Σε ένα άρθρο του “The Journal of the Royal Geographical Society of London”, ο συγγραφέας James Wolfe μας δίνει μια λεπτομερή περιγραφή του Κόλπου της Άρτας το 1830, σχεδόν 200 χρόνια πριν. Το απόσπασμα που ακολουθεί περιγράφει λεπτομερώς το πέρασμα του ταξιδιώτη από τον ποταμό Λούρο, ακολουθώντας την ακτογραμμή του κόλπου από την Πρέβεζα προς την Άρτα.
“…………Ο τερματισμός μιας χαμηλής σειράς λόφων, που εκτείνεται προς τα ανατολικά κατά μήκος της θάλασσας, δίνει τώρα μια μικρή ανύψωση στην ακτογραμμή για περίπου ενάμιση μίλι, όταν φτάνουμε στις εκβολές του ποταμού Λούρου (την αρχαία Charadra), που έχει πλάτος περίπου εξήντα πόδια. Αν και εμποδίζονται από τα ρηχά νερά, ωστόσο σκάφη που διασχίζουν το νερό δέκα έως δώδεκα πόδια μπορούν να εισέλθουν στο ποτάμι καθώς εξ αιτίας της ομοιομορφίας του πλάτους και του βάθους του είναι πιο πλωτό και αξίζει να κατατάσσεται ψηλότερα από τον ποταμό Άρτα. Στην είσοδο, η ανατολική όχθη του προσφέρει περίπου εκατό τετραγωνικά πόδια στερεό έδαφος που καταλαμβάνεται από έναν Έλληνα φρουρό, αλλά η δυτική όχθη ορίζεται μόνο από ψηλές καλαμιές, και για δύο μίλια προς τα πάνω στον ποταμό μπορούσα να βρω μόνο δύο μέρη για να μπορέσω να τον διασχίσω. Η ταχύτητα του ρεύματος ήταν περίπου δύο μίλια την ώρα. Διέσχισα τον Λούρο με ένα φέρι, σε ένα σημείο περίπου επτά μίλια ψηλότερα, το οποίο είναι στο δρόμο από Πρέβεζα προς Άρτα, όπου το ποτάμι είναι τόσο φαρδύ, βαθύ και γρήγορο όσο και στην είσοδό του στον κόλπο. Δύο ή τρία μίλια πάνω από αυτό το σημείο, το ποτάμι χωρίζεται σε δύο ρέματα, το ένα έρχεται από βόρεια, το άλλο από μια πιο ανατολική κατεύθυνση, περνώντας τα ερείπια του αρχαίου Charadrum, όπου το πλάτος του είναι μόνο σαράντα πόδια, και η ταχύτητα του, τρέχοντος, τρία μίλια την ώρα. Αυτό το παρακλάδι του ονομάζεται πλέον Ιππόλυτος, αν και προφανώς είναι ο κύριος κλάδος, και η σύγκριση της αρχαίας ονομασίας του ποταμού με το προαναφερθέν φρούριο που στεκόταν στις όχθες του, σίγουρα θεωρούνταν πάντα έτσι. Φαίνεται να κατεβαίνει από τα ανατολικά του Μαύρου Βουνού, ενός πολύ αξιοσημείωτου βουνού με τρεις κορυφές, ύψους χίλια πεντακόσια περίπου πόδια, του οποίου η σκοτεινή και άγονη όψη επιβάλλει το όνομα που του δόθηκε. Αυτό είναι το υψηλότερο βουνό από μια οροσειρά που εκτείνεται σχεδόν ανατολικά και δυτικά σε όλο το μήκος του κόλπου, περίπου οκτώ ή εννέα μίλια από τις ακτές του, στη βάση του οποίου βρίσκονται οι πλούσιες και εύφορες πεδιάδες της Άρτας. (Πηγή :Observations on the Gulf of Arta, Made in 1830, Author(s): James Wolfe, Source: The Journal of the Royal Geographical Society of London , 1833, Vol. 3 (1833), pp. 77-94 Published by: Wiley on behalf of The Royal Geographical Society (with the Institute of British Geographers)
Στη φωτογραφία “Μεταφορά πυρομαχικών από τον ποταμό Λούρο το 1912” .Επιστολικό δελτάριο από τον Α’ Βαλκανικό πόλεμο, Εκδόθηκε από την Μ. Ν. Μιχαλοπούλου στην Αθήνα. (Πηγή : http://www.balkanwars.gr/)
…και η πίσω πλευρά του δελτάριου.
