“……..Η πρώτη μαθητική περίοδος του Κρυστάλλη στα Γιάννενα τοποθετείται στην περίοδο 1880 – 1884, οπότε τελείωσε τις τέσσερις τάξεις του ελληνικού σχολείου (Σχολαρχείου) της Ζωσιμαίας Σχολής. Σε γράμμα που έστειλε ο πατέρας του Δ. Κρουστάλλης προς τον Κ. Γ. Καζαντζή στις 24 – 6 – 1894 «…τα μαθήματα ήκουσεν εις Ιωάννινα μέχρι της 4ης τάξεως του Ελληνικού. Ύστερα τον επήρα στο μαγαζί» (Σαλαμάγκας, 1956).
Από τα στοιχεία όμως που αντλήσαμε από το αρχείο της Ζωσιμαίας Σχολής, το όνομα του Κ. Κρυστάλλη είναι καταχωρημένο στα μαθητολόγια από το σχολικό έτος 1880 – 81 μέχρι το 1884 – 85. Συνολικά δηλαδή φαίνεται ότι μαθήτευσε στη Ζωσιμαία σε πέντε τάξεις. Ωστόσο είναι γνωστό ότι όταν οι τούρκοι τον κυνήγησαν για να τον φυλακίσουν λόγω των ποιημάτων του το 1888, φαίνεται ακόμη ως μαθητής στη Ζωσιμαία.
Ο Κρυστάλλης ήλθε στα Γιάννενα στις 26 Σεπτεμβρίου του 1880, έδωσε εισαγωγικές εξετάσεις και γράφτηκε στην Α’ τάξη του Ελληνικού Σχολείου της Ζωσιμαίας Σχολής. Στη Ζωσιμαία φοίτησε κατά τα σχολικά έτη 1880-81 μέχρι 1884 – 85, δηλαδή στις τέσσερις τάξεις του Ελληνικού Σχολείου (τέσσερις τάξεις είχε τότε το Ελληνικό Σχολείο στη Ζωσιμαία) και στην Α’ τάξη του Γυμνασίου. Στην Ά’ τάξη έμεινε μετεξεταστέος, έδωσε εξετάσεις και «Απήλθε κατά τα τέλη Σεπτεμβρίου», όπως σημειώνεται στον Γενικό έλεγχο της Ζωσιμαίας Σχολής….” (Πηγή : ΤΑ ΜΑΘΗΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥ ΚΡΥΣΤΑΛΛΗ ΣΤΗ ΖΩΣΙΜΑΙΑ ΣΧΟΛΗ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ, Α. Καρρά, Άρτα, 2024)
Μπορείτε να διαβάσετε την εργασία στο λινκ https://doxesdespotatou.com/wp-content/uploads/2024/01/Κρυστάλλης-Ζωσιμαία-1.pdf
Στη φωτογραφία “Το Μητρώο μαθητών της Ζωσιμαίας Σχολής κατά το έτος 1880 – 81. Ο Κ. Κρουστάλης στην πέμπτη γραμμή. (Πηγή : ΓΑΚ Ιωαννίνων)”, από την ίδια εργασία.
