Τα Πραμαντιώτικα λιβάδια….

“Πράμαντα – Το χωριό είναι ριζωμένο στα πόδια των Τζουμέρκων και μάλιστα στην πιο απότομη πλευρά τους γι’ αυτό δεν εννοήθηκε να έχει ξεκαλοκαιριά για τα κοπάδια των κατοίκων, που από τις αρχές του 19ου αι. αυξήθηκαν με γοργό ρυθμό. Έτσι ήρθαν σε σύγκρουση με τους γείτονές τους, τους Ματσουκιώτες και Μελισσουργιώτες για τα σύνορα. Οι “παλιοί” αναφέρουν ότι οι Ματσουκιώτες για να διώξουν τους Πραμαντιώτες από το λιβάδι “Λόγγο”, γκρέμισαν από ένα στεφάνι, “την Κόντρα”, Πραμαντιώτισσες γυναίκες και μικρά παιδιά, ενώ ο Ν. Παπακώστας στα “Ηπειρωτικά” του αναφέρει τη σφαγή 1.060 προβάτων Μελισσουργιώτικων από Πραμαντιώτες κτηνοτρόφους γύρω στο 1810. Η τοποθεσία από τότε πήρε την ονομασία 1060.

Στα προπολεμικά χρόνια το χωριό είχε 40.000 γιδοπρόβατα και 1.000 αλογομούλαρα, ενώ σήμερα έχει 20.000 απ’ τα οποία τα 17.000 είναι νομαδικά. Το χωριό βρίσκεται στο κέντρο των Δυτικών Τζουμέρκων γι’ αυτό γνώρισε μεγάλη εμπορική κίνηση. Οι κάτοικοι ασχολούνταν επίσης με την οικοδομική, τα ασβεστοκάμινα κι αρκετοί ήταν αγωγιάτες. Για την εμπορική δραστηριότητα τον χωριού γράφει ένας Μελισσουργιώτης συγγραφέας: ‘Το μοναδικό “παζάρι” των ορεινών – στην Πράμαντα – από Τουρκοκρατίας και ο ορισμός της ως πρωτεύουσας των Τζουμέρκων μετά την απελευθέρωση δείχνει ότι η Πράμαντα ήταν κεφαλοχώρι και κέντρο των ορεινών περιοχών ανέκαθεν. Στη μέση από τις ορεινές περιοχές Τζουμέρκων – Πίνδου – ΙΙεριστεριού – Ξηροβουνίων είναι η μεγαλύτερη κωμόπολη, τα Πράμαντα. Στο πολυσταυροδρόμι εκεί που είναι η μόνη διάβα από τις περιοχές αυτές μεταξύ τους και προς τη Θεσσαλία ήταν το κέντρο απ’ο το οποίο όλοι περνούσαν…..

Δυο ήταν τα λιβάδια, οι μεγαλόστρουγκες, στα Πραμαντιώτικα λιβάδια μέχρι το 1923, η Νταλά και το Στουρνάρι που “έτρωγαν” από 3.500 πρόβατα κι είχαν τό ένα παράρτημα : η πρώτη είχε την Κάτω Νταλά και η δεύτερη την Περεντέσια. Η ψηλόραχη της Ρουίστας ήταν στερφοτόπι. Από το Σταυρό ως το Σπανό ήταν στερφοτόπι για τα πρόβατα της Κ. Νταλά από το Σπανό ως την Γκάργκουλα ήταν στερφοτόπι για την Πάνω Νταλά, στα Καυκάκια “έριχναν” τα στέρφα οι κτηνοτρόφοι από το Στουρνάρι, ενώ τα στέρφα της Πρεντέσιας τα “έριχναν” στην Αλγκιώρα. Τα Πραμαντιώτικα βοσκοτόπια βρίσκονταν σε απόσταση έξι ωρών ποδαρόδρομο από το χωριό, ενώ στην κοντινή Στρουγκούλα, στην κορφή των Τζουμέρκων “έριχναν” 300 πρόβατα. Μετά το 1923, που τα λιβάδια ξεχρεώθηκαν από το μεγαλοτσιφλικά Καραπάνο, οι Πραμ. κτηνοτρόφοι “χάλασαν τη σειρά”, έπαψαν να ρίχνουν κλήρο για τα μαντριά και πήγαινε ο καθένας όπου ήθελε. Ετσι έγιναν μικρότερες στρούγκες, που χάλασαν τον τόπο. Οι σημερινοί νομάδες πηγαίνουν στις στρούγκες: Κέδρα, Καλοχώραφο, Λαύδεις, Κάτω και Πάνω Νταλά, Οβορούς, Στουρνάρι, Περεντέσια, Ασφάκα, Καυκάκια, Γκάργκουλα και Καταφύκι. Στις στρούγκες γύρω από το χωριό ξεκαλοκαιριάζουν περίπου 1.000 γιδοπρόβατα. Στο Ίσιωμα, στον Φλώρου, στις Κρανιές, στα Συγγενά, στα Ζιρέλια, στον Κορύτο. Μεγάλους τσελιγκάδες το χωριό δεν ανέδειξε, εκτός από τον τσέλιγκα Σιαπλαούρα που η παράδοση τον θέλει με 6.000 γιδοπρόβατα. Μόνο ο Χρήστος Γιώτη Τσιλιγιάννης “έφκιασε” 1.000 πρόβατα και τα τελάλισε. Οι υπόλοιποι έφτασαν υέχρι 600 —700 πρόβατα στο σημάδι τους…..(Πηγή : (Πηγή : ΟΙ ΝΟΜΑΔΕΣ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΟΙ ΤΩΝ ΤΖΟΥΜΕΡΚΩΝ, Ν. Καρατζένης, Άρτα, 1991)

Για την στενότητα στα λιβάδια στην περιοχή μπορείτε να διαβάσετε στο λινκ https://doxesdespotatou.com/i-stenotis-nomis-livadion-kai-oi-diene/

και στο λινκ https://doxesdespotatou.com/i-stenotis-nomis-livadion-kai-oi-diene-2/

Στη φωτογραφία “Μεταξύ γης και ουρανού, στον Πύργο στην “Κάτω Ντάλα”, ο Κώστας Σ. Καρατζένης και το κοπάδι του, φαίνεται να αποθεώνουν του αρχέγονου Ποιμενισμού το αυθεντικό κάλλος. Αριστερά τους, της Περτούσας τα βουνά και δεξιά τους η Φούρκα και το Καταφύλι. Ιούλιος 2008″. (Πηγή : Η ΑΝΟΔΟΣ ΤΩΝ ΝΟΜΑΔΩΝ ΤΩΝ ΠΡΑΜΑΝΤΩΝ ΣΤΙΣ ΒΟΥΝΟΚΟΡΦΕΣ ΤΗΣ ΠΙΝΔΟΥ, Ν. Καρατζένης, Ιωάννινα, 2009) 

Δημοσιεύθηκε στην Ποιμενική Ζωή. Αποθηκεύστε τον μόνιμο σύνδεσμο.

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *