Τα Ευζωνικά Τάγματα ( Τάγματα Ευζώνων) συγκροτήθηκαν με το Βασιλικό Διάταγμα της 12ης Δεκεμβρίου 1868, με ταυτότητες 1 έως 4, αποτελούμενα από επιτελείο και 4 λόχους έκαστο. Η δύναμη κάθε τάγματος ήταν 500 άνδρες και 2 ίπποι αξ/κών και ήταν εξοπλισμένα με το κοντόκανο τυφέκιο της χωροφυλακής. Φορούσαν στολή βασισμένη στην εθνική ενδυμασία και είχαν ως αποστολή τη φύλαξη της μεθορίου. Ήταν η πρώτη φορά που εμφανίστηκαν στρατιώτες του ελληνικού στρατού με την ονομασία Εύζωνες, περιβεβλημένοι τη γνωστή πλέον σε όλο τον κόσμο χαρακτηριστική στολή τους.
Πιο συγκεκριμένα, η στορία του 3/40 Συντάγματος Ευζώνων (3/40 Σ.Ε.) ξεκινά το 1897 όταν επιστρατεύθηκε και συγκροτήθηκε στην Άρτα, αρχικά μόνο από Αρτινούς.
“Την 5 Απριλίου 1897 οι Ελληνικοί Μεθοριακοί Σταθμοί στη Θεσσαλία ήρθαν σε ρήξη με τον εχθρό. Την 6 Απριλίου και ώρα 04:15, η Τουρκία διέκοψε τις σχέσεις με την Ελλάδα. Επιστρατεύτηκε τότε στην Άρτα το 3ο Τάγμα Ευζώνων, με Διοικητή τον Ταγματάρχη Παπαδήμα ως μέρος της Ιης Ταξιαρχίας υπό τον Συνταγματάρχη Μπότσαρη, στην οποία είχαν ανατεθεί επιχειρήσεις προς Ιμαρέτ. Στεγαζόταν δε στον Αμυντικό Στρατώνα, στην κορυφή του λόφου της Περάνθης, που στεγάζει σήμερα το ΚΕΝ Άρτης.
Το τάγμα βρίσκονταν παρατεταγμένο «από της θέσεως Πουρνάρι μέχρι των διοδίων Άρτης». Με την έναρξη των επιχειρήσεων διέρχεται τον Άραχθο και την 10ην Απριλίου καταλαμβάνει το χωριό Κομψιάδες, τον σημερινό Αμμότοπο. Διεξάγει τη νικηφόρο μάχη μεταξύ Χάνι – Καρβασαρά και Πέντε Πηγαδιών, μαχόμενο δε επί τρεις συνεχείς ημέρες (15 – 17 Απριλίου), συμβάλλει τα μέγιστα στη νικηφόρο προέλαση του Ελληνικού Στρατού στην Ήπειρο. Έτσι λοιπόν ξεκινά την ενεργό δράση κατά τον ατυχή πόλεμο του 1897 που το 3/40 ΣΕ υποχώρησε λόγω συνθηκολόγησης της χώρας μας πρέπει δε να σημειώσουμε ότι στην Ήπειρο ο αγώνας ήταν νικηφόρος”. (Πηγή : 40th Evzone Regiment (28 December 1962), Συνοπτική Ιστορία Συντάγματος [Concise Regimental History] , Hellenic Army General Staff, Army History Directorate)
Στη φωτογραφία το σχετικό απόσπασμα για την ιστορία του 3/40 Σ.Ε. και η δράση του το 1897, από το Ιστορικό Αρχείο.
