Νεαρή Αρτηνιά!

Δημοσιεύθηκε την 10 Ιουλίου 2024 από Anastasia Karra

Φωτογραφικό πορτραίτο νεαρής Αρτηνιάς με ημερομηνία “Άρτα, 25 – 8 194?” (Πηγή : Ευώνυμος Οικολογική Βιβλιοθήκη)

Δημοσιεύθηκε στη Αρτινά Πρόσωπα και Παρέες | Σχολιάστε

Νικόλαος Πριόβολος, ευεργέτης Άρτης

Δημοσιεύθηκε την 10 Ιουλίου 2024 από Anastasia Karra

Ο Νικόλαος Πριόβολος, γεννηθείς στα Πιστιανά Άρτης, υπήρξε ο πρώτος ευεργέτης της πόλεως της Άρτης. Γράφει ο Σεραφείμ Βυζάντιος σχετικά : «Ο εν Τεργέστης αποβιώσας τω 1848 Αρταίος εκ Τσουμέρκων ορμώμενος, εκ της κώμης Πιστιανά, υιός γανωτού, Νικόλαος Πριόβολος όστις εγκατέλειψε διά διαθήκης εις το κοινόν της Άρτης το 1847, 100.000  δραχμάς, διατάξας ίνα διαμένωσι αεννάως εις την Ελλ. Τράπεζαν, ων οι τόκοι δαπανώνται εξ ημισείας εις πληρωμάς Ελληνοδιδασκάλων και μισθούς πτωχών μαθητών και εις άλλα σχετικά δαπανήματα, το δε έτερον ήμισυ των τόκων δαπανηθή εις σχηματισμόν τεσσάρων χριστιανικών προικοδοτήσεων».

Στη φωτογραφία το σχετικό απόσπασμα της διαθήκης του Νικολάου Πριόβολου σε μετάφραση. Διαβάζουμε στην πρώτη σελίδα :

“Διαθήκη Νικολάου Πριοβόλου, θανόντος 12η Μαρτίου 1847 εν Τεργέστι,       

ημερομηνίας 6 Μαρτίου 1847

13ον Ως γεννημένος εις Άρταν της Ακαρνανίας εν τη Ελλάδι, ως άνω είπον και θέλων να αποδείξω και μετά θάνατον την αθρόαν μου αγάπην, εστοχάσθην να διατάξω μίαν ιεράν θεμελίωσιν διά της οποίας να πηγάση καλόν εις την άνω πατρίδαν μου.

Αφήνω ήγουν (δηλαδή) εις την πόλιν της Άρτας εν κεφάλαιον Δραχμών 50,000.  Μ’ αυτό το κεφάλαιον οι Προύχοντες, φέροντες και κατά καιρόν παρουσιάζοντες την πόλιν, ήτοι κοινότητα της Άρτης, πρέπει αφού το λάβουν από τους εκτελεστάς της Διαθήκης μου, ν’ αγοράσουν και αποκτήσουν τόσας ενοχάς (μετοχάς?) της εθνικής ελληνικής Τραπέζης Αθηνών, και ……………….. τόκους να φέρουν εις αύξησιν του αυτού κεφαλαίου με αλληλοδιαδόχους αποκτήσεις τοιούτων ένοχών έως ότου το κεφάλαιον φθάση εις το ακέραιον ποσόν των δραχμών 100.000, λέγω Δραχμών εκατόν χιλιάδων.

Φθάνον δε το κεφάλαιον εις την ειρημένην ποσότητα Δραχμών 100.000 αυτό θέλει εννοείται αιωνίως ως θεμελιώδες κεφάλαιον και απείραχτον, και διατάττω, διορίζω και θέλω, ότι το μεν ήμισυ των καθαρισομένων τόκων του αυτού θεμελιώδους κεφαλαίου ν’ ανήκει εις την Διεύθυνσιν της  πρωτευούσης σχολής εις Άρταν, ίνα το μεταχειρισθή χρονικώς και αιωνίως εις πληρωμήν διδασκάλων, εις συνεισφοράς ή μισθούς  πτωχών μαθητών ή εις άλλα σχετικά έξοδα, το δε άλλο ήμισυ των καθαρισομένων τόκων να μεταχειρισθή όπως εξ αυτού σχηματισθώσιν αιωνίως τέσσαρες όμοιαι και χρονικαί προικοδοσίαι πτωχών κορασίων, χρηστοήθων της πόλεως Άρτης, κρινόμεναι αι πλέον άξιαι από τον κατά καιρόν Αρχιερέα ή Μητροπολίτην της αυτής πόλεως, εις τον οποίον παραχωρώ το δικαίωμα της εκλογής, παρακαλώντας τον να συσταίνει εις τους ευεργετουμένους όπως εις τας παρακλήσεις των έχωσιν εις μνήμην  την ψυχήν μου ως θεμελιωτού……” : (Πηγή  : ΓΑΚ, Κ.Υ.)

Δημοσιεύθηκε στη Η Άρτα στο πέρασμα του χρόνου | Σχολιάστε

Το Γεφύρι της Άρτας

Δημοσιεύθηκε την 8 Ιουλίου 2024 από Anastasia Karra

Το ξακουστό Γεφύρι της Άρτας σε καρτ -ποστάλ των εκδόσεων Ν. Β. Αγραφιώτη, που εκδόθηκε στις αρχές του 1900…(Φωτο από προσωπική συλλογή)

Δημοσιεύθηκε στη Το Γεφύρι της Άρτας και ο Άραχθος Ποταμός | Σχολιάστε

Παλιό σπίτι στην Άρτα!

Δημοσιεύθηκε την 8 Ιουλίου 2024 από Anastasia Karra

Ένα ακόμη παλιό σπίτι στην Άρτα που έστεκε μέχρι τις αρχές του 1980… Βρισκόταν στην αρχή της οδού Ανεμομύλων, στου Μπαικούση, ανεβαίνοντας επάνω για την Ανεμομύλων, απέναντι από την Κλινική Τζουμάκα!!!! (Φωτο από ιδιωτική συλλογή)

Δημοσιεύθηκε στη Η Αρχιτεκτονική στην Άρτα και την γύρω περιοχή | Σχολιάστε

Στο μαγαζί η “Παπαρούνα”…

Δημοσιεύθηκε την 8 Ιουλίου 2024 από Anastasia Karra

Το μαγαζί η “Παπαρούνα” βρίσκονταν στην οδό Σκουφά, στο διατηρητέο κτίριο που βρίσκεται σήμερα το κατάστημα με τα νήματα “Βασιλείου”.

Στη φωτογραφία μια παρέα φιλάθλων του ΠΑΝΑΜΒΡΑΚΙΚΟΥ στα τέλη του 1950 (1958 – 60), μάλλον Απόκριες. Σε πρώτο πλάνο η οικογένεια Χουλιάρα. Από δεξιά : Κώστας Βάσσιος (ιδιοκτήτης του μαγαζιού η “Παπαρούνα”), Νίκος Τζαχρήστας (ΠΑΝΑΜΒΡΑΚΙΚΟΣ), Παναγιώτης Ρήγας (στο κέντρο του τραπεζιού με το μουστακάκι), Γιώργος Κεχαγιάς, Πάνος Δ. Σακκάς. Πίσω με το καπέλο, ο μαθητής του Γυμνασίου Γιώργος Κίκης και ο Χρήστος Βάρδιας (αστυνόμος). Στην άκρη πίσω δεξιά ο Αλέκος Λιαροκάπης. (Η φωτογραφία είναι από το αρχείο της κ. Λαμπρινής Ρήγα, Παρουσίαση Κ. Μπανιάς)

Δημοσιεύθηκε στη Αρτινά Πρόσωπα και Παρέες | Σχολιάστε

Ένας Σκωτσέζος στην Άρτα!!!!

Δημοσιεύθηκε την 6 Ιουλίου 2024 από Anastasia Karra

Η φωτογραφία έχει την ένδειξη ” Άρτα, 5 – 3 – 1947″ και απεικονίζει έναν άντρα, ντυμένο με την παραδοσιακή φορεσία της Σκωτίας. Ο άνδρας ποζάρει μέσα σε ένα φωτογραφείο, που αν κρίνουμε από άλλες φωτογραφίες που έχουμε αναρτήσει, πρόκειται μάλλον για το φωτογραφείο του Δ. Μητσιάνη. Κρίνοντας από την κορμοστασιά του, ο άντρας φαίνεται να είναι Σκώτος, κοντός και κέλτικης προέλευσης. Άψογος και η επίσημη ενδυμασία του.

Ήταν εύλογο να αναρωτηθούμε πώς βρέθηκε ένας Σκωτσέζος στην Άρτα. Κρίνοντας από την ημερομηνία, 1947, μια λογική εξήγηση είναι ο εικονιζόμενος να βρέθηκε στην Άρτα ως ένας από τους Σκωτσέζους εκπαιδευτές SAS, καθώς αρκετοί από τους Βρετανούς καταδρομείς που είχαν σταλεί στην Ελλάδα για την εκπαίδευση των Ελληνικών Δυνάμεων Καταδρομών ήταν Σκωτσέζοι….

Σε άρθρο με τίτλο “Ψηφίδες ιστορίας από τη δράση της Β’ Μοίρας Καταδρομών στον Εμφύλιο (1946-49)”, στο περιοδικό ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ, διαβάζουμε σχετικά με την παρουσία Σκωτσέζων στον ελληνικό στρατό :

“Ο Δημήτριος Κούτρας κατετάγη στο Στρατό τον Σεπτέμβριο του 1947, στο Κέντρο Πυροβολικού Λαμίας. Εκεί, όπως και σε όλα τα στρατόπεδα του Στρατού Ξηράς μάλλον, γινόταν επιλογή στρατιωτών για τους ΛΟΚ. Οι μέθοδοι του τότε, δεν διέφεραν και πολύ από τη σημερινή πρακτική  (άσχετα αν σήμερα πολλοί στρατεύσιμοι έχουν ήδη σπουδάσει, οπότε υπάρχει τεκμήριο για τις διανοητικές τους δυνατότητες): ψυχομετρικά tests, λαβύρινθοι κτλ. Στο test του λαβύρινθου, ο Δ. Κούτρας αντέδρασε σωστά και άμεσα (οπισθοχωρώντας και βρίσκοντας την σωστή διαδρομή εξόδου) οπότε ξαφνικά είδε έναν μυστακοφόρο με καρώ φούστα να τον δείχνει και να λέει κάτι στα Αγγλικά. Ήταν ο Σκωτσέζος εκπαιδευτής των SAS που επέβλεπε τη διαδικασία επιλογής και πρέπει να ήταν η πρώτη φορά που ο πατέρας μου, έκπληκτος μάλλον, έβλεπε Σκωτσέζο με την παραδοσιακή του ενδυμασία. Έκτοτε βέβαια, μάλλον την συνήθισε δεδομένου ότι αρκετοί από τους εκπαιδευτές στο ΚΕΜΚ την φορούσαν.

Από την περιγραφή του περιστατικού, και την έντονη συμπάθεια την οποία εξέφραζε ο πατέρας μου για τους Σκωτσέζους,  μου είχε μείνει κάποια περιέργεια για τη σχέση τους με τη στελέχωση των Βρετανών καταδρομέων και ιδίως των SAS.  Άλλωστε, την έβλεπα συχνά μπροστά μου διαβάζοντας ιστορικά κείμενα.  Όντως, φαίνεται να υπάρχει κάποια ιδιαίτερη σχέση των Σκωτσέζων (για τους οποίους είχα διαβάσει κάπου πως οι Γερμανοί, στην απόβαση της Νορμανδίας, τους αποκαλούσαν «οι Κυρίες από την Κόλαση») με τους SAS,  όπως διαπιστώνει κανείς και με μία απλή αναζήτηση στο διαδίκτυο. Ο ιδρυτής των SAS Συνταγματάρχης David Stirling (με τον οποίον είχε συνεργαστεί στενά ο Συνταγματάρχης Χριστόδουλος Τσιγάντες) ήταν Σκωτσέζος ενώ φαίνεται πως υπάρχει σημαντικό ποσοστό Σκωτσέζων commandos στην SAS, ακόμη και στις μέρες μας.

Η ιδιαίτερη συμπάθεια που αισθανόταν για τους Σκωτσέζους ο πατέρας μου, ήταν πηγαία και κυρίως οφειλόταν στην αναγνώριση της σκληρής και σωστής εκπαίδευσης που είχε λάβει στο ΚΕΜΚ υπό την επίβλεψή τους. Θυμόταν πάντοτε έναν από αυτούς που τους είχε δείξει διάφορες τεχνικές μάχης, με εξαιρετικό τρόπο. Πάντως, ένα μέρος της συμπάθειας που τους είχε, οφειλόταν στο πόσο του άρεσε ο ακομπλεξάριστος τρόπος με τον οποίον φορούσαν με κάθε ευκαιρία την παραδοσιακή τους καρώ «φούστα». . Όταν καμμία φορά μας μιλούσε για παλαιότερα χρόνια στο χωριό μας και αναφερόταν στις παραδοσιακές ενδυμασίες της Ρούμελης, τον πειράζαμε «κοροϊδεύοντας» τις φουστανέλες και τα τσαρούχια. «Γιατί;» μας έλεγε. «Οι Σκωτσέζοι που φορούν τις καρώ φούστες με κάθε ευκαιρία, είναι αναχρονιστικοί;». «Δεν ξέρω, αλλά είναι τσιγκούνηδες!» τον πείραζα.  «Ναι, βλέπεις εδώ πήξαμε στους κουβαρντάδες …» μου απαντούσε…..”

(Πηγή : Η φωτογραφία προέρχεται από το αρχείο φωτογραφιών της Ευωνύμου Οικολογικής Βιβλιοθήκης (https://www.evonymos.org/). Ευχαριστούμε θερμά τον κ. Σάκη Κουρουζίδη, ιδρυτή και υπεύθυνο της Ευωνύμου Οικολογικής Βιβλιοθήκης, που μας έστειλε μέρος του φωτογραφικού αρχείου της Βιβλιοθήκης, που αφορά την περιοχή της Άρτας).

Δημοσιεύθηκε στη Η Άρτα στην κατοχή και την Αντίσταση | Σχολιάστε

Δημοτικό Σχολείο Λάψαινας

Δημοσιεύθηκε την 6 Ιουλίου 2024 από Anastasia Karra

1961 – Δημοτικό Σχολείο Λάψαινας, συνοικισμού της Ροδαυγής. Δάσκαλος : Χρήστος Ρίζος εκ Μελισσουργών (αργότερα υπάλληλος Ο.Τ.Ε.).

Κορίτσια : Σοφία Λ. Σιώζου, Βάσω Κ. Σταύρου, Αδελφές Βασιλεία & Κων/να Θ. Σωτηρίου, Αικατερίνη Σωτηρίου, Θεοδώρα Κ. Αναστασίου, Ελένη Χ. Γραμματικού, Σπυριδούλα Δ. Δήμου (Νοσηλεύτρια), Λαμπρινή Γ. Πλαστήρα (Κομμώσεις).

Αγόρια : Αδελφοί Ευάγγελος (Ε.Λ.Τ.Α.), Βασίλης (Δ.Ε.Η.), & Νίκος (Εργολάβος) Σ. Μάνου, Αδελφοί Κων/νος (ΕΛ.ΑΣ.) & Χρήστος Ι. Μάνου, Χρήστος Α. Μάνος (Αξιωματικός), Αδελφοί  Σταύρος & Αθανάσιος  Χ. Διαμάντη, Παύλος Λ. Σιώζος (Εργολάβος Οικοδομών), Γεώργιος Ζ. Σταύρος (Έμπορος – Μονώσεις). [Φωτο από αρχείο Γ. Σταύρου, Παρουσίαση Κ. Μπανιάς]

Δημοσιεύθηκε στη Η Εκπαίδευση στην Άρτα | Σχολιάστε

Περί μεταφοράς του χωριού Μπάνη Άρτης

Δημοσιεύθηκε την 4 Ιουλίου 2024 από Anastasia Karra

Στο χωριό Μπάνη, ευρισκόμενο επί της όχθης του Αράχθου, βρισκόνταν μετά την απελευθέρωση της περιοχής της Άρτας ο 82ος ελληνικός σταθμός της οροφυλακής. Tο χωριό Μπάνη ερήμωσε λόγω πλημμύρας του ποταμού Άραχθου και οι κάτοικοί του μετοίκησαν στην Περάνθη και στη συνεχεία ίδρυσαν τον σημερινό Λουτρότοπο. Το παρακάτω κείμενο είναι η αναφορά που εστάλη από τους κατοίκους της κοινότητας προς τον Νομάρχη Άρτης΄, με την οποία ζητούσαν την μεταφορά του χωριού τους λόγω των πλημμυρών του Αράχθου και των θανατηφόρων πυρετών λόγω της ελονοσίας που σε διάστημα 4 χρόνων, όπως καταγράφεται στην αναφορά, είχαν σαν αποτέλεσμα τον θάνατο 200 νέων ανθρώπων, κατοίκων του χωριού….

“Αναφορά της κοινότητος του χωριού Μπάνη, κειμένου εν τη περιφερεία του Δήμου Άρτης.

Εν Άρτη, τη 10 Φεβρουαρίου 1888.

Το χωρίον μας Μπάνη κείμενον εντός της πεδιάδος της Άρτης ημισείαν ώραν από της βορείας παραλίας του Αμβρακικού κόλπου και επί της αριστεράς όχθης του ποταμού Αράχθου μαστίζεται κατά το πλείστον του χρόνου υπό καταστρεπτικών πλημμυρών και θανατηφόρων πυρετών. Ένεκα των συχνά συμβαινόντων εν τω νομώ Άρτης υετών ο ποταμός Άραχθος εξογκούται και μετά βιαίου ρεύματος κατέρχεται προς τας εκβολάς του, αλλ’ εκεί , όταν Νότιος πνέη, δυσχεραίνει περί την εκβολήν προσωπιπτόντων των θαλασσίων κυμάτων επί του στομίου αυτής. Τότε το ρεύμα του ποταμού στρέφεται προς τα οπίσω, η αμέσως μετά την παραλίαν πεδιάς πληρούται υδάτων, η δε πλημμύρα φοβερώς προσβάλλει το χωρίον μας μεταβαλλόμενον εις κινητήν λίμνην, ούτω δε αι μεν καλύβαι μας πλέον ή άπαξ από τετραετίας μετά των ζώων μας και της κινητής μας περιουσίας ηθελήθησαν να παρασυρθώσι, ημείς δε να πνιγώμεν εντός ύδατος ευρισκόμενοι και μόλις σωζόμενοι εις τας σκεπάς των καλυβών αναβαίνοντες. Μετά την πάροδον της πλημμύρας η ιλύς μέχρι γόνατος φτάνουσα παραμένει επί μακρόν χρόνο μεταβάλλουσα υμάς εις σκώληκας και πνίγουσα τα γεννήματά μας.

Της οικτράς ταύτης της δυστυχίας μας εικόνος αντελήφθησαν πλέον ή άπαξ οι προκάτοχοι υμών και οι κ.κ. Δήμαρχος και Νομομηχανικός Δ. Καλλίας, ο δε τελευταίος συνέταξε τη 20 Απριλίου 1886 την προς το Σ/ον Υπουργείον διά της από 13 Ιανουαρίου Π.Ε. αναφοράς μας, υποβληθείσαν έκθεσιν του, δι’ ης εγνωμοδότησεν ίνα το χωρίον μετατοπισθεί.

Εκτός των πλημμυρών και ένεκα αυτών τα έλη πολλαπλασιάζονται, οι δε θανατηφόροι πυρετοί εντεύθεν γενώμενοι και δι’ όλου του χρόνου τους κατοίκους μαστίζοντας, κατώρθωσαν, των δημοσίων αρχών εν γνώσει ουσών, να πέμψωσιν εις τον Άδην εντός τετραετίας υπέρ διακοσίας υπάρξεις, το πλείστον νεαράς.

Η μετατόπισις του χωριού μας επιβάλλεται και λόγω δικαιοσύνης και φιλανθρωπίας περί ον δε κύριε Νομάρχα, ότι θέλετε λάβει οίκτον διά τας πονεμένας και υπό του θανάτου θεριζομένας υπερεκατόν οικογενείας του χωρίου Μπάνη.

Παρακαλούμεν να ενεργηθώσι τα δέοντα όπως διαταχθή η μετατόπισις του χωρίου μας επί του παρακειμένου αυτώ βουνού της Αγυιάς, μέρους ευαέρου, υγειούς, προσφόρου δ’ όλως προς κατοικίαν ανθρώπων.

Ευπειθέστατοι

Οι πληρεξούσιοι της κοινότητος

Λάμπρης Παπαιωάννης

Τάτση Τζωρμανάς

Γούλα Γιανηπάνος

Γεωργάκης Παπάς,

Νικολός Γιωβάνης

Κολιός Γκάρας”

(Πηγή : ΓΑΚ, Κεντρική Υπηρεσία)

Δημοσιεύθηκε στη Τα χωριά στον Κάμπο της Άρτας | Σχολιάστε

Μπροστά από τη σιδερένια γέφυρα!

Δημοσιεύθηκε την 3 Ιουλίου 2024 από Anastasia Karra

Μια οικογένεια ποζάρει με φόντο την σιδερένια Γέφυρα Μπέλεϊ στον Άραχθο……Από τις σπάνιες φωτογραφίες που βλέπουμε την σιδερένια γέφυρα σε όλο της το μήκος όπου και φαίνονται καθαρά οι πυλώνες που την στηρίζουν…(Φωτο από προσωπική συλλογή Κ. Β.)

Δημοσιεύθηκε στη Το Γεφύρι της Άρτας και ο Άραχθος Ποταμός | Σχολιάστε

Εκδρομή στα Γιάννενα….

Δημοσιεύθηκε την 3 Ιουλίου 2024 από Anastasia Karra

Στα τέλη της δεκαετίας του ’40, μια παρέα νεαρών κοριτσιών από την Άρτα, ποζάρει στον περίβολο του Ασλάν Τζαμιού. Δεύτερη από δεξιά η Γιούλη Εξάρχου (οδοντίατρος). (Φωτο από αρχείο κ. Σοφίας Εξάρχου)

Δημοσιεύθηκε στη Αρτινά Πρόσωπα και Παρέες | Σχολιάστε