Δεκαετία 1960 – Ομβροδεξαμενή ποτίσματος στο Γάβρογο σε υψόμετρο 1500 μέτρων.
Μια και η περιοχή του Γαβρόγου, σε αντίθεση με τα Τζουμέρκα, δεν έχει πολλά νερά (εξ ου και το υγιεινό και ξηρό κλίμα της περιοχής), οι τσοπάνηδες που ανέβαζαν τα πρόβατά τους για να ξεκαλοκαιριάσουν, μάζευαν νερό της βροχής σε μεγάλες δεξαμενές…Βέβαια τότε οι βροχές ήταν συχνό φαινόμενο τα απογεύματα του καλοκαιριού στα Ραδοβίζια, σε αντίθεση με τις συνθήκες που επικρατούν σήμερα….(Φωτο από προσωπική συλλογή)
Μια ακόμη ενδιαφέρουσα ετυμολογική προσέγγιση τοπωνυμίων των Ραδοβιζίων από τον κ. Μιχάλη Ντινόπουλο (@Dino), έναν επιστήμονα που γνωρίζει αρκετές γλώσσες και ασχολείται με τα ανθρωπωνύμια και τοπωνύμια διάφορων περιοχών.
“Η ΑΡΜΑΝΙΚΗ ΜΟΥΡΜΟΥΡΙΤΑ*
Η Μουρμουρίτα είναι μια τοποθεσία στο ελληνόφωνο χωριό Βελεντζικό (Βελεντζικό) που βρίσκεται στην περιφερειακή ενότητα Άρτας, στην Ήπειρο. Εκεί βρίσκεται μια φυσική γέφυρα, με σταλακτίτες να κρέμονται από την οροφή της καμάρας της. Σύμφωνα με την προφορική παράδοση, σε εκείνη την τοποθεσία, μια όμορφη νύφη που την έφερναν στο σπίτι της κακιάς πεθεράς της έκανε την ευχή να γίνει πέτρα μαζί με αυτούς που την πήγαιναν εκεί. Η επιθυμία της πραγματοποιήθηκε και μετατράπηκαν όλοι σε σταλακτίτες.
Η λέξη που χρησιμοποιείται στην προφορική παράδοση είναι marmarоno (μαρμαρώνω) = πετρώνω, γίνομαι πέτρα (κυριολεκτικά: γίνομαι μάρμαρο). Κατά τη γνώμη μου, το τοπωνύμιο Murmuríta (η Μουρμουρίτα) θα πρέπει επομένως να εξηγηθεί από μια αρμανική μορφή *Mărmurită = Απολιθωμένο < *mărmurită = θηλυκή μορφή του *mărmurit, μετοχή του *mărmurescu = απολιθώνω <marmură = μάρμαρο < λατ. marmor/ marmur. Πρβλ. ρουμανικά mărmurită (θηλυκό γένος mărmurit, μετοχή του ρήματος mărmuri) = πετρωμένο < marmură = μάρμαρο (ίδια προέλευση με τα αρμανικά marmură).
Ο αρμανικός ήχος ă (δηλαδή /ə/) δεν υπάρχει στα ελληνικά. Εδώ, φαίνεται να έχει αποδοθεί ως “u”. Την ίδια απόδοση (δηλαδή /ə/ > /u/) παρατηρούμε και στην περίπτωση του τοπωνυμίου Pliákuza (η Πλιάκουζα) στην περιφερειακή ενότητα Άρτας, που προέρχεται από αλβανικό *Pljakëzë (οριστική μορφή: *Pljakëza) < διαλεκτική αλβανική pljakë = γριά (plakë στα τυπικά αλβανικά) + το (υποτιμητικό) επίθημα -ëzë. Αλβανικό ë = /ə/, ίδιο με το αρμανικό ă. Το τοπωνύμιο Pliákuza (η Πλιάκουζα) μαρτυρείται και στην Πελοπόννησο.
Δεν είναι επίσης αδύνατο το ă να αποδόθηκε ως «α» και αργότερα να έγινε «ου» μέσω αφομοίωσης φωνηέντων (u-u < a-u) ή μέσω της επίδρασης των ελληνικών λέξεων murmurízo = μουρμουρίζω, murmuritо́ = μουρμούρα κ.λπ.
Σύμφωνα με αυτή την ερμηνεία, το ελληνικό αντίστοιχο του Murmuríta (η Μουρμουρίτα) θα ήταν Marmaroméni (η Μαρμαρωμένη). Το τοπωνύμιο είναι θηλυκό πιθανότατα επειδή ήταν *(N(i)veastă) Mărmurită = Απολιθωμένη (Νύφη) (στα αρμανικά n(i)veastă = νύφη).
Στο Βελέντζικο βρίσκουμε επίσης έναν οικισμό που ονομάζεται Κάρπινο (Κάρπινο) <Αρουμανικά *Carpin(u) < carpin(u) = γαύρος (είδος δέντρου) < λατ. carpinus”.
Για το γεφύρι της Μουρμουρίτας μπορείτε να διαβάσετε και στο λινκ https://doxesdespotatou.com/to-diavologefyro-tis-moyrmoyritas-st/
Στη φωτογραφία το Γεφύρι της Μουρμουρίτας (Πηγή : Ομάδα @ΦΙΛΟΙ ΒΕΛΕΝΤΖΙΚΟΥ στο facebook)
Σε συνέχεια της πρώτης φωτογραφίας που ήδη έχουμε αναρτήσει με τα δρώμενα από ομάδα μαθητριών του Γυμνασίου Θηλέων, κατά τη διάρκεια των Γυμναστικών Επιδείξεων στις 5 Ιουνίου 1955, όλη η ομάδα με τον γυμναστή της φωτογραφημένη στο ξεκίνημα της εκδήλωσης. Τα κορίτσια φορούν λευκούς χιτώνες από λευκή γάζα με το “κλειδί της πόλεως” από γαλάζιο σιρίτι, κεντημένο στον γύρο και στους ώμους του φουστανιού.(Φωτο από προσωπική συλλογή)
Δείτε την πρώτη φωτογραφία στο λινκ https://doxesdespotatou.com/apo-tis-gymnastikes-epideixeis-toy-1955/
Το πρόγραμμα των Γυμναστικών Επιδείξεων μετά το 1960, περιλάμβανε παρέλαση των μαθητών και μαθητριών των σχολείων, έπαρση της σημαίας, τον Ολυμπιακό ύμνο, τον όρκο των αθλητών – μαθητών, γυμναστική με ακρίβεια δευτερολέπτου, φαντασμαγορικές ασκήσεις και συνδυασμούς ασκήσεων, Ελληνικούς Παραδοσιακούς χορούς, αθλητικούς αγώνες στίβου και απονομή επάθλων στους νικητές των αγώνων. Τέλειωναν με τον εθνικό ύμνο και την υποστολή της σημαίας.
Στη φωτογραφία ένα πρόγραμμα Επιδείξεων Σωματικής Αγωγής για τους μαθητές και μαθήτριες όλων των τάξεων των δημοτικών σχλείων προετοιμασμένο από φοιτητές της Παιδαγωγικής Ακαδημίας Τριπόλεως – Πρότυπα Δημοτικά Σχολεία, κατά το σχολικό έτος 1965 – 1966, ημέρα Τετάρτη, 18 Μαίου 1966 και ώρα 5:30 μ.μ. (Πηγή : Αρχείο Ν. Καλαματιανού, 1966)
1ο Γυμνάσιο Άρτης, Τάξη ΣΤ’. Διμοιρίτης ο Αποστόλης Τρομπούκης (Καθηγητής Παιδαγωγικών). Επίσης οι: Χρ. Οικονόμου, Λάμπρος Μπαλάσκας, Ιωάννης Μ. Γκολομάζος (Ε.Μ.Π., Έφυγε νεότατος), Θεοχ. Στεφανίδης, Κων/νος Τζαλοκώστας κ.α. (Φωτο από αρχείο Α. Τρομπούκη, Παρουσίαση Κ. Μπανιάς)
1959 – Μια φωτογραφία από ένα από τα μονόκλινα δωμάτια* του ξενοδοχείου ΞΕΝΙΑ Άρτης, όπως παρουσιάστηκε στους προσκεκλημένους κατά την ημέρα των εγκαινίων. (Φωτο από προσωπική συλλογή)
Περισσότερα για τα δωμάτια των ξενοδοχείων ΞΕΝΙΑ στο λινκ https://doxesdespotatou.com/typiko-domatio-sta-xenodocheia-xenia/
1959 – Το καινούργιο παρεκκλήσι* μέσα στο Κάστρο της Άρτας που κτίστηκε στη θέση παλιού μικρού ναού, σε φωτογραφία από την ημέρα των εγκαινίων. (Φωτο από προσωπική συλλογή)
Περισσότερες πληροφορίες για το παρεκκλήσι μπορείτε να διαβάσετε στο λινκ https://doxesdespotatou.com/arta-to-parekklisio-toy-anaktoroy-t/
1959 – Ξενάγηση στους χώρους του ΞΕΝΙΑ Άρτης κατά την ημέρα των εγκαινίων του ξενοδοχείου. Διακρίνονται ο τότε γραμματέας του ΕΟΤ, Νικόλαος Φωκάς, η Ευτυχία Τσέτη και η Ευφημούλα Πατσαλιά.(Φωτο από προσωπική συλλογή)
1944 – Tα Τζουμέρκα χιονισμένα, φωτογραφημένα από μακριά και συγκεκριμένα από το χωριό Πλαίσια, απέναντι στο Ξεροβούνι, στα Κατσανοχώρια, όπου και το αρχηγείο του Ε.Δ.Ε.Σ. (Από τη Συλλογή του κ. Μίμη Χριστοφιλάκη)
Χάρτης της Ελεύθερης Ορεινής Ελλάδος του ΕΔΕΣ, από τη Συλλογή του κ. Γεωργίου Σιούλα.
