Τα μαγαζιά των Ελλήνων κατοίκων της Άρτας βρίσκονταν στον κεντρικό δρόμο της πόλης. Άρχιζαν από τη σημερινή οδό Παντοκράτορος και έφταναν πέρα από το Μονοπλιό. Αυτός ο δρόμος ήταν το λεγόμενο Ρωμιοπάζαρο. Αργότερα οι κάτοικοι τον κεντρικό δρόμο τον ονόμασαν “Αγορά” και τέλος ο δήμος τον ονόμασε “οδό Σκουφά”.Τα πρώτα χρόνια, μετά την απελευθέρωση της πόλης, ο κεντρικός δρόμος ήταν ένα σοκάκι με πολλές στροφές και γωνίες, με χαμόσπιτα από δω κι από κει, που δεν είχαν ούτε μπουχαριά για καπνό. Ο δρόμος αυτός κοβόταν σε πολλά σημεία από ρέματα σκεπασμένα με ξυλογέφυρες. Ο νυχτερινός φωτισμός ήταν ανύπαρκτος. Οι χασάπηδες έσφαζαν ελεύθερα, όπου ήθελαν, γι’ αυτό οι πιο πολλοί δρόμοι ήταν γεμάτοι αίματα και μύγες.
Τον Σεπτέμβριο του 1896, κατά την διάρκεια της εμποροπανήγυρης, έπεσε κατακλυσμιαία βροχή , οι στενοί δρόμοι και οι οχετοί πλυμμύρισαν και κινδύνεψαν άνθρωποι. Ο τότε δήμαρχος Ευάγγελος Π. Γαρουφαλιάς (1895-1899 και 1903-1907) διέταξε να ανοίξουν τα σχολεία και οι εκκλησίες κι έτσι διασώθηκαν οι άνθρωποι, ιδίως οι ξένοι από την θεομηνία. Ο ίδιος δήμαρχος τότε κατεδάφισε όλα τα ετοιμόρροπα κτίσματα της αγοράς και απομάκρυνε τα ξύλινα παραπήγματα από το Μουχούστι μέχρι το Μονοπλιό. Το μέτρο αυτό προκάλεσε γενική εξέγερση. Ο δήμαρχος αναγκάστηκε να φύγει από την πόλη, αλλά ο νομομηχανικός -που ήταν συνεννοημένος με τον Δήμαρχο- εκτέλεσε το έργο κι έτσι η κεντρική οδός ευθυγραμμίστηκε και πήρε τη μορφή “λεωφόρου” για την εποχή εκείνη. (Πηγή ΑΡΤΙΝΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ, Γ. Τσούτσινος,Άρτα, 2001)
Στη φωτο η αγορά της Άρτας τον Οκτώβριο του 1913.
Ο πολεμικός ανταποκριτής στους πόλεμους 1912-13 της μεγαλύτερης τότε ημερήσιας γαλλικής εφημερίδας “Les Temps” Etienne Labranche (Ο Χιώτικης καταγωγής Στέφανος Βλαστός) και ο αδελφός του Κωνσταντίνος Βλαστός (εθελοντής στους Βαλκανικούς πολέμους) ταξίδεψαν και τρίτη φορά στην Ήπειρο το Φθινόπωρο του 1913, οδεύοντας για την Βόρειο Ήπειρο, που είχε αρχίσει να “φουντώνει” με την δημιουργία Αλβανικού κράτους. Μέσω του λιμανιού της Κόπραινας στον Αμβρακικό κατέλυσαν αρχικά στην Άρτα, από όπου δεν παρέλειψαν να μας χαρίσουν αυτή την τόσο εκπληκτική όσο και μοναδική φωτογραφία απ΄την αγορά της !!!
[Φωτογραφία E. Labranche, σε έκδοση του Μουσείου φωτογραφίας “Χρήστος Καλεμκερής” του Δήμου Καλαμαριάς, όπως δημοσιεύτηκε από τον κ. Βασίλη Χολέβα)
