———————-
Από το 1910, την Κυριακή της Τυρινής, έκαναν την εμφάνιση τα αποκριάτικα άρματα γνωστά ως Αρτινά Κομιτάτα δηλαδή αυτό που σήμερα λέμε “καρναβάλι”. Τα άρματα παρουσίαζαν διάφορα επίκαιρα θέματα της εποχής με σατυρική διάθεση ή είχαν θέματα ιστορικού περιεχομένου ή εικόνων από την καθημερινή ζωή ή επαγγελμάτων. Ο Σκουφάς πρωτοστάτησε σ’αυτή την κίνηση και παρουσίασε το άρμα του «Οι Λωποδύτες». Ακολούθησε το άρμα του Αχιλλέα, με Πάτροκλο το Ρουσμάνη και Αχιλλέα τον Αποστόλη Τσέτη. Άλλο άρμα ήταν οι Τέσσερις Εποχές και άλλο ο Παν. Όλοι οι Αρτινοί μαζεύονταν στην κεντρική αγορά για να παρακολουθήσουν το καρναβάλι. Εξάλλου, ήταν και από τις λίγες ευκαιρίες για διασκέδαση που είχαν τότε. Εκείνη την εποχή επίσης δημιουργήθηκαν και πολλά αποκριάτικα δίστιχα, που σώζονται ακόμη και σήμερα. Τα περισσότερα με τολμηρό περιεχόμενο και λέγονταν μόνο τις μέρες της Αποκριάς, γιατί σε άλλες μέρες μπορούσαν να αποτελέσουν αιτία παρεξήγησης και καυγά.
Μερικά από τα πιο «αθώα»:
– Μωρή π’ ανάθεμά σε, του χάρου πας και λες
κι ο χάρος δε σε θέλει και κάθεσαι και κλαις.
– Αν είσαι κι αν δεν είσαι του Δήμαρχου παιδί
εγώ θα σε φιλήσω κι ας κάνω φυλακή.
– Τέσσερα πορτοκάλια κι ένα χειμωνικό
στην πόρτα σου κυρά μου θα γίνει φονικό.
– Αν έρθουν να σου πούνε κυράμ’ να παντρευτείς
τον άρρωστο να κάμεις, να μην παραδεχτείς.
-Ράκια, ράκια, ράκια,
Μας πήρανε τον τέντζερη μαζί με τα γιαπράκια.
-Σ’αρέσουν τα ξενάκια απ’ τον Καρβασαρά,
Το ξέρει όλη η Άρτα και όλα τα χωριά.
-Πάει το μαλακό σ’ Παπούλια μ’,
Πάει το μεντζικό σ’,
Το πήραν οι μπαντίδοι Παπούλια μ’,
Το παν στο Μονοπλιό
-Πέντ- έξι Βλαχοπούλες ορθές κατούραγαν,
Πήραν και μια τζαμάρα και την εσούραγαν.
-Δεν τους γ……..τη μάνα των κιαρατάδωνε,
Θέλουν να μας βαρέσουν (ή γανώσουν) και πάλι σκιάζονται.
-Αδέρφια και ξαδέρφια, βλαμάδες και παιδιά,
Τώρα να μου βρεθήτε σε τούτον τον καυγά.
-Μωρή ταμπλαρωμένη, ταμπλάς σε βάρεσε,
Τόσα παιδιά στην Άρτα, κάνα δεν σ’άρεσε.
κ.λ.π. κ.λ.π.
Τα άρματα – τα κομιτάτα όπως τα έλεγαν- ξεκινούσαν γύρω στις 2.30 το μεσημέρι από το Μουχούστι και κατέληγαν στον Άι-Μάρκο (λίγο παραπάνω από τον Άγιο Γεώργιο). Έκαναν δε αυτή τη διαδρομή τρεις φορές.
Η πιο σπουδαία όμως εμφάνιση αρμάτων έγινε το 1924 στην πόλη με την συνεργασία του Συλλόγου «Σκουφάς», της Δημοτικής αρχής αλλά και των τοπικών σωματείων. Όλοι οι Αρτινοί ήταν επί ποδός. Τραγουδούσαν πετούσαν σερπαντίνες, κομφετί. Τα παιδιά είχανε ροκάνες, φούσκες και τρομπέτες.
Μια άλλη αξέχαστη αποκριά ήταν το 1930 όταν εμφανίστηκε η παρέα του Λεωνίδα Βλάχου με το «Πανόραμα». Ήταν ένα φορτηγό, που το είχαν ντύσει έτσι ώστε να μοιάζει με άρμα και επάνω του ήταν μεταμφιεσμένοι που τραγουδούσαν:
Ελάτε να δείτε το Πανόραμα
Για μια φορά στα σοβαρά
Να δείτε όλων τις καρικατούρες
Των πολιτικών κι άλλα πολλά…
Οι εκδηλώσεις της αποκριάς σταμάτησαν με το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και ξανάρχισαν δειλά, δειλά το 1953. ¨Όμως τα πράγματα και οι καταστάσεις δεν ήταν όπως παλιά. Η Ελλάδα προερχόταν από την εμφύλια διαμάχη και ο λαός έμοιαζε σαν να είναι μαζεμένος. Οι αποκριές εξακολούθησαν και τις επόμενες δεκαετίες και μέχρι σήμερα, να είναι περίοδος γλεντιού και ξεφαντώματος. Οι Αρτινοί διατήρησαν πολλά από αυτά τα έθιμα. Με στυλοβάτες τους Συλλόγους «Σκουφάς», «Μακρυγιάννης», τις Γυναίκες της Άρτας (που διοργανώνουν το καρναβάλι Γυναικών, τη δεύτερη Τετάρτη της αποκριάς) αλλά και άλλους τοπικούς συλλόγους, κατάφεραν κάθε χρόνο να γλεντούν, διατηρώντας τα έθιμα. Με το γαϊτανάκι τον Πανάρετο τα στιχάκια αλλά και χορεύοντας τα παραδοσιακά τραγούδια αποτελούν ένα πόλο αντίστασης στην λαίλαπα του μοντερνισμού.(Πηγή : Άρθρο του Τάκη Βαφιά με τίτλο ΑΠΟΚΡΙΕΣ ΣΤΗΝ ΠΑΛΙΑ ΑΡΤΑ που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΣΚΟΥΦΑΣ, τχ. 50-51)
(Η φώτο δημοσιεύτηκε από το Τμήμα Αυτοδιοίκησης ΣΥΡΙΖΑ Άρτας στη σελίδα τους στο facebook)
——————-
1951: Απ’ τον μεγάλο Αποκριάτικο χορό του Μ/Φ Συλλόγου ΣΚΟΥΦΑΣ στη Λέσχη Αξιωματικών Άρτας. Υπεύθυνος οργάνωσης ο Τάκης Βαφιάς. Χοροδιδάσκαλος ο Γιώργος Παλάντζας. Στη φωτογραφία διακρίνονται : “Ο Γιατρός” και η ντάμα του (Κώστας Βάγιας και Βούλα Χριστοδούλου), ο “Σεβιλλιάνος” και η ντάμα του ( Κώστας Τσιλιγιάννης και Λίτσα Αλίβερτη), ο “Καουμπόυ” και η ντάμα του (Γρηγόρης Μανόπουλος και Μαρία Σαπρίκη), ο “Τσολιάς” και η ντάμα του (Κοσμάς Αλίβερτης και Αθηνά Καλλίδου) και ο “Αγάς” και οι ντάμες του (Λευτέρης Μανόπουλος και οι αδελφές Χαρίκλεια και Λόπη Παλάντζα).
(Φώτο από το αρχείο του Κώστα Τσιλιγιάννη)
