Από την Καππαδοκία το 1922 στο Οικοτροφείο Άρτης …..και μετά στα Φάρσαλα Θεσσαλίας

Η ιστορία του Ηλία Προδρόμου (Μπαϊράμογλου), προσφυγόπουλου από κάποιο χωριό της Καππαδοκίας, που μετά την Μικρασιατική καταστροφή βρέθηκε στο Οικοτροφείο Άρτης, όπως την κατέγραψε και μας την διηγήθηκε ο εγγονός του, Παύλος Παπαδόπουλος.

“Χρονολογία γέννησης του παππού μου ήταν μάλλον το 1912, στην Ρωμαϊκή Λεύκη Καππαδοκίας (Ρούμκαβακ), και θανάτου το 1997, στο χωριό Ζωοδόχος Πηγή Φαρσάλων (Τατάρι). Το χωριό μας στην Μικρά Ασία, λεγόταν Ρωμαϊκή Λεύκη (Ρούμκαβακ) Καππαδοκίας, (κοντά στην Καισάρεια) ένα χωριό χτισμένο στα υψίπεδα της Κεντρικής Ανατολίας, ανάμεσα σε πανύψηλα βουνά και κοντά σχετικά στις όχθες του ποταμού Άλη. Σας παραθέτω μερικές φωτογραφίες του σημερινού χωριού με τις παλιές κατοικίες των Ελλήνων να στεγάζουν ακόμα και τώρα Τούρκους …..την πανέμορφη εκκλησία του Αγίου Βασιλείου όπου πλέον στεγάζεται το τζαμί….και διάφορες άλλες που δείχνουν το χωριό και τα γύρω τοπία του……!!!

Όσο τώρα για την καταγωγή των εκεί Ελλήνων…..το χωριό αυτό όπως και 2-3 διπλανά χωριά ήταν αποικία των Φαράσσων μίας ακμάζουσας ελληνικής πόλης λίγο νοτιότερα, η οποία και αυτή με την σειρά της ήταν από παλαιότερα αποικία της κυρίως Ελλάδας που είχε εμπλουτιστεί με παραμένοντες Έλληνες από το στράτευμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου….συν το ότι εκεί εγινε εγκατάσταση πληθυσμού και από την Κωνσταντινούπολη (κάτι σαν συνοριοφύλακες) μόλις από ανατολικά έφτανε ο κίνδυνος τον τουρκικών ορδών….από εκεί προέρχεται και η ιστορία του Διγενή Ακρίτα !!!

Από εκεί ήρθε ο παππούς μου, ή σωστότερα, τον έφερε από το Μικρασιατικό λιμάνι της Μερσίνας ένας κληρικός, ο οποίος μάζεψε τα ορφανά παιδιά από πολλά χωριά της Καππαδοκίας και κατέληξαν αρχικά στον Πειραιά. Είναι άγνωστο αν αυτός ο κληρικός άφησε τα παιδιά στο καράβι στην Μερσίνα και συνέχισε επιστρέφοντας για να συνεχίσει το θεάρεστο έργο του στα χωριά της Καππαδοκίας, αν τα συνόδεψε στον Πειραιά, ή ακόμα και αν τα μετέφερε μέχρι το ορφανοτροφείο της Άρτας.

Ο παππούς μου, εφόσον έχασε νωρίς τον μικρό του αδελφό, ο οποίος ονομαζόταν Λάμπρος, ή και Λάζαρος, έχασε νωρίς επίσης και την μητέρα του, που σχεδόν σίγουρα λεγόταν Σουλτάνα Σαρμπάπογλου. Τον πατέρα του Πρόδρομο, όπως και τον μεγαλύτερο αδελφό του Μιχάλη σπάνια τους έβλεπε λόγω του ότι εργάζονταν τον περισσότερο καιρό σε εμπορικές εργασίες στην Σμύρνη. Βέβαια υπάρχει και η εκδοχή, ότι μόλις πέθανε η μητέρα, ο μεγάλος αδελφός του Μιχάλης, να δόθηκε σε συγγενική οικογένεια στην Σμύρνη, όπου και μορφώθηκε. Τον παππού Ηλία πάντως, σίγουρα τον μεγάλωνε όσο παρέμενε στο χωριό στην Μικρά Ασία ο θείος του, δηλαδή ο αδελφός του πατέρα του, που λεγόταν Ιωάννης, με την οικογένεια του.

Άγνωστο το πώς και για ποιο λόγο δεν ήρθε στην Ελλάδα μαζί με τον θείο του, αλλά μέσω ενός κληρικού. Ίσως η φτώχεια και ο γενικός χαμός έκαναν τον θείο του να τον δώσει; Ίσως επειδή ήταν ήδη καταγεγραμμένος σαν ορφανός και δεν γινόταν διαφορετικά ; Κατά τις δύσκολες ώρες της αποχώρησης από την Μικρά Ασία, αλλά και λόγω των δυσκολιών της όλης κατάστασης που περιέγραψα πριν, έφτασε σε ένα σημείο να μην θυμάται το πραγματικό του επώνυμο (Μπαϊράμογλου), όταν ρωτήθηκε από τα άτομα των Ελληνικών αρχών στο λιμάνι του Πειραιά. Άλλωστε σε εκείνη την ηλικία, σε εκείνα τα χρόνια και σε εκείνα τα μέρη, ποιός σε ρωτούσε το επώνυμο σου, ώστε να το “εμπεδώσεις”; Θυμόταν μόνο το όνομα του πατέρα του “Πρόδρομος” ! Έτσι, και με αυτό τον τρόπο οι αρχές τον κατέγραψαν επίσημα, ως “Προδρόμου”. Με αλλαγμένο το επώνυμο πλέον, ξεκίνησαν νέες δυσκολίες, εφόσον δεν ήταν εύκολο να βρεθεί λόγω αυτού του γεγονότος αλλά και του γενικού χαμού που επικρατούσε, από τους βιολογικούς του συγγενείς. Μετά από μια σύντομη παραμονή στον Πειραιά, μεταφέρθηκε στο ορφανοτροφείο τής Άρτας όπου μένοντας αρκετά χρόνια, μορφώθηκε επαρκώς για την εποχή του, από τους κληρικούς που δίδασκαν εκεί.

Σημειωτέο ότι το καράβι που τους μετέφερε στον Πειραιά, ήθελε η Ελληνική κυβέρνηση να το στείλει στην Αμερική, για να δοθούν εκεί τα παιδιά για υιοθεσία, αλλά υπήρξε αντίδραση πιθανότατα πάλι από την εκκλησία, και το καράβι παρέμεινε στην Ελλάδα. Στο ορφανοτροφείο αυτό βρέθηκε με τον επίσης ορφανό συγχωριανό του από το Μικρασιατικό μας χωριό Αναστάσιο Αποστολίδη, που μετέπειτα εγκαταστάθηκε στο χωριό Καππαδοκικό Καρδίτσης. Έμεινε στην Άρτα, από όταν ήρθε στην Ελλάδα, μέχρι το 1930 – 1932, δηλαδή αρκετά χρόνια.

Εν τω μεταξύ, οι συγγενείς του, και ιδιαίτερα ο αδελφός του Μιχάλης Μπαϊράμογλου, τον αναζητούσαν μέσω του Ερυθρού Σταυρού, και το θαύμα έγινε, ΒΡΕΘΗΚΕ…!!! Άκρως συγκλονιστική η σκηνή που διαδραματίστηκε μόλις ο μεγάλος αδελφός Μιχάλης Μπαϊράμογλου, και οι συγχωριανοί Παυλίδης Γιάννης και Κορκίζογλου Βασίλης, επισκέφθηκαν το ορφανοτροφείο, αλλά δεν γνώρισαν τον μικρό αδελφό του πρώτου, ο οποίος όμως μόλις τον είδε, πήγε κατευθείαν και του τράβηξε το μανίκι με τρόπο, ώστε να καταλάβει ποιος είναι ! Από εκεί και πέρα, πέρασε ένα διάστημα με κάποιες γραφειοκρατικές διαδικασίες, και ο παππούς μου πήγε στο χωριό στα Φάρσαλα που έμεναν οι συγγενείς του.

Ένα άλλο περιστατικό που διαδραματίστηκε στο χωριό ήταν ότι όταν έφτασε, φορούσε την ενδυμασία του ορφανοτροφείου, και μόλις τον είδε ο κόσμος που τότε θέριζε στα χωράφια, νόμισε ότι ήταν χωροφύλακας, και λόγω του ότι η αστυνομία ήταν τότε εχθρική, (ακόμα περισσότερο) με τους Μικρασιάτες, έτρεξε να κρυφτεί !

Έκτοτε όλα πήραν το δρόμο τους, και ο παππούς μου σαν εγγράμματος, ανέλαβε να μοιράσει τη γη που διέθεσε το κράτος στους πρόσφυγες, πράγμα το οποίο έφερε εις πέρας θαυμάσια και χωρίς κανένα παράπονο από κανέναν.

Άλλωστε το χωριουδάκι μας, το οποίο σχεδίασε, είναι τέλειο από πλευρά ρυμοτομίας και ίσου εμβαδού οικοπέδων! Μέχρι τότε οι χωριανοί ζούσαν σε υπόσκαφα σπίτια στον παρακείμενο από το χωριό λόφο ή παραπήγματα.

Τα βάσανα του όμως δεν σταματούν εκεί, γιατί μετά ήρθε ο πόλεμος του 1940 στον οποίο, πάνω στα βουνά της Βορείου Ηπείρου, έχασε τα πόδια του από βλήμα όλμου.

Παρόλα αυτά κατάφεραν να τον βρούνε μες τα χιόνια και να τον στείλουν στον Πειραιά με καράβι το οποίο επίσης βομβαρδίστηκε στον Ισθμό της Κορίνθου, αλλά γλύτωσε και από εκεί.

Τα υπόλοιπα χρόνια τής ζωής του, που ήταν αρκετά,  τα πέρασε στο χωριό που ο ίδιος είχε σχεδιάσει, αποκτώντας 7 παιδιά με την Κατίνα Τσιτσέκογλου, με την οποία είχε παντρευτεί νωρίτερα, πριν από τον πόλεμο.

Τις πληροφορίες κατέγραψα από αυτά που θυμάμαι να μου εξιστορεί ο ίδιος ο μακαρίτης ο παππούς μου, από αυτά που μου περιέγραψαν οι γονείς μου Νικόλαος Παπαδόπουλος (παλιότερα Κεΐσογλου) και Ευανθία Προδρόμου (Μπαϊράμογλου), όπως και από μαρτυρίες συγγενών και κυρίως του ξαδέλφου μου Δημήτρη Μπαιράμογλου!”