——————————-
“…….Είχανε ταιριάξει τα βήματά τους και προχωρούσαν αργά -αργά ανάμεσα στ’ αρχοντόσπιτα του Σεράι- μαχαλά.
-Έμαθα τελευταία , συνέχισε ο Πλατανιώτης, πως εδώ και πέντε μήνες ο Ξάνθος κι ο Τσακάλωφ ήρθανε σε συνεννόηση μ’έναν άλλον πατριώτη μας που μένει στην Οντέσσα…..
-Ρουμελιώτη;
– Όχι! Αυτός είναι Ηπειρώτης….Το παράνομά του ήτανε Κουμπάρος. Όλοι όμως τον λένε Σκουφά, γιατί τα πρώτα χρόνια που εμπορευόταν στην Άρτα, έραβε σκούφους. Γεννήθηκε στο Κομπότι, κι όταν ο Μουχτάρης έκανε τσιφλίκι το χωριό του, για να γλυτώσει τον κατατρεγμό, πήγε στο Μόσκοβο, όπου τράβηξ’ εμπρός!….Τώρα οι τρεις τους συνεργάζουνται….
-Λες λοιπόν ρώτησε με συγκίνηση ο Παπαγιώργης;
Ο Πλατανιώτης, γέρνοντας τοκεφάλι προς το μέρος του , ψιθύρισε μέσα απ’ τα μισάνοιχτα χείλια του, κ’ ήταν η φωνή του σα χάδι….
-Μια χούφτα ανθρώποι, μοχθούν ν’ανάψουν τη φωτιά που θα κάψει τον Αγαρηνό!…. Ο Ρήγας έπεσε, όμως ο σπόρος που’ σπειρε ήτανε πολλώτατος. Η ώρα σιμώνει να βλαστήσει, το Γένος θα θερίσει τον καρπό….Και θα το αναστήσουμε το Ρωμαίικο!…..
-Άμποτες!……………………………………………………………………………………………………
Ο μόνος που δεν παρουσιάστηκε στην ελευθερωμένη πατρίδα ήταν ο Σκουφάς. Αυτός ο δύστυχος μάλιστα, ούτε την έναρξη του Αγώνα δεν πρόκαμε να μάθει….
Βρισκόταν στην Κωνσταντινούπολη, όπου μπρος στα μάτια του Σουλτάνου φρόντιζε για την εξάπλωση της Εταιρείας και κατηχούσε όσους ενόμιζε άξιους να κρατήσουν το μυστικό….σ’αυτή την προετοιμασία δοκίμασε άπειρες απογοητεύσεις! Αισθαντικός και ντελικάτος καθώς ήταν, δεν μπόρεσε ν’ αντέξει στις μεγάλες συγκινήσεις, όλη εκείνη η προσπάθεια που κατάβαλε για τη διάδοση της Εταιρείας κι ο αδιάκοπος φόβος μήπως αποκαλυφθεί το μυστικό της τον έρριξαν βαρειά αρρωστημένο στο στρώμα….τίποτα δεν μπόρεσε να τον γιάνει. Πέθανε μόλις σαράντα χρονώ τον Ιούλιο του 1819.
Μεγάλο δυστύχημα για τους Φιλικούς αυτός ο πρόωρος θάνατος.
Ο πολύμαθος παπα-Ζαχαρίας Αινιάν, δάσκαλος στην οικογένεια Μουρούζη, έγραψε ένα κατάλληλο επιτύμβιο*. Όμως δεν βρίσκεται άνθρωπος να γνωρίζει τον τόπο που τον έθαψαν!…..”(Απόσπασμα από το βιβλίο 1814 ΠΡΙΝ ΑΝΘΙΣΕΙ Η ΣΟΥΒΛΑ, Κ. Πενταγιώτης, Αθήνα, 1960)
* Ο παπα-Ζαχαρίας συνέταξε ένα σπουδαίο επιτύμβιο στιχούργημα για τον θάνατο του Σκουφά με έντονη αναφορά στην ιδεολογία της ελληνικής αρχαιότητας ,παρά το γεγονός ότι ως ιερέας ήταν υπό την κηδεμονία του Πατριαρχείου που αντιπαθούσε τις αρχαίες ελληνικές ιδέες, σύμβολα και ονόματα.
Το στιχούργημα του Παπαζαχαρία κυκλοφόρησε ευρέως ανάμεσα στους Φιλικούς και τους ενθουσίαζε γιατί έδινε την ενθουσιώδη εντύπωση ότι ο Σκουφάς κραύγαζε…..
«Ελλάς σώζου,
φοίνικος δ’ άπτου και ου κυπαρίσσου,
εγείρου δε τάχιστα».
1938 : Η προτομή του Φιλικού Ν. Σκουφά στο Κομπότι Άρτας (Φωτο από αρχείο Σπ. Μελετζή)
