“……Πολλά βέβαια από τα χάνια στις ορεινές διαδρομές της Άρτας, ήταν απλά καφενεία στα οποία οι αγωγιάτες σταματούσαν για λίγο να ξεκουραστούν. Στα μεγάλα χάνια όπου και θα διανυκτέρευαν, πρώτα ξεφόρτωναν τα ζώα και τα στάβλιζαν ή, το καλοκαίρι, τα έδεναν έξω από το στάβλο σε ειδικά παχνιά. Ο στάβλος έπαιρνε συνήθως 30-40 ζώα. Μετά πήγαιναν στην αποθήκη με τον χατζή, ζύγιζαν μαζί την τροφή για τα ζώα, 4-5 κιλά για το καθένα και μετά πήγαιναν οι ίδιοι να τα ταΐσουν. Ύστερα από δυο με τρεις ώρες, όταν τα ζώα είχαν ξεϊδρώσει τα πήγαιναν να τα ποτίσουν. Το πρωί πριν φύγουν έβαζαν στο ταισάρι του ζώου βρόμη για να φάει να δυναμώσει. Όλο το βράδυ ο χατζής με την οικογένειά του ήταν στο πόδι να περιποιηθούν τους οδοιπόρους. Το φαγητό που ετοίμαζαν συνήθως ήταν φασόλια, φακές, πατάτες γιαχνί, πατάτες τηγανητές με αυγά, βακαλάος, ρέγκες, σαρδέλες παστές και πότε -πότε κότα ή κόκορας. Το ψωμί στα χάνι ήταν συνήθως καλαμποκίσιο ή μπομπότα αν και οι αγωγιάτες είχαν πάντα ψωμί και τυρί μαζί τους. Πριν πέσουν για ύπνο οι αγωγιάτες πλήρωναν για την τροφή των ζώων και το φαγητό τους μαζί με τον πρωινό καφέ. Δεν πλήρωναν “χανιάτικο” για τον ύπνο όμως.
«Tο μεγαλύτερο χάνι ήταν του Κοντού που ήταν και το πιο οργανωμένο, με πιο άνετους χώρους για φαγητό και ύπνο και μεγαλύτερους στάβλους. Νοίκιαζε τους μικρούς κάμπους στο Βαθύκαμπο (Πολύτσανα) και στη Φτέρη ώστε με το τριφύλλι που έσπερνε να τροφοδοτεί το χάνι. Κάηκε απ’ τους Γερμανούς το ’43. Αντίστοιχης δυναμικότητας λέγαν ότι ήταν του Τσιμπλή στην Καλεντίνη και του Λουλούδα στο Κρυονέρι, δίπλα στη Βρύση του Λουλούδα.» (Μαρτυρία Χρήστου Ντάλα). [Πηγή : https://doxesdespotatou.com/wp-content/uploads/2022/10/ΑΓΡΟΤΙΚΑ-ΧΑΝΙΑ-ΑΡΤΗΣ.pdf]
Στη φωτογραφία “Αγροτικό χάνι στην Ελλάδα το 1886” (Πηγή : Burton Holmes Travelogues – Greece, 1901)
