“Το χωριό Ράχη βρίσκεται βορειοδυτικά από τα χωριά Γαβριά και Ανέζα, χτισμένο σε πεδιάδα. Αποτελούσε ιδιωτικό τσιφλίκι και είχε ιδιοκτήτη τον Ζουλφικιάρη Αγά, διέθετε δε 45 επίμοτους καλλιεργητές και η ετήσια παραγωγή σε βρώμη ήταν 100.000 οκάδες, σε σιτάρι μόνο 10.οοο οκ., ενώ σε αραβόσιτο έφτανε τις 120.000 οκ. (Σεπτέμβριος 1913). Το ίδιο έτος ο Τσεβδέν εφέντης ήταν ενοικιαστής δεκάτης στο χωριό. Από καταγραφή πιθανόν του 1914 στην κτηματολογική πηγή, μαθαίνουμε ότι ο Τζεβντέντ και ο Νεντίμ, γιοί του Ζουλφικάρ καθώς και οι τρεις θυγατέρες του κατείχαν κτήματα στη Ράχη Φιλιππιάδας. Αλλού αναφέρεται ότι ο Μαχμούτ Νεντίμ Ζουλφικάρ κατείχε εκεί κτηματικά μερίδια. Ο Ρεσάτ, γιός του Σείχ Τζελιάλ εφέντη από τη Φιλιππιάδα, κατείχε αγρό στο τσιφλίκι αυτό (1919). Πληρέστερη καταγραφή αναφέρει ότι η Ράχη είχε ιδιοκτήτες τον Μεχμέτ και τον Νεντίμ, γιούς του Ζουλφικάρ και τις θυγατέρες του, Ιναγιέτ, Κουντρέτ και Κισμιλέ σε έκταση 5.539 στρεμμάτων. Επίσης ιδιοκτήτρια ήταν και η Ισμέτ, άλλη θυγατέρα του Ζουλφικάρ (1922).
Στην πηγή του 1929 ως ιδιοκτήτρια στο αγρόκτημα Ράχη σημειώνεται η Εσμέτ Ζουλφικάρ, το κτήμα της οποίας διαχειριζόταν η Εθνική Τράπεζα. Ιδιοκτήτες επίσης ήταν το ελληνικό δημόσιο και ο συνεταιρισμός. Το τσιφλίκι είχε έκταση 12.019,555 στρ. που κατανέμονταν ως εξής : αγροί καλλιεργούμενοι 5.084 στρ., κοφτολείβαδι 70, 635 στρ., ρέματα 183,120 στρ., λειβάδια 1.716, 985 στρ., χέρσα 52, 675 στρ., χαντάκια 53 στρ., έλη 2.478 στρ., βοιδολείβαδα 632, 756 στρ., συνοικισμός 1.429, 120 στρ., δάσος 55,175 στρ., αγρός καλλιεργήσιμος που ανήκε στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου 55 στρ. και όμοιος αγρός που ανήκε στο μοναστήρι του Προφήτη Ηλία με έκταση 30 στρ. Η παραγωγή του τσιφλικιού σε σιτάρι ήταν 56.000 οκ. σε βρώμη 200.000 οκ. και σε καλαμπόκι έφτανε τις 300.000 οκ.” (Πηγή : Η ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΗΠΕΙΡΟΥ, Η ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ 1912-1918, Κ. Βακατσάς, Ιωάννινα, 2001)
Στην φωτογραφία”Παλιό κτίριο στην Ράχη Άρτης”. (Φωτο από προσωπική συλλογή)
