Σχολική εκδρομή στο Μαράτι την δεκαετία του 1930, με φόντο το ποτάμι και την πόλη της Άρτας. Πρώτος από αριστερά ο Βασίλης Τρομπούκης, παιδίατρος κ πρώτος από δεξιά ο αδερφός του Τάκης Τρομπουκης. (Η φωτογραφία είναι από το αρχείο της κ. Σοφίας Εξάρχου)
Το τζαμί του Φαίκ Πασά στο Μαράτι με φόντο την πόλη της Άρτας. Διακρίνεται η Παρηγορήτισσα και ο Αμυντικός Στρατώνας πάνω στο λόφο, ένα μέρος του οποίου μπροστά στο Στρατώνα έχει χαμηλούς θάμνους. Σύμφωνα με πληροφορίες, τα δέντρα στο λόφο είχαν κοπεί από τους Ιταλούς το 1941, οπότε η αναδάσωση του λόφου έγινε στα τέλη της δεκαετίας του 1940. (Η φωτογραφία είναι από συλλογή Κ.Β.)
Στη φωτογραφία το Φειζουλάχ Τζαμί, το ένα από τα δύο τζαμιά που έχουν απομείνει στην περιοχή της Άρτας, σε φωτογραφία του Machiel Kiel από την δεκαετία του ’70. [Feyzullah Mosque, Arta, Epirus, Greece, 1970ς, Machiel Kiel Photography – Netherlands Institute in Turkey (NIT)]
“……Αξιολογώντας αυτά τα δεδομένα που παρουσιάσαμε στο τρίτο κεφάλαιο , τουλάχιστον όσον αφορά τα τζαμιά στην Άρτα, που αποτελούσαν ξεχωριστό δείγμα οθωμανικής αρχιτεκτονικής μπορούμε να δούμε ότι :
α) 1 τζαμί καταγράφεται το πρώτο μισό του 16ου αι.
β) 16 τζαμιά έχουν καταγραφεί από τον Evliyâ Çelebi στο δεύτερο μισό του 17ου αι.
γ) περισσότερα από 8 τζαμιά έχουν καταγραφεί στον Σαλναμέ του 1872, στο δεύτερο μισό του 19ου αι.
δ) 16 τζαμιά έχουν καταγραφεί από τον Ayverdi συνολικά, με βάση διάφορες πηγές
ε) 8 τζαμιά έχουν καταγραφεί και από τον Σεραφείμ Ξενόπουλο στο τέλος του 19ου αι.”
(Πηγή : ΤΑ ΟΘΩΜΑΝΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΤΑ, 1449 – 1881, Α. Καρρά, Άρτα, 2024) που μπορείτε να την διαβάσετε στο λινκ https://doxesdespotatou.com/wp-content/uploads/2024/04/ΤΑ-ΟΘΩΜΑΝΙΚΑ-ΚΤΙΡΙΑ-ΤΗΣ-ΑΡΤΑΣ-1449-1881.pdf
Η εργασία παρέχει στατιστικά στοιχεία των οθωμανικών κτισμάτων στην περιοχή της Άρτας την περίοδο της Τουρκοκρατίας (1449 – 1881), με ειδική αναφορά σε 6 περιόδους :
Μπορείτε να διαβάσετε την εργασία στο λινκ
ή στο λινκ https://doxesdespotatou.com/wp-content/uploads/2024/04/ΤΑ-ΟΘΩΜΑΝΙΚΑ-ΚΤΙΡΙΑ-ΤΗΣ-ΑΡΤΑΣ-1449-1881.pdf
Το δυναμικό τσελιγκάτο του Καλαρρυτιώτη Σπύρου Β. Φασούλα στον «Κούρο» το 1926, στη Γκιούλμπερη Αμφιθέας Λάρισας.
Από αριστερά όρθιοι : Δημ. Δραγάτης (γαλατάς), Σπύρος Β. Φασούλας (ο τσέλιγκας), Ευάγγελος Μπονταλάς (από το Ματσούκι), Ηλίας Κουταρέλας ( σκυφτός με το τσιγάρο), Φωτεινή Δ. Φασούλα, Αθανάσιος Σ. Φασούλας, Κατερίνη Μπαζάκη, Χαρίκλεια Παύλου Ζώγκου, Γεωργούλα Γ. Μπέρκου (μόλις διακρίνεται), η γιαγιά Σακογιάννη (σύζυγος Βασίλη Σακογιάννη), Μάρω Χρ. Σακογιάννη, Αγγελική Μόκκα, Σωτήρης Κατσιγιάννης, Κων/νος Λεβέντης (από το Χαλίκι), Αγγελική Χρ. Μόκκα, Ελένη Κατσιγιάννη, Χρήστος Απ. Κουταρέλας, Χρήστος Σακογιάννης, Γιάννα Θ. Μπαρμπούτη, Γιώργος Κουκουθάκης, Νίκος Γκατζώγιας (Παρλακώστας), Θεόδωρος Μπαρμπούτης, Ευάγγελος Χρ. Μόκκας.
Καθιστοί : Ευάγγελος Φασούλας, Πέτρος Γκουτζαμάνης, Παντελής Κατσιγιάννης, Αθανάσιος Δ. Φασούλας, Τάκης Χρ. Φασούλας, Αλέξης Μίντζας, Γρηγόριος Δ. Μπαρμπούτης,και τέλος ξαπλωμένος μπροστά – μπροστά ο γαλατάς Χρήστος Κόσυβας από το Γαρδίκι Τρικάλων. )Η φωτογραφία είναι από το αρχείο του Σωτήρη Κουκουθάκη, όπως δημοσιεύτηκε στο βιβλίο ΟΙ ΝΟΜΑΔΕΣ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΟΙ ΤΩΝ ΤΖΟΥΜΕΡΚΩΝ, Ν. Καρατζένης, Άρτα, 1991)
Κάτω σειρά από αριστερά : Αποστόλης Αντωνίου, Αποστόλης Γκατζόγιας, Γεώργιος Σακογιάννης, Αθανάσιος Μπακαγιάννης, Βασίλης Αντωνίου (συντηρούσε 10 οικογένειες μικροκτηνοτρόφων στον Τύρναβο), Νίκος Γκατζόγιας, Ηλίας Γκατζόγιας, Κων/νος Μπακαγιάννης, Σπύρος Γκατζόγιας.
Πάνω σειρά δεύτερος από δεξιά Αντώνης Αντωνίου, Γρηγόρης Μπαρμπούτης, Σωτήρης Μπαρμπούτης, Μιλτιάδης Τσόκας, Αθανάσιος Φασούλας (μεγαλοτσέλιγκας στη Γκιούλμπερη Λάρισας, συντηρούσε 20 οικογένειες μικροκτηνοτρόφων), άγνωστος, Κων/νος Τσόκας, Γεώργιος Τσόκας, άγνωστοι….(Ευχαριστούμε θερμά τον κ. Γεώργιο Μπακαγιάννη που μας έστειλε την φωτογραφία).
“Η ιδιαιτερότητα του εδάφους επέδωσε στο Τάγμα της Άρτας τρεις λόχους ανισομερώς καταμερισμένους. (Η αρίθμηση των σταθμών στο Οδοιπορικό του Ν. Σχινά ξεκινούσε από τον Παγασητικό κόλπο).
Ο λόχος των Πραμάντων διέθετε τρεις σταθμούς :
ΣΤΑΘΜΟΣ ΚΑΛΑΡΡΥΤΩΝ (69ος) : Στους Καλαρρύτες βρισκόταν ο 69ος ελληνικός σταθμός διοικούμενος υπό αξιωματικού, υπήρχε δε και τηλεγραφικός σταθμός ο οποίος επικοινωνούσε με τις κωμοπόλεις Πραμάντων και Αγνάντων. Οι Καλαρρύτες διέθεταν και λοιμοκαθαρτήριο στην έξοδο του χωριού προς το Συρράκο – όπου βρισκόταν ο ομώνυμος ΟΣΤ’ (76ος) οθωμανικός σταθμός – όπως και «υποτελωνείον και καλόν υδραγωγείον».
ΣΤΑΘΜΟΣ ΧΡΗΣΤΩΝ (70ος) : Από τους Καλαρρύτες δυο δρόμοι οδηγούσαν στον επόμενο σταθμό εις το « διεσπαρμένας τας οικίας έχον χωρίδιον Χρηστών, όπου αρκτικώς του χωριδίου, 20’ της ώρας κείται ο ομώνυμος ελληνικός σταθμός». Από αυτόν έβλεπε κανείς πολύ καθαρά το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου στο όρος Πολιάνα και το χωριό Ντοβίζντιανα (Προσήλιο) όπου βρισκόταν ο 77ος ομώνυμος οθωμανικός σταθμός. Πιο δεξιά στο χωριό Μιχαλίτσι βρισκόταν ο 78ος οθωμανικός σταθμός όπου την εποχή εκείνη συγκεντρώνονταν υλικό για την κατασκευή στρατώνα.
ΣΤΑΘΜΟΣ ΣΚΛΟΥΠΟΥ (71ος): Ο ελληνικός σταθμός Σκλούπου βρισκόταν 1 ½ ώρα μακριά από το ομώνυμο χωριό, στη θέση Πολιτσά. Ήταν ένα μικρό οίκημα δίπλα στην μονότοξη γέφυρα του Αράχθου, η οποία είχε άνοιγμα 50 μέτρα, πλάτος 1,50 μ. και μέσο ύψος από τον πυθμένα μέχρι το θόλο 35 μ. Οι όχθες και από τις δυο πλευρές του ποταμού, την ελληνική και την οθωμανική ήταν βραχώδεις, απότομες και πάρα πολύ δύσβατες. Απέναντι από την γέφυρα, στο χωριό Κοστίτσι, στα Κατσανοχώρια βρισκόταν ο ΟΘ’ (79ος) ομώνυμος οθωμανικός σταθμός…..” (Πηγή : Η ΟΡΟΘΕΤΙΚΗ ΓΡΑΜΜΗ ΤΟΥ ΑΡΑΧΘΟΥ ΤΟ 1881, Α. Καρρά, Άρτα, 2021)
Στη φωτογραφία του Γιάννη Σκουλά, που αποτύπωσε τα σημεία που υπήρχαν τα φυλάκια της οροθετικής γραμμής του 1881, “Το υποτελωνείο στους Καλαρρύτες που σήμερα είναι οικία ιδιοκτησίας Χρήστου Κοταρέλα”. Μπορείτε να διαβάσετε για το οδοιπορικό του Γιάννη Σκουλά με σκοπό να φωτογραφήσει ότι απέμεινε από τα φυλάκια του 1881 στην ίδια εργασία στο λινκ https://doxesdespotatou.com/wp-content/uploads/2022/09/Η-Οροθετική-Γραμμή-του-Αράχθου-το-1881.pdf
Συνεχίζουμε την ανάρτηση του Μητρώου Δήμου Καλαρρυτών με τα έτη 1864 – 1866. (Πηγή : ΓΑΚ Άρτης)
Έτος γέννησης 1864
Έτος γέννησης 1865
Έτος γέννησης 1866
Πανοραμική φωτογραφία του Γεφυριού της Άρτας. Στο βάθος ο πρώην τουρκικός σταθμός οροφυλακής, σήμερα λαογραφικό μουσείο. (Φωτο από συλλογή Χ.Β.)
