκρο ενός μακριού, βραχώδους λόφου που αγκαλιάζεται από το ποτάμι στις βόρειες και δυτικές πλευρές του και φτάνει ως την πεδιάδα από τις άλλες δύο. Κάποιος μπορεί εύκολα να εντοπίσει τα ίχνη κάποιας Ακρόπολης στην κορυφή του λόφου της Παρηγορήτισσας, πέρα από τον οποίο, στους πρόποδες του λόφου πίσω από την εκκλησία της Οδηγήτριας, τα ίχνη είναι ξανά ορατά και προχωρούν προς τα πάνω στο λόφο μέχρι την Ακρόπολη. Τετράγωνες μεγάλες πέτρες που πριν ανήκαν στα τείχη ή σε δημόσια κτίρια της πόλης, μπορεί να τις δει κανείς σε πολλά σημεία της σύγχρονης πόλης, όπου χρησιμοποιούνται σαν παγκάκια, σκαλοπάτια ή υποστυλώματα στις πόρτες των σπιτιών………………”(Πηγή : LEAKE, William Martin. Travels in Northern Greece, vol. I, London, 1835)
Στη φωτογραφία το σχεδιάγραμμα της πόλης της Άρτας που σχεδίασε ο περιηγητής με τα σημεία που αναφέρει στο κείμενό του. Με τις διακεκομμένη γραμμή σχεδίασε τα σημεία όπου τα ερείπια από τα τείχη της αρχαίας πόλης είναι διασκορπισμένα ενώ με την κανονική γραμμή δείχνει τα σημεία όπου τα τείχη είναι σε καλύτερη μορφή.
Ο Στέφανος Μαλικόπουλος είναι ένας από τους πιο σπουδαίους Έλληνες φωτογράφους που το αρχείο του φυλάσσεται στο Φωτογραφικό Αρχείο του Μουσείου Μπενάκη. Εδώ η εκκλησία της Παναγίας του Μπρυώνη από τα νότιοδυτικά με ημερομηνία 17 Μαίου 1953. (Πηγή : https://www.benakishop.gr/)
Της Μάνας μου Ανίκας Γκαναβία και της Γιαγιάς μου Σοφίας Κοτσαρίδα
“…….Το χωριό είχε θαυμάσιο ορεινό κλίμα, οξυγόνο άφθονο και πολλά νερά. Οι γιατροί της εποχής με τα τότε δεδομένα δεν είχαν άλλη εκλογή για τη φυματίωση, παρά καλή τροφή, ανάπαυση , και το οξυγόνο, τον καθαρό αέρα του Βουργαρελίου. Έτσι λοιπόν πολλοί άρρωστοι ανέβαιναν στο χωριό για να βρούνε την υγειά τους. Όμως αυτό είχε σαν συνέπεια ολόκληρες οικογένειες να ξεκληριστούν από τη φοβερή αρρώστια. Καίτοι ο παππούς ήταν γιατρός, ολόκληρη η οικογένεια του αδελφού του Νικόλα, άτομα 6, έφυγαν όλα σιγά-σιγά από την φυματίωση. Μάλιστα πρώτος προσεβλήθη ο Νικόλαος και επειδή ήταν δικολάβος την εποχή του, επήγε να τον δει ο προϊστάμενός του Ειρηνοδίκης.
Ξαπλωμένος ο άρρωστος ανασηκώθηκε μόλις μπήκε στο καθιστικό ο προϊστάμενός του. Εκείνος μόλις τον είδε, του είπε :
-Κακομοίρη μου Νικολέ, πως κατάντησες από την αρρώστια! Εγώ αν ήμουν στη θέση σου θα αυτοκτονούσα.
Γυρίζει ο δόλιος ο άρρωστος και του απαντά:
-Κι εγώ στη δική σου θέση το ίδιο θάκανα!
Καλή η ειλικρίνεια, αλλά ορισμένες φορές είναι απαραίτητα τα λεγόμενα κατά συνθήκην ψεύδη. Είναι πάρα πολλά και θέλουν πολλές σελίδες τα ανέκδοτα της τότε καθημερινής ζωής που κυλούσε με αφέλεια και καρτερία.
Ένα απ’ αυτά είναι αυτό που έγινε το 1922, όταν πλέον με τη Μικρασιατική καταστροφή, ο παππούς μου ως γιατρός των προσφύγων, πήρε την ψείρα και έπαθε εξανθηματικό τύφο και πέθανε στις 22 Δεκεμβρίου 1922, αφήνοντας τη γιαγιά μου με 4 ανήλικα παιδιά. Το καλοκαίρι του 1923, η γιαγιά μου παρά το βαρύτατο πένθος της απεφάσισε να πάρει τα παιδιά και να πάει στο Βουργαρέλι όπως έκανε κάθε χρόνο για την υγεία όλων.
Έρχεται λοιπόν μια μακρινή εξαδέλφη της, η κ. Κατίνα από τον Καρβασαρά και της λέγει :
-Τί βλέπω αυτού Σοφία, ετοιμάζεσαι για το χωριό; Με τί φτερά θα πας στο χωριό, Σοφία μου;
Της απαντά τότε η γιαγιά μου ετοιμόλογα :
-Άκου να δεις Κατίνα μου, δεν πάει στο χωριό ο κόσμος με φτερά, αλλά με λεφτά!
Αυτά κι άλλα πολλά αληθινά, άλλα τραγικά κι άλλα ωραία συνέβαιναν τότε και μας συντροφεύουν τώρα στις αναμνήσεις μας….” (Άρθρο της Ειρήνης Ρηγανέλα στην ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ, 1992)
Μπορείτε να διαβάσετε το Α’ μέρος στο λινκ https://doxesdespotatou.com/thymises-ap-to-tzoymerko-voyrgareli/
Στη φωτογραφία το Βουργαρέλι από ψηλά την δεκαετία του ’60. (Πηγή : Παλιές φωτογραφίες από το Βουργαρέλι, facebook group)
Σχετικά με το Λεύκωμα ”Picturesque Greece” των Hanns Holdt και Hugo von Hofmannsthal μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα στο λινκ
Πολλά Αρτηνόπουλα πέρασαν κάποια από τα παιδικά τους καλοκαίρια στις κατασκηνώσεις του Αγίου Γεωργίου, των Αγίων Αποστόλων και του Αγίου Θωμά, τρεις πανέμορφες τοποθεσίες δίπλα στον Αμβρακικό, στην Πρέβεζα. Το ταξίδι με το λεωφορείο που στα παιδικά μάτια έμοιαζε ατελείωτο, οι τεράστιοι θάλαμοι ανάμεσα στα ελαιόδεντρα και τις μυρτιές, το πρωινό μπάνιο στη γραμμή στα νερά του Αμβρακικού, τα μεσημεριανά γεύματα κάτω από το τεράστιο υπόστεγο, το πάστρεμα του θαλάμου για την μέρα που θα έρχονταν επίσκεψη οι γονείς….
Στη φωτογραφία “1 – 15 Ιουλίου 1958, μια παιδική παρέα ποζάρει στην κατασκήνωση του Αγίου Γεωργίου στην Πρέβεζα. Από αριστερά ο Νίκος Σ. Παπαδημητρίου (Άσσος της Αναγέννησης 1962 -67, Τεχνίτης, Τραγουδοποιός, Διαιτητής & ταμίας του Συνδέσμου Διαιτητών Άρτης ), Γεώργιος Κούσης, Κώστας Μπανιάς και μπροστά ο Θεόδωρος Κατομέρης (Φωτο από αρχείο Κ. Μπανιά)
“Η οικογένεια Παναβέλη, που καταγόταν από τους Κωστακιούς, κατατρεγμένη από τους Τούρκους κατέφυγε στην Κέρκυρα. Εκεί ο αρχηγός της οικογένειας ασχολήθηκε με το εμπόριο επιτυχώς. Από τους δύο γιούς του ο Αλέξανδρος δικηγόρησε στην Κέρκυρα, και ο Χρήστος που σπούδασε στην Εμπορική Σχολή της Κέρκυρας, μετά την απελευθέρωση της Άρτας τ1881 ήρθε στην Άρτα και το 1884 ασχολήθηκε με το εμπόριο και την ποτοποιία. Παρασκεύαζε το ούζο Παναβέλη και κονιάκ πρώτης ποιότητας. Στα 1900 πέθανε και την επιχείρηση ανέλαβε ο συγγενής του Σπύρος Κατσαούνος μέχρι το 1919, οπότε την παρέλαβε ο Δημήτριος Παναβέλης, γιός του Χρήστου, που συστηματοποίησε την ποτοποιία. Παρασκεύαζε διάφορα ποτά εκλεκτής ποιότητας που βραβεύτηκαν σε διεθνείς εκθέσεις. Ανήσυχο πνεύμα όπως ήταν, επεξέτεινε τις εργασίες του με την εισαγωγή γιαλικών (πορσελάνες Τσεχοσλοβακίας, Κρύσταλλα Βοημίας κ.λ.π.) και ηλεκτρικών ειδών.
Ο Δ. Παναβέλης παράλληλα με την εμπορική του δραστηριότητα ανέπτυξε και την κοινωνική, τόσο στον Εμπορικό Σύλλογο Άρτης όσο και στον «Σκουφά», στον οποίο διετέλεσε Πρόεδρος (1930-32). Πέθανε στα 1932. Η επιχείρηση Παναβέλη στεγαζόταν σε ένα θαυμάσιο νεοκλασικό οικοδόμημα, στο ισόγειο, στην οδό Σκουφά 105. Η όλη οικοδομή που διατηρείται και σήμερα σε πολύ καλή κατάσταση, αποτελεί κόσμημα για την Άρτα.” (Πηγή : Άρθρο του Τ. Βαφιά στον ΕΡΙΒΩΛΟ, τχ, 6, 1989)
Περισσότερα για την Οικογένεια Παναβέλη στο λινκ https://doxesdespotatou.com/oikogeneia-panaveli/
Και για την οικία Παναβέλη στο λινκ https://doxesdespotatou.com/i-oikia-panaveli-stin-odo-skoyfa/
Στη φωτογραφία «Άρτα – Δεκαετία 1930. Δεξιά ο Ζώης Λαλαγιάννης, Αντιστράτηγος Π/Β (και οι δυο γιοί του έπεσαν για την πατρίδα, ο Ευάγγελος Καρατζάς, Πτέραρχος και ο Δημήτριος Παναβέλης. (Φωτο & Παρουσίαση Κ .Μπανιάς)
Πάνω αριστερά : Δημ. Μαλακάσης (Επιθεωρητής Α/βάθμιας Εκπαίδευσης, Πρόεδρος), Δημ. Βαγενάς (Διευθυντής Αγρονομίας Α.Σ.Ο.Ε.Ε.), Νικ. Οικονόμου (Π.Α.Ο.Α.), Γ. Βρεττός, Θεοδ. Αγόρος (Συν/χης Τ/Θ, Π.Α.Ο.Α.), Νικ. Σάντας (Οικ. Έφορος, Α.Σ.Ο.Ε.Ε.), Βίκ. Σακκάς, Κων. Θάνος (Πλοίαρχος Ε.Ν.), Βασ. Χ. Ματσούκας, Θεοφ. Τζανίνης, Δημ. Κατωπόδης, Παν. Μεσσήνης (Πύραρχος), Τάκης Βλάχος (Καθηγητής Μουσικής), Θωμάς Πολίτης (Εφοριακός).
Κάτω, πίσω αριστερά : Αθ. Κατωπόδης (Ταξίαρχος Π/Α), Λέανδρος Παπακίτσος, Κων/νος Γιώτης, Κων/νος Τετράδης, Αθαν. Κατωπόδης, Γεω. Κογιαντής (Δασολόγος, Διευθυντής Υπ. Γεωργίας), Γεω. Μπόλας, Θεόφιλος Καραβασίλης (Διευθυντής Ο.Α.Ε.Δ.).
Μπροστά : Κων/νος Γεωργαλής, Βελισσάριος Βασιλείου (τέρμα Π.Α.Ο.Α.), Αλέκος Μπουρσινός, Θεόδ. Νησιώτης (Γκολκήπερ). (Φωτο & Παρουσίαση Κ. Μπανιάς)
“……Ήταν μια εποχή θυμάται ο Γιώργος που οι βάρκες τους ήταν κάποιες πρόχειρες κατασκευές και τον πάτο τους τον έφτιαχναν μόνοι τους οι ψαράδες που ακόμη μοίραζαν τη ζωή τους στη θάλασσα και στο χωράφι, και μόνο για σοβαρές επισκευές πήγαιναν στους μαστόρους. Για μηχανή, ούτε λόγος γιατί κανένας δεν είχε τα απαιτούμενα χρήματα να την αγοράσει.
Με πανιά και τέσσερα κουπιά τις κινούσαν και τα λίγα δίχτυα τους ήταν από νήμα (κουρελόνημα το έλεγαν γιατί με αυτό έκανα και κουρελούδες) το οποίο ήθελε συνέχεια μπάλωμα γιατί σχίζονταν εύκολα και μετά από κάθε ψάρεμα έπρεπε να το πλύνουν με γλυκό νερό και να το απλώσουν να στεγνώσει καλά γιατί αλλιώς σάπιζε και που θα έβρισκαν χρήματα να τα αντικαταστήσουν. Τα πάνινα δίχτυα εκείνης την εποχή τα φρόντιζαν κυρίως οι γυναίκες των ψαράδων οι οποίες μάλιστα ήξεραν και να τα πλέκουν και να τα αρματώνουν όπως οι άντρες……….
Πώς ήταν εκείνα τα χρόνια το ψάρεμα στον Αμβρακικό; Ο Γιώργος Αρίδας περιγράφει ένα χαμένο παράδεισο για τους ψαράδες και μια θάλασσα που έπηζε από τα ψάρια. «Εκείνη την εποχή είχαμε 50 μέτρα δίχτυα και βγάζαμε χιλιάδες ψάρια. Τα ρίχναμε στη θάλασσα και για να φάμε έξω, πηγαίναμε και σηκώναμε την άκρη, πιάναμε όσα θέλαμε και τα υπόλοιπα τα απολάγαμε πάλι. Τόσα πολλά ψάρια είχε ο Αμβρακικός. Τώρα δεν μπορείς να πιάσεις τίποτα από τη μούτηλη (λάσπη) που σκέπασε το βυθό και έχει πάχος πολλά μέτρα.
Χάσαμε τα πάντα. Δεν ξέρω τι έγινε και ο Αμβρακικός έπιασε τόση λάσπη. Χάθηκαν μέχρι και οι πίνες. Τις πιάναμε με το γυρί, φορτώναμε το πριάρι και γεμίζαμε τις καρότσες των αγροτικών. Από τότε που γέμισε ο βυθός λάσπη, χάθηκαν και τα μύδια και όλα τα όστρακα που τους απέδιδαν πολλά κατά την περίοδο των νηστειών. Τότε είχε σαργό, τσιπούρα αλανιάρα, λαμπίτσες, λαβράκια, μαυρίτσες που τις έπιανες στο χέρι και γλιστρούσαν ενώ τώρα τις πιάνεις και βρωμάνε από τη λάσπη, μπαρμπούνια, κουτσουμούρες, ότι ήθελες είχε εκείνη η θάλασσα.
Πιάναμε όσα ψάρια θέλαμε και τα δίναμε στην «Αποθήκη» στη Βόνιτσα και στα μαγαζιά. Άλλα δίναμε και άλλα τα πετάγαμε πάλι στη θάλασσα γιατί δεν τα έπαιρνε ο κόσμος αφού δεν είχε λεφτά τότε. Ήθελε με ένα αυγό και τρία δάχτυλα λάδι στο μπουκάλι να πάρει ψάρια. Με μια οκά σιτάρι ήθελε να πάρει ένα κιλό ψάρια….”(Πηγή : Άρθρο του Ηλία Προβόπουλου με τίτλο ΨΑΡΑΔΕΣ ΣΤΟΝ ΑΜΒΡΑΚΙΚΟ, https://www.nextdeal.gr/)
Στη φωτογραφία ο Ν. Τσόγκας με το γιό του Χρήστο στο Μενίδι το 1957, με μια καλή ψαριά. (Φωτο από αρχείο Ν. Τσόγκα όπως δημοσιεύτηκε στο Λεύκωμα ΜΕΝΙΔΙ, Ε. Ιντζέμπελης, Άρτα, 2008)
Η καλύβα του Ν. Τσόγκα στην παραλία στο Μενίδι το 1959 (Φωτο από αρχείο Ε. Ιντζέμπελη, Λεύκωμα ΜΕΝΙΔΙ, Άρτα, 2008)
