Σύμφωνα με την παράδοση το Καγκελάρι εξυπηρετούσε εθνικούς και κοινωνικούς σκοπούς.
Εθνικούς, γιατί ήταν ένας τρόπος να συγκεντρώνονται οι χωριανοί, να συνεννοούνται και να ανταλλάσσουν γνώμες, χωρίς να γίνονται αντιληπτοί από τους Τούρκους. Έτσι, με τα καγκελίσματα ή τις κύκλες, έρχονταν πιο κοντά και πετύχαιναν ένα μεγαλύτερο βαθμό επικοινωνίας. Γι’ αυτό, όταν έκαναν το σταυροκάγκελο, στην καμάρα έμπαιναν πάντα οι σύνδεσμοι, αυτοί που ήξεραν καλά τα ζητήματα και στον καθένα, που πέρναγε από κάτω του έλεγαν τι να κάνει, ή μάθαιναν νέα και τα έλεγαν και στους άλλους. Γράφει ο Κ. Διαμάντης «Το καγκελάρι βγήκε για μυστικούς λόγους. Μέσ’ απ’ τα καγκέλια συννενοούντο αναμεταξύ τους για διάφορα ζητήματα. Αυτοί που μέναν’ ακίνητοι, για να περνάνε στα καγκελίσματα, ήταν οι «καλοί» που ‘λέγαν τα μυστικά στους διαβαίνοντας…» Χαρακτηριστικά του σκοπού αυτού, είναι και τα λόγια ενός ηλικιωμένου Ροδαυγιώτη, του Βαγγέλη Σταύρου : «Το καγκελάρι εκείνα τα χρόνια, το παρακολουθούσαν κι οι Τούρκοι. Κάθονταν στα σκαλιά της εκκλησίας και γύρω στην πλατεία, έβλεπαν τους Έλληνες να χορεύουν και χαίρονταν, γιατί τους άρεσε αυτό σαν θέαμα. Έβλεπαν τον χορό , γελούσαν και χειροκροτούσαν. Για να μπορούν λοιπόν να ξεφύγουν οι χωριανοί από την έντονη αυτή παρουσία των Τούρκων, σκέφτηκαν να κάνουν στο χορό τα καγκέλια και το σταυροκάγκελο, για να σθνεννοούνται χωρίς να πάιρνουν μυρωδιά οι Τούρκοι.»
Κοινωνικούς, γιατί το Καγκελάρι, με την καθολική συμμετοχή που το χαρακτηρίζει, αποτελούσε άριστη ευκαιρία γνωριμίας μεταξύ των δύο φύλων. Μπορούσαν έτσι τα παλληκάρια να δουν τις όμορφες και να διαλέξουν τη νύφη. Απ’ εδώ ξεκινούσαν πιο παλιά τα περισσότερα προξενιά. Στα απομακρυσμένα χωριά του Ξεροβουνίου και των Τζουμέρκων, με τις κλειστές κοινωνίες, με τον έντονο διαχωρισμό μεταξύ των δύο φύλων και τους αυστηρούς κανόνες ηθικής, το χοροστάσι ήταν εκείνο που στεκόταν ως τόπος συνάντησης των νέων.” (Πηγή : ΤΟ ΑΡΤΙΝΟ ΛΑΙΚΟ ΧΟΡΟΣΤΑΣΙ, Γ. Κομζιάς ,Αθήνα, 2021)
Στη φωτογραφία “Καγκελάρι στην Ροδαυγή (27 Ιουλίου) την δεκαετία του ’60” (Φωτο από αρχείο Γ. Κομζιά))
