———————–
“Δεν πέρασαν παρά μονάχα δυο μήνες από την απελευθέρωση της Άρτας (24 Ιουνίου 1881) κι έκανε την εμφάνισή της η πρώτη αρτινή εφημερίδα με τίτλο «ΑΡΤΑ», ακριβώς στις 5 Σεπτεμβρίου 1881. Συντάκτης της και υπεύθυνος κάποιος Ιάκωβος Κάος.
Ποιός ήταν ο Ιάκωβος Κάος; Μάλλον δεν ήταν αρτινός γιατί δεν περιλαμβάνεται το όνομά του στον κατάλογο των Αρτινών που ορκίστηκαν σαν Έλληνες πολίτες μετά την απελευθέρωση, ούτε κανένας άλλος με το ίδιο επώνυμο βρίσκεται στους καταλόγους. Το πιο πιθανό είναι να τον έφερε στην Άρτα ο Κωσταντίνος Καραπάνος απ’ τα νησιά για να εκδώσει φιλοκαραπανική εφημερίδα.
Τότε ο Καραπάνος είχε τσιφλίκι του ολόκληρη σχεδόν την περιοχή της Άρτας, μέχρι τα τελευταία χωριά των Τζουμέρκων. Αντιμετώπιζε όμως, αμέσως μετά την απελευθέρωση, μαχητική αγροτική εξέγερση (Γλυκόριζο, Βουργαρέλι, Κομπότι, Πέτα), που ήταν η πρώτη αγροτική εξέγερση στο νεοελληνικό κράτος.
Πανίσχυρος οικονομικός παράγοντας ο Καραπάνος, οργάνωσε την άμυνά του με δικηγόρο τον Δημ. Μυλωνά, διευθυντή του πολιτικού του γραφείου τον Ευάγγ. Χέλμη και εκδότη εφημερίδας τον Ιακ. Κάο.
Η εφημερίδα εκδόθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 1881 και έβγαλε συνολικά 78 φύλλα. Άγνωστο για ποιο λόγο, ίσως κάποια διαφωνία του Κάου με τον Καραπάνο, η έκδοση της Άρτας σταμάτησε στις 14. 5. 1884.
Την ύλη της πρώτης αρτινής εφημερίδας αποτελούσαν ένα κύριο άρθρο, ειδήσεις από την υπόλοιπη τουρκοκρατούμενη Ήπειρο και διάφορα κοινωνικά και αστυνομικά συμβάντα στην Άρτα όπως αφίξεις, αναχωρήσεις, διορισμοί, μεταθέσεις, τραυματισμοί, λαθρεμπόρια, ληστείες κτλ. Μπορεί δε κάποιος να δει και όλη την εξέλιξη του αγροτικού ζητήματος στην περιοχή της Άρτας.(Πηγή : Άρθρο του Γιάννη Τσούτσινου στην εφημερίδα ΕΡΙΒΩΛΟΣ, τχ. 2, 1988)
Σήμερα θα δημοσιεύσουμε και τις τέσσερις σελίδες της πρώτης εφημερίδας της πόλης με έναν μικρό σχολιασμό ώστε να δοθεί σε όλους όσους επιθυμούν η δυνατότητα να την διαβάσουν. Σε προσεχείς δημοσιεύσεις θα επανερχόμαστε δημοσιεύοντας και σχολιάζοντας διάφορα γεγονότα που καταγράφονται στην εφημερίδα καθώς πιστεύουμε ότι η πρώτη αυτή εφημερίδα αντικατοπτρίζει σε μεγάλο βαθμό τη ζωή των Αρτινών μετά την απελευθέρωσή τους από τους Τούρκους. Θα θέλαμε δε να ευχαριστήσουμε θερμά τον κύριο Τάκη Ζαρκαλή που έθεσε στη διάθεσή μας το αρχείο του.
Στην φωτογραφία η πρώτη σελίδα του πρώτου φύλλου της εφημερίδας που φιλοξενεί το κύριο άρθρο, όπου ο συντάκτης αναφέρεται κυρίως στους στόχους της εφημερίδας και τον τρόπο που θα συμβάλλει η εφημερίδα για να προάγει την στήριξη της περιφερειακής αυτής πόλης που μόλις απελευθερώθηκε από τον Τουρκικό ζυγό.
———————-
Στη δεύτερη σελίδα του πρώτου φύλλου της εφημερίδας κυριαρχούν οι ειδήσεις από την Πρέβεζα και τα Γιάννενα που βρίσκονταν ακόμη υπό τον τουρκικό ζυγό. Διαβάζουμε για την κατάληψη της Πούντας από τους Έλληνες και την σχετική ανταπόκριση από την Πρέβεζα καθώς και την αλληλογραφία της εφημερίδας από τα Γιάννενα σχετικά με το μίσος και τον φανατισμό των Τούρκων.
————————-
Στη τρίτη σελίδα του πρώτου φύλλου της εφημερίδας συνεχίζεται η καταγραφή των ειδήσεων από την Τουρκοκρατούμενη ακόμη περιοχή πέραν του Αράχθου και γίνεται αναφορά στη ληστεία καθώς και τα προβλήματα που προέκυψαν σε είδη πρώτης ανάγκης εξ αιτίας του της απομόνωσης και του αποκλεισμού της περιοχής λόγω της νέας οροθετικής γραμμής.
Επίσης διαβάζουμε ότι το νοσοκομείο της Άρτας άρχισε να λειτουργεί την 11 Ιουλίου σχεδόν αμέσως μετά την απελευθέρωση και δίνονται πληροφορίες για την νοσηλεία των στρατιωτών, όσους απεβίωσαν καθώς και πληροφορίες για το προσωπικό του νοσοκομείου.
Στη στήλη με τα διάφορα κοινωνικά θέματα κυριαρχεί η είδηση για ένα έγκλημα στο χωριό Γραμμενίτσα που είναι στο τούρκικο, η πληροφορία για επιδημία ευλογίας καθώς και για την λιποταξία οθωμανών στρατιωτών προς την ελεύθερη περιοχή της Άρτας.
———————–
Στην τελευταία σελίδα του πρώτου φύλλου της εφημερίδας καταγράφονται πληροφορίες σχετικά με
– Την παράδοση του λήσταρχου Νταβέλη και των συναδέλφων του,
– Την συμπεριφορά των Τούρκων προς τους ατυχείς κατοίκους πέραν του Αράχθου και τα φορολογικά προβλήματα που προέκυψαν κατά την μεταφορά των προϊόντων τους στην ελεύθερη περιοχή, και
– Ένα σκανδαλοδέστατο και λυπηρό περιστατικό που έλαβε χώρα στην κεντρική πλατεία της πόλης την Πέμπτη, 3 Σεπτεμβρίου 1881.
