Μέχρι σχεδόν στις αρχές της δεκαετίας του ’70, κάποιοι, κατηφορικοί ιδιαίτερα, δρόμοι της Άρτας όπως η οδός Ανεμομύλων και η οδός Ζαλόγγου, διατηρούσαν ακόμη την αυθεντική τους μορφή κατασκευής, αυτής με καλντερίμι. Το «καλντερίμι» είναι τουρκική λέξη που χαρακτηρίζει τον λιθόστρωτο δρόμο που είναι κατασκευασμένος με ακατέργαστες πέτρες. Βασικοί λόγοι μιας τέτοιας κατασκευής, εκτός της αισθητικής πλευράς, ήταν να μην τρώγονται οι δρόμοι αυτοί από τα αρνητικά νερά της βροχής και να διευκολύνονται οι άνθρωποι και τα ζώα, στο ανέβασμα και το κατέβασμα.
Έτσι λύνονταν ένα μεγάλο πρόβλημα κι ικανοποιούνταν πρακτικά οι ανάγκες. Φυσικά τα υλικά (οι πέτρες βασικά) που χρησιμοποιούνταν για τα καλντερίμια ήταν ντόπια και η τεχνική της κατασκευής διέφερε από τόπο σε τόπο κι ανάλογα με το μάστορα και το μεράκι του ή το μεράκι των κοινοτικών αρχόντων. Αλλού το ρείθρο έμπαινε στη μέση κι αλλού στις άκρες. Όλα εξαρτώνταν από την κλίση του δρόμου, τις βροχοπτώσεις, τις χιονοπτώσεις και τον κίνδυνο που δημιουργούσαν τα χειμωνιάτικα παγώματα. Αλλού τα δεσίματα ήταν πυκνά, κάθετα ή πλαγιαστά στο δρόμο, αλλού αραιά. Κατά περίπτωση σχηματίζονταν και μικρά σκαλοπάτια. Πολλές φορές παράλληλα ή κάθετα στο δρόμο δημιουργούνταν κι αυλάκια που έφερναν μέσα στους κήπους τα νερά για το πότισμα. Άλλα από αυτά ξεκινούσαν από δημόσιες βρύσες κι άλλα από λάκκους που κατέβαζαν νερά.
Με τον καιρό βέβαια το ανεβοκατέβασμα των ζώων και των ανθρώπων και τα νερά που έτρεχαν χάλαγαν τα περισσότερα καλντερίμια. Οι λεγόμενες επισκευές, που γίνονταν βιαστικά, μετέτρεπαν το δρόμο σε ένα απροσδιόριστο κατασκεύασμα, κακόγουστο, κακότεχνο και δυσκολοπέραστο. Το τελειωτικό χτύπημα δόθηκε, όταν μπήκαν στις πόλεις τα αυτοκίνητα και τα άλλα οχήματα, με αποτέλεσμα οι βυθισμένες στη γη πέτρες να μην αντέξουν κι έτσι με τον καιρό οι δρόμοι να ασφαλτοστρωθούν και να αλλάξουν μορφή. (Πηγή : “Καλντερίμι και παράδοση: Η περίπτωση δρόμου της Κόνιτσας”, Λυμπερόπουλος, Γιάννης, Παράδοση και Τέχνη 035, σελ. 6-7, Αθήνα, Δ.Ο.Λ.Τ., Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 1997.
Σήμερα ο επισκέπτης στην Άρτα μπορεί ακόμη να θαυμάσει το καλντερίμι, διασχίζοντας την παλιά γέφυρα της Άρτας, απ’ όπου και η φωτογραφία. (Πηγή : Arta Bridge, Paving Stone Detail – John Haley, https://www.flickr.com/)