“……….. Η Επανάσταση του 1917 ανέτρεψε βίαια τις προοπτικές της μετοικεσίας. Με ιδεολογική αφετηρία : εμείς σα κόκκινα χαρτία κι γράφκουμες, ένα κασελάκι βιβλία, τα στοιχειώδη εφόδια επιβίωσης και με εγκαταλειμμένους στις αποθήκες δύο αδιάθετους τόνους καπνού, η οικογένεια με τα 6 παιδιά, πέντε κορίτσια και ένα αγόρι και την αδελφή της γιαγιάς, τη δεκαπεντάχρονη θεία Ρόζα, έφτασαν στο λιμάνι του Νοβοροσίσκ. Εκεί συνωστισμένοι με άλλους ομοεθνείς, περίμεναν ένα περίπου χρόνο, ελληνικό καράβι να τους παραλάβει με προορισμό τη χωμένη βαθιά στο μυαλό τους, γλυκιά πατρίδα, την Ελλάδα. Όποιος είχε ρευστό τα κατάφερνε καλύτερα. Οι άλλοι περίμεναν, ζητιανεύοντας λίγο αλεύρι, το οποίο τύλιγαν και κρατούσαν στην αγκαλιά σαν φασκιωμένο βρέφος για το φόβο των ανταρτών ή μαζεύοντας σαλιγκάρια στα γύρω δάση.
Τότε, στην εξαθλίωση της αναμονής, ο υπεύθυνος των μεταγωγών πρότεινε στον παππού : δάσκαλε έχεις μεγάλη οικογένεια, δεν δίνεις το παιδί να το στείλουμε στην πατρίδα με τα ασυνόδευτα; Ο παππούς, με καλοπροαίρετη αγαθοσύνη, συναίνεσε. Ο κλήρος έπεσε στην τριτότοκη Μαρία. Η πιο μεγάλη, η 9χρονη Κερεκή, η μητέρα μου, είχε ήδη αναλάβει ρόλο μητέρας για τα μικρότερα αδέρφια. Έτσι η εφτάχρονη Μαρία, φορτώθηκε σε ένα από τα καράβια που μετέφεραν ασυνόδευτα (3.700 μόνο στο λιμάνι του Νοβοροσίσκ) παιδιά στην Ελλάδα. Κανείς στην οικογένεια, από ό,τι θυμάμαι δεν αξιολόγησε το γεγονός. Κανείς δεν αναλογίστηκε πώς ένιωσε ένα κοριτσάκι που απόσπασαν από τη συναισθηματική ασφάλεια της ξεριζωμένης οικογένειας, για να το εντάξουν στο άγνωστο περιβάλλον του καραβιού. Υποθέτω ότι ως αντιστάθμισμα θα λειτούργησε μέσα της η κοινή μοίρα που μοιραζόταν με τα άλλα ασυνόδευτα παιδιά. Σημειωτέον, ότι και η ίδια, παρά τη σχετική αποστασιοποίηση που την χαρακτήριζε ως άτομο, ποτέ δεν επικαλέστηκε το γεγονός. Όλοι το αποδέχτηκαν ως θετική χειρονομία ανωτέρας βίας…..”. (Πηγή : Ν’ ΑΚΟΥΓΑ ΤΗΝ ΛΑΛΙΑΝ ΤΟΥΣ, Ε. Ντάτση, Αθήνα, 2024)
Μπορείτε να διαβάσετε το α’ μέρος στο λινκ https://doxesdespotatou.com/i-istoria-mias-oikogeneias-prosfygon/
Με τη μεσολάβηση του Ερυθρού Σταυρού, η μικρή Μαρίκα που έφυγε ασυνόδευτη από το Νοβοροσίσκ το 1919, εντοπίστηκε στο Ορφανοτροφείο Θηλέων των Σερρών. Στη φωτογραφία είναι 14 χρονών, με τη μητέρα της Παρασκευή, που ταξιδεύει από την Άρτα “στας Σέρρας”. Η διευθύντρια του Ορφανοτροφείου δεν συναινεί στο αίτημα να την πάρει μαζί της στην Άρτα : “είναι έξυπνη, εδώ θα γίνει δασκάλα, εσύ τί θα την κάνεις με τόσο μεγάλη οικογένεια;” Έτσι διαγράφηκε το ευοίωνο μέλλον της. Η φωτογραφία του 1926, από το ίδιο βιβλίο, αντανακλά το ήθος ελεγχόμενων αισθημάτων.
Κι εδώ “Η Μαρίκα, καταξιωμένη δασκάλα στην Άρτα, γύρω στα 1935”.
Βρήκαμε την Μαρίκα και σε μια ακόμη φωτογραφία που έχουμε αναρτήσει πιο παλιά και μπορείτε να την δείτε στο λινκ https://doxesdespotatou.com/sta-veloychia-tis-artas/. Είναι η πρώτη κυρία δεξιά.
